Καλή Εβδομάδα σε όλους τους φίλους και αναγνώστες της στήλης! Υπάρχουν φάσεις στη ζωή που όλα μοιάζουν στάσιμα. Σαν να ζεις την ίδια μέρα ξανά και ξανά, χωρίς νόημα, χωρίς χαρά. Μπορεί να μη συμβαίνει κάτι το απολύτως «τραγικό», αλλά κάτι μέσα σου σου λέει ότι δεν πάει άλλο. Ότι χρειάζεσαι κάτι καινούριο. Κάτι να σε ξυπνήσει, να σε εμπνεύσει, να σου δώσει πνοή. Κι όμως, μένεις. Μένεις σε μια δουλειά που σε εξαντλεί, σε μια σχέση που δεν σε εμπνέει, σε συνήθειες που σε κρατούν μικρό.
Ένα από τα πιο συχνά θέματα που φέρνουν οι άνθρωποι στo γραφείο μου είναι το αίσθημα της στασιμότητας. Αυτή η αόρατη παγίδα του «είμαι κολλημένος» μπορεί να διαρκεί μήνες, ακόμα και χρόνια. Το κουβαλάνε άνθρωποι έξυπνοι, ευαίσθητοι, γεμάτοι δυνατότητες – που όμως νιώθουν παγιδευμένοι σε μια ζωή που δεν τους γεμίζει. Και αυτό δεν είναι αδυναμία· είναι ανθρώπινο.
Η αλήθεια είναι πως δεν κολλάμε επειδή δεν έχουμε επιλογές. Κολλάμε επειδή φοβόμαστε. Και ο φόβος αυτός δεν είναι απλώς για το τι μπορεί να πάει στραβά. Είναι και για το τι θα αλλάξει, ακόμα κι αν πάει σωστά. Γιατί ο άνθρωπος, πάνω απ’ όλα, αναζητά το γνώριμο. Την αίσθηση της ασφάλειας. Κι ας είναι αυτή η ασφάλεια μέσα σε μια ρουτίνα που μας πνίγει, σε σχέσεις που μας ρίχνουν, σε δουλειές που δεν μας εκφράζουν. Γιατί, σε τελική ανάλυση, ο άνθρωπος δεν είναι προγραμματισμένος να κυνηγά απλώς την ευτυχία – τουλάχιστον όχι πρωτίστως. Ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα που κυνηγά την άνεση και την αίσθηση ασφάλειας. Και αυτή η ανάγκη για ασφάλεια είναι γραμμένη μέσα στο γενετικό μας υλικό. Θέλουμε να νιώθουμε ασφαλείς, να νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο.
Έτσι, η αλλαγή, όσο κι αν υπόσχεται ελευθερία, είναι απειλή για την άνεση, άρα μοιάζει μάλλον με κίνδυνο. Κι έτσι, ακόμα και όταν βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον τοξικό, άδικο ή που μας πνίγει, αν αυτό το περιβάλλον μας είναι γνώριμο και «άνετο», θα επιλέξουμε πολλές φορές να μείνουμε εκεί. Με έναν παράδοξο τρόπο ό,τι μας είναι οικείο, ακόμα κι αν μας βλάπτει, φαντάζει ασφαλές.
Γι’ αυτό και πολλοί μένουν σε καταστάσεις που δεν τους ταιριάζουν. Όχι επειδή δεν ξέρουν ότι αξίζουν καλύτερα, αλλά επειδή η μετάβαση στο «καλύτερο» συνεπάγεται ρίσκο. «Κι αν δεν πετύχει;», «Κι αν αποτύχω;», «Κι αν τελικά δεν μου αρέσει και το μετανιώσω;». Και κάπως έτσι γεννιούνται τα πιο επικίνδυνα σενάρια: αυτά που δεν ζήσαμε ποτέ!
Όμως υπάρχει μια αλήθεια που ξεκλειδώνει τις πιο τολμηρές αποφάσεις: η αλλαγή είναι πράξη φροντίδας προς τον εαυτό μας. Δεν είναι απόδειξη τρέλας ή ανευθυνότητας. Είναι σημάδι ωριμότητας, θάρρους και εσωτερικής πίστης. Δεν έχει σημασία πόσο χρονών είσαι, αν έχεις παιδιά, αν έχεις δάνεια ή αν «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή». Η ζωή δεν περιμένει. Και κανένα κεφάλαιο δεν χρειάζεται να διαρκεί περισσότερο απ’ όσο σου αξίζει.
Το να ξεκινήσεις ένα νέο κεφάλαιο δεν σημαίνει ότι ακυρώνεις όσα προηγήθηκαν. Σημαίνει ότι τιμάς την πορεία σου, αλλά επιλέγεις να γράψεις τη συνέχεια αλλιώς. Σημαίνει ότι δεν αφήνεις τον φόβο να σου υπαγορεύει την κατεύθυνση.
Ναι, η αλλαγή φοβίζει. Αλλά πιο τρομακτικό είναι να μείνεις στάσιμος σε μια ζωή που δεν σου ταιριάζει. Γιατί μερικές φορές, το να μην ακολουθείς την καρδιά σου είναι εξίσου επιζήμιο με το να ζεις σε ένα περιβάλλον τοξικό ή περιοριστικό.
Οι ψυχικά υγιείς άνθρωποι δεν είναι εκείνοι που δεν φοβούνται. Είναι εκείνοι που ενεργούν παρά τον φόβο. Που στηρίζουν τις αποφάσεις τους σε δύο βαθιές πεποιθήσεις:
- Αν το ρίσκο πετύχει, θα φέρει κάτι καλύτερο.
- Αν δεν πετύχει, έχω τη δύναμη να ξανασηκωθώ.
Αυτό είναι το απόλυτο επίπεδο αυτοπεποίθησης που δεν συζητιέται συχνά: όχι μόνο να ελπίζεις ότι θα πετύχει, αλλά να ξέρεις ότι θα επιβιώσεις ακόμη κι αν δεν πάει όπως το σχεδίασες.
Οπότε, σήμερα, σε προσκαλώ να σκεφτείς: ποιο κεφάλαιο έχει φτάσει στο τέλος του; Και, ακόμα πιο σημαντικό, αν ξεκινούσες σήμερα ένα νέο κεφάλαιο, τι θα ήθελες να γράφει η πρώτη του σελίδα;
Αν δεν μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο, ξεκίνα από εσένα. Ξεκίνα από την αρχή.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
