Μια νέα συζήτηση για τη μεταρρύθμισή των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκινά καθώς η Ευρώπη βρίσκεται πλέον να αντιμετωπίζει αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις τις οποίες οι κανόνες αυτοί δεν είχαν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν, μεταδίδει το Reuters.
Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ θα ξεκινήσουν τη συζήτηση το Σάββατο, αντιμέτωποι με το υψηλό χρέος στις οικονομίες τους – μετά από δύο χρόνια ενίσχυσης των κοινωνιών τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας – αλλά και με τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες που πρέπει να κάνουν στην ενέργεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Την κατάσταση επιδεινώνει δραματικά το ράλι του πληθωρισμού σε επίπεδα ρεκόρ, το αυξημένο ενεργειακό κόστος καθώς η Ρωσία μειώνει τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη και μια επικείμενη ύφεση που ήδη αποστραγγίζει εκατοντάδες δισεκατομμύρια από τα κρατικά ταμεία.
Εκτίναξη χρέους και ελλειμμάτων στην πανδημία
Οι υφιστάμενοι κανόνες της ΕΕ δυσκολεύονται να τα αντιμετωπίσουν όλα αυτά. Οι κανόνες αυτοί ορίζουν ότι το δημόσιο χρέος πρέπει να είναι κάτω από το 60% του ΑΕΠ και το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, η πανδημία άφησε πολλές χώρες με χρέος πολύ πάνω από το 100% του ΑΕΠ, με την Ελλάδα να είναι περίπου 185% και την Ιταλία γύρω στο 150%, και τα ελλείμματα του 2021 συχνά διπλάσια από το όριο της ΕΕ.
Αυτό καθιστά αδύνατο για πολλές κυβερνήσεις να τηρήσουν τον κανόνα της ΕΕ ότι πρέπει να μειώνουν το χρέος κάθε χρόνο κατά το 1/20 της διαφοράς μεταξύ του τρέχοντος επιπέδου και του 60% του ΑΕΠ.
Έγγραφα θέσεων της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Ολλανδίας, καθώς και ανώτερων αξιωματούχων της ΕΕ αναφέρουν ότι ο κανόνας του 1/20 θα πρέπει επομένως να φύγει – είτε ρητά, είτε επειδή οι κυβερνήσεις και η Επιτροπή συμφωνούν να μην τον εφαρμόσουν.
Αλλά δεν είναι σαφές με τι θα μπορούσε να αντικατασταθεί. Το Βερολίνο πιστεύει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει απλώς να μειώνουν το διαρθρωτικό τους έλλειμμα κάθε χρόνο κατά τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ μέχρι να φτάσουν σε ισορροπία. Αυτό, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάπτυξη, θα φροντίσει το χρέος.
«Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι θα έχουμε κάτι πολύ παρόμοιο με τη γερμανική θέση στο τέλος», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης που συμμετείχε στις συνομιλίες
Δύσκολες συνομιλίες
Ένα άλλο κομβικό σημείο είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δημοσίων επενδύσεων, που απαιτούνται για την προσέλκυση ακόμη περισσότερων ιδιωτικών χρημάτων, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη στο μισό έως το 2030 και στη συνέχεια να σταματήσουν τελείως έως το 2050.
Η Γαλλία, η Ιταλία και η Πολωνία υποστηρίζουν ότι οι κανόνες θα πρέπει να τους επιτρέπουν να αφαιρούν από τους υπολογισμούς του ελλείμματος τις δαπάνες για την άμυνα ή την επίτευξη τεχνολογικής κυριαρχίας, επειδή αυτές οι επενδύσεις θα αποδώσουν στο μέλλον.
Η Γερμανία δεν επιθυμεί να εξαιρεθούν συγκεκριμένοι τομείς από τους υπολογισμούς για το έλλειμμα, αλλά φαίνεται ανοιχτή στη διεύρυνση της υπάρχουσας ευελιξίας για τις κυβερνήσεις που κάνουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή τις επενδύσεις επωφελείς μακροπρόθεσμα.
Επίσης υπό συζήτηση είναι η επιλογή των κριτηρίων για τη μέτρηση των δημοσιονομικών προσπαθειών που καταβάλλονται καθώς οι κυβερνήσεις αναζητούν μετρήσιμους δείκτες αντί για μεγέθη που κοιτούν στο παρελθόν και συχνά αναθεωρούνται έντονα.
Μετά υπάρχει το αμφιλεγόμενο πρόβλημα της επιβολής, προσθέτει το πρακτορείο. Αν και προβλέπονται πρόστιμα για όσους παραβιάζουν τους κανόνες, δεν έχουν επιβληθεί ποτέ, παρόλο που χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία ή η Πορτογαλία, το έκαναν κατάφωρα στο παρελθόν.
Οι συνομιλίες για τις αλλαγές είναι πιθανό να διαρκέσουν μήνες, πιθανώς μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2023, προειδοποιεί το Reuters.
Οι κανόνες θα παραμείνουν σε αναστολή το επόμενο έτος για να δώσουν στις κυβερνήσεις περιθώρια για να προστατεύσουν τις οικονομίες από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τις προτάσεις της για το πώς θα μπορούσε να αλλάξει το πλαίσιο το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου, δήλωσαν αξιωματούχοι, με στόχο να δημοσιευτούν πολύ μετά τις πρόωρες εκλογές στην Ιταλία, στις 25 Σεπτεμβρίου. Αυτό γίνεται για να αποφευχθεί η μετατροπή της συζήτησης σε εκλογικό ζήτημα στην Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Πηγή: Reuters, Capital
