του Κώστα Μπετινάκη
Πολεμική ατμόσφαιρα επικρατεί στην Τουρκία, η οποία μάχεται πλέον σε δυο μέτωπα: για τρίτη ημέρα συνεχίζονται οι επιδρομές κατά του Iσλαμικού Χαλιφάτου στη βόρεια Συρία, ο τουρκικός στρατός πλήττει παράλληλα θέσεις Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. Την ίδια ώρα και σε εφόδους της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας σε όλη την Τουρκία έχουν συλληφθεί εκατοντάδες ύποπτοι για τρομοκρατία.
«Η κατάσταση θα επιδεινωθεί, αφού η επίθεση του Ισλαμικού Χαλιφάτου στο Σουρούτς με 32 νεκρούς θα έχει αιματηρή συνέχεια» προβλέπει ο Σερχάτ Ερκμέν, ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας, σε συνέντευξή του στη Deutsche Welle.
«Εδώ και δυο χρόνια βιώνουμε διάφορες μορφές περιστατικών βίας στην Τουρκία, κυρίως σε παραμεθόριες περιοχές. Η επίθεση στο Σουρούτς ήταν το αποκορύφωμα, καθώς επρόκειτο για επίθεση αυτοκτονίας. Δυστυχώς θα πρέπει να εκτιμήσουμε ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Ενδεχομένως να ζήσουμε επιθέσεις μεμονωμένων μαχητών, όπως στη Γαλλία και την Τυνησία».
«Η τουρκική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στις επιθυμίες των ΗΠΑ»
Πώς όμως θα έπρεπε να αντιδράσει τώρα η τουρκική κυβέρνηση; Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατική απειλή; Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τουρκίας έχει να αντιμετωπίσει έναν διμέτωπο αγώνα, αφού ταυτόχρονα επιχειρεί και εναντίον των Κούρδων ανταρτών, ύστερα από μια εύθραυστη εκεχειρία που κρατούσε από το 2013.
.jpg)
Αλλά το πλέον παράδοξο σε αυτόν τον πόλεμο είναι πως η Τουρκία κήρυξε πλέον τον πόλεμο και εναντίον του χειρότερου εχθρού των Κούρδων του Ισλαμικού Χαλιφάτου.
Τα πράγματα είναι περισσότερο μπερδεμένα απ’ όσο δείχνουν. Τα κόμμα του Νταβούτογλου (πες Ερντογάν, το ίδιο είναι), στην προσπάθειά του να κερδίσει περισσότερη υποστήριξη και κουρδικές ψήφους στις πρόσφατες εκλογές, είχε υποσχεθεί «κουρδική πολιτιστική αυτονομία».
Ταυτόχρονα, ως κυβέρνηση μέχρι τώρα είχε διατηρήσει άριστες σχέσεις με το ιδιόμορφο κουρδικό καθεστώς του ημιαυτόνομου Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ. Αγοράζει πετρέλαιο από την κουρδική προσωρινή κυβέρνηση και υποστηρίζει –όπως και οι ΗΠΑ– το καθεστώς των κλεφτοκρατών της συμμορίας του Μπαρζάνι.
Τα πράγματα περιπλέκονται όμως, επειδή στη Συρία εναντίον των τζιχαντιστών του Χαλιφάτου μάχονται
οι Κούρδοι της οργάνωσης YPG –αδελφή οργάνωση του ΡΚΚ (στο Ιράν η οργάνωση αποκαλείται PJAK και στο Ιράκ HPG).
Το κουρδικό κόμμα HDP, που μόλις πρόσφατα κατόρθωσε να ξεπεράσει το φράγμα του 10% και να μπει στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, θεωρείται το πολιτικό σκέλος του ΡΚΚ. Tο PYD είναι το πολιτικό σκέλος του YPG στη Συρία.
Όλες αυτές οι οργανώσεις, με μαρξιστικό/αναρχικό υπόβαθρο, αγωνίζονται για αυτονομία και κατ’ επέκταση δημιουργία κουρδικού κράτους.
Η Τουρκία πλέον ξανάρχισε τον πόλεμο εναντίον των Κούρδων του ΡΚΚ, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στη Συρία και το Ιράκ.
Η τουρκική αστυνομία έχει συλλάβει εκατοντάδες Κούρδους ακτιβιστές στη χώρα, ενώ από τα ξημερώματα δεκάδες τουρκικά μαχητικά επιτέθηκαν σε στρατόπεδα του ΡΚΚ σε συριακό αλλά και σε ιρακινό έδαφος.
Ο πόλεμος αυτός αναμένεται να κλιμακωθεί, να πάρει μάκρος και να γίνει όλο και πιο αιματηρός. Ιδιαίτερα όταν και πάλι μεταφερθεί σε τουρκικό έδαφος.
Πώς φτάσαμε ως εδώ
Στον εμφύλιο της Συρίας, η Τουρκία υποστήριξε τα πλέον ριζοσπαστικά ισλαμικά στοιχεία, που μάχονταν εναντίον του καθεστώτος Άσαντ, με αποτέλεσμα να χειροτερέψουν οι παγωμένες σχέσεις με τους Κούρδους αυτονομιστές.
Ουδείς αμφισβητεί τη βοήθεια που έχει δώσει στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό, στη συριακή Αλ Κάιντα, γνωστή και ως Jabhat al-Nusra, αλλά και στο Ισλαμικό Χαλιφάτο.
Η Τουρκία έχει επίσης κατηγορηθεί ως το κράτος-τράνζιτ βομβιστών αυτοκτονίας, μελών αυτών των οργανώσεων. Όπλα, πυρομαχικά και άλλα αγαθά περνούσαν λαθραία από την Τουρκία μέσω των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, ενώ το Ισλαμικό Χαλιφάτο εφοδίαζε την Τουρκία με το πετρέλαιο από τις ιρακινές πετρελαιοπηγές που είχε καταλάβει.
Το Ισλαμικό Χαλιφάτο επίσης αντλούσε εθελοντές είτε μέσω των θυλάκων του που διέθετε σε τουρκικό έδαφος είτε από άλλους «πιστούς» που έφταναν από διάφορα μέρη μέσω Τουρκίας.
Διαθέτει η Άγκυρα Plan B;
Η τουρκική πολιτική έναντι της Συρίας έχει φτάσει στο όριό της. Η κυβέρνηση το έχει συνειδητοποιήσει, και τώρα πλέον προσπαθεί να αντιδράσει. Πλέον η Τουρκία κάνει ακριβώς τα αντίθετα από εκείνα που υποστήριζε τους τελευταίους έξι μήνες, τόσο όσον αφορά τη ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία και τη χρήση της βάσης του Ιντζιρλίκ όσο και την αντιμετώπιση του Άσαντ. Εξακολουθεί να αρνείται ότι έκανε λάθη στο Συριακό. Πίσω από όλα αυτά κρύβεται η επιθυμία να μετατραπεί ένα θέμα εξωτερικής πολιτικής σε ζήτημα εσωτερικής πολιτικής προκειμένου να αντλήσει πολιτικά οφέλη η κυβέρνηση. Σε όλα τα σημεία πλέον η τουρκική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στις επιθυμίες των ΗΠΑ.
Η Άγκυρα ως τώρα είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στη διεθνή συμμαχία των προθύμων, υπό τις ΗΠΑ, εναντίον των τζιχαντιστών του ΙΧ. Τώρα πλέον κατέστη ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές αυτής της συμμαχίας.
Αποφασιστικής σημασίας ήταν οι νίκες που έχουν επιτύχει εναντίον των τζιχαντιστών οι Κούρδοι. Η Τουρκία, από τον εμφύλιο στη Συρία, επιδίωκε να αποκτήσει παλιά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όπως το Ιντλέμπ, το Χαλέπι στη Συρία, αλλά και τη Μοσούλη στο Ιράκ.
Καθώς όμως οι Κούρδοι στη Συρία όσο και στο Ιράκ σημειώνουν εδαφικές επιτυχίες εναντίον του ΙΧ, η Άγκυρα φοβάται μήπως τους ανοίξει η όρεξη και στην κατεύθυνση των περιοχών της Τουρκίας όπου κατοικούν Κούρδοι.
Ύστερα, η είσοδος του κουρδικού HDP στην τουρκική Εθνοσυνέλευση έσβησε το όνειρο του Ερντογάν για ευρύτερη Οθωμανική Τουρκία.
Σε μια προσπάθεια αντιστροφής του ευρύτερου πολιτικού κλίματος, και κάτω από τις ισχυρότατες αμερικανικές πιέσεις για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον του ΙΧ, ξανάνοιξε ταυτόχρονα τον πόλεμο εναντίον των Κούρδων αυτονομιστών.
Με αυτόν τον τρόπο:
# Εμποδίζει την ενοποίηση των κουρδικών καντονιών στη βόρειο Συρία με εκείνα που το ΙΧ έχει χάσει από τις κουρδικές επιθέσεις.
# Διατηρεί ανοικτούς τους δρόμους ανεφοδιασμού για την Αλ Κάιντα και άλλες αντικαθεστωτικές ομάδες της Συρίας, με απώτερο στόχο την προσάρτηση της βόρειας Συρίας στην Τουρκία.
# Κινητοποιεί εθνικιστικά συναισθήματα με απώτερο στόχο να προσεταιριστεί δεξιόστροφες ψήφους στις σχεδιαζόμενες νέες εκλογές, μια και δεν φαίνεται να προωθείται το σχέδιο πολυκομματικής κυβέρνησης συνασπισμού.
# Περιθωριοποιεί και πάλι το κουρδικό HDP αποκλείοντάς το από τις επόμενες εκλογές, με επιχείρημα τη διασύνδεσή του με το ΡΚΚ.
# Κερδίζει και πάλι την υποστήριξη των στρατιωτικών που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τις συνομιλίες για το Κουρδικό.
Εδώ συμφωνεί η τουρκική κυβέρνηση με τις ΗΠΑ. Η αμερικανική κυβέρνηση παραδέχεται πως το PKK και το YPG διασυνδέονται στον πόλεμο εναντίον του ΙΧ, αλλά οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κατατάσσουν το ΡΚΚ στις τρομοκρατικές οργανώσεις, ενώ συνεργάζονται άμεσα με το YPG.
Η γεωπολιτική στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής έχει συνέχεια…
