Μια διεθνής ομάδα ερευνητών μελέτησε πώς αντιδρά το βακτήριο Escherichia coli σε 94 διαφορετικές χημικές ουσίες, επικεντρώνοντας στις αλλαγές που προκαλούνται στους μηχανισμούς ελέγχου της εισόδου και εξόδου ουσιών από τα κύτταρα των βακτηρίων.
Διαπιστώθηκε πως περίπου το 1/3 των ουσιών επηρέασε τη γονιδιακή δραστηριότητα που σχετίζεται με αυτήν τη διαδικασία. Ωστόσο, η καφεΐνη ξεχώρισε καθώς οδήγησε σε μειωμένη απορρόφηση ορισμένων αντιβιοτικών, όπως η σιπροφλοξασίνη. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Biology.
«Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι αρκετές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν με διακριτικό αλλά συστηματικό τρόπο τη ρύθμιση των γονιδίων στα βακτήρια», ανέφερε ο μικροβιολόγος Κριστόφ Μπίνσφελντ από το Πανεπιστήμιο του Βίρτσμπουργκ στη Γερμανία.
Η μελέτη εντάσσεται στην ευρύτερη έρευνα της αντοχής στα αντιβιοτικά. Αλλά εδώ δεν πρόκειται για την μικροβιακή αντοχή όπου τα βακτήρια προσαρμόζονται για να αντιστέκονται στα αντιβιοτικά, αλλά για πιο ανεπαίσθητες επιδράσεις.
Τα βακτήρια όπως το E. coli χρησιμοποιούν μηχανισμούς προσαρμογής για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσής τους. Οι ακριβείς βιολογικοί μηχανισμοί που ενεργοποιούνται παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι και είναι κρίσιμο να αποκαλυφθούν, ώστε να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικές θεραπείες.
Η μελέτη έδειξε ότι μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, η Rob, παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι πιστευόταν έως τώρα στον έλεγχο της διακίνησης ουσιών στο εσωτερικό των κυττάρων. Η Rob εντοπίστηκε περίπου στο 1/3 όλων των παρατηρούμενων αλλαγών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκλήθηκαν από την καφεΐνη.
Η καφεΐνη ενεργοποιεί μια αλυσίδα γεγονότων που ξεκινά από τον ρυθμιστή γονιδίων Rob και καταλήγει στην αλλαγή αρκετών πρωτεϊνών μεταφοράς στο E. coli, γεγονός που οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση αντιβιοτικών όπως η σιπροφλοξασίνη.
Η μελέτη έγινε σε εργαστηριακές συνθήκες και δεν είναι ξεκάθαρο πώς μεταφράζονται τα αποτελέσματα στον άνθρωπο, ούτε ποια ποσότητα καφέ απαιτείται για να επηρεάσει αισθητά την απόκριση στα αντιβιοτικά.
Η αποδυνάμωση της δράσης των αντιβιοτικών δεν παρατηρήθηκε στο βακτήριο Salmonella enterica, που είναι στενά συγγενικό με το E. coli. Άρα, η αντίδραση αυτή δεν φαίνεται να είναι καθολική -αφορά συγκεκριμένα είδη βακτηρίων.
