Σε ένα κλίμα πολιτικής αμηχανίας και επιφυλακτικότητας άρχισαν οι συνομιλίες στην Αθήνα του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, έθεσε θέμα συνολικής επικαιροποίησης της Συνθήκης της Λωζάνης χωρίς να περιορίσει αυτή την επικαιροποίηση στις ελληνοτουρκικές θέσειςΜετά τη συνέντευξη του Ταγίπ Ερντογάν που μεταδόθηκε το βράδυ της Τετάρτης, όπου ο πρόεδρος της Τουρκίας έθεσε εκ νέου ζήτημα επικαιροποίησης της Συνθήκης της Λωζάνης, οι ελληνικοί πολιτειακοί και κυβερνητικοί παράγοντες έδειξαν έντονο προβληματισμό – αν όχι και αμηχανία – αν και οι θέσεις αυτές της Άγκυρας έχουν ήδη διατυπωθεί και διατυπώνονται συνεχώς εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια και πάντως μετά την πολεμική έκρηξη στη Συρία και τις κουρδικές κινήσεις στο Β. Ιράκ.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, έθεσε θέμα συνολικής επικαιροποίησης της Συνθήκης της Λωζάνης, χωρίς να περιορίσει αυτή την επικαιροποίηση στις ελληνοτουρκικές θέσεις.
Αντιθέτως, και για όσους γνωρίζουν καλά τις εξελίξεις στην Εγγύς Ανατολή, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε περισσότερο κατά νου τα προβλήματα της Τουρκίας με τη Συρία και το Ιράκ.
Ωστόσο αυτή η αναφορά του στη Συνθήκη της Λωζάνης ήταν αρκετή για να προκαλέσει αντιδράσεις πολιτικών παραγόντων κυβερνητικών κύκλων αλλά και των ελληνικών ΜΜΕ.
Οι αντιφάσεις ήταν περισσότερο έντονες όσον αφορά την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία με δηλώσεις του αρμόδιου τομεάρχη κ. Γιώργου Κουμουτσάκου, εξέφρασε επιφυλακτικότητα ως προς την προετοιμασία της επίσκεψης Ερντογάν αλλά και του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ καθώς και στελεχών της Κίνησης Πολιτών.
Εντύπωση προκάλεσε επίσης το γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν συνοδεύεται από τους υπουργούς του, της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών.
Η παρουσία τους στην Αθήνα προμηνύει ενδεχομένως το ότι η τουρκική πλευρά θα θέσει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της έκδοσης των 8 Τούρκων στρατιωτικών, οι οποίοι έχουν αιτηθεί πολιτικό άσυλο και για τους οποίους η ελληνική Δικαιοσύνη έχει αρνηθεί την έκδοσή τους στην Τουρκία.
Ο ΠτΔ Προκόπης Παυλόπουλος, υποδεχόμενος τον Πρόεδρο της Τουρκίας επεσήμανε την προσήλωση της Ελλάδας στο διεθνές δίκαιο και στους κανόνες που διέπουν τη συμπεριφορά των κρατών στις μεταξύ τους σχέσεις. Καθόρισε επίσης το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται παγίως η ελληνική διπλωματία που είναι ο σεβασμός όλων των διεθνών και διμερών συνθηκών καθώς και των πολυμερών και διμερών συμφωνιών που διέπουν τις διακρατικές σχέσεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και της Συνθήκης της Λωζάνης, του Βουκουρεστίου, του Λονδίνου, του Μοντρέ και όλων των υπολοίπων που καθορίζουν το πλαίσιο των διμερών σχέσεων με την Τουρκία.
Ο πυρήνας ωστόσο των ελληνοτουρκικών συνομιλιών στην Αθήνα αφορά την συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
Κατά τη διάρκεια αυτής της διμερούς και στη συνέχεια πολυμερούς επαφής με τη συμμετοχή και των δύο αντιπροσωπειών θα αφορά το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων από την οικονομία, το εμπόριο και τις μεταφορές έως τις παραβιάσεις στο Αιγαίο, την ασφάλεια στο ανατολικό Αιγαίο και βεβαίως το προσφυγικό ζήτημα που βρίσκεται πρώτο στην ατζέντα σε αυτή τη διαδικασία.
Είναι βέβαιο ότι η τουρκική πλευρά θα θέσει το ζήτημα της έκδοσης των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών. Θα συζητηθεί επίσης το Κυπριακό και οι ενδεχόμενες προοπτικές στο άμεσο μέλλον και πάντως μετά τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία.
Μεγάλο ενδιαφέρον πάντως θα έχει το κεφάλαιο που θα αφορά την εξέταση των γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή της Εγγύς Ανατολής αλλά και της Μέσης Ανατολής υπό το πρίσμα της χθεσινής ανατροπής της πάγιας αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή, με την αναγνώριση από τον Ντόναλντ Τραμπ της Ιερουσαλήμ, ως πρωτεύουσας του Ισραήλ.
Ήδη και σε όλους του τόνους ο Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την κατηγορηματική αντίθεσή του στην αμερικανική ενέργεια και νωρίς το πρωί της Πέμπτης στο αεροδρόμιο λίγο πριν την αναχώρησή του για την Ελλάδα, ανακοίνωσε επίσημα την έκτακτη σύγκληση της Ισλαμικής Διάσκεψης στην Κωνσταντινούπολη τα αμέσως επόμενα εικοσιτετράωρα.
Επίσης ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει προειδοποιήσει τις ΗΠΑ για το ενδεχόμενο η Άγκυρα να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις της με το Ισραήλ, ενδεχόμενο το οποίο εάν πραγματοποιηθεί, θα προκαλέσει σοβαρότατο ρήγμα ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο όσον αφορά τα συμφέροντα της Δυτικής Συμμαχίας.
Είναι προφανές ότι η επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην ελληνική πρωτεύουσα θα είναι μια ακόμη διπλωματική δοκιμασία.
Είναι όμως επίσης σαφές ότι τόσο η Άγκυρα όσο και η Αθήνα προσδοκούν στη διατήρηση ενός κλίματος που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και το οποίο χαρακτηρίζεται από ένα προφίλ «χαμηλής έντασης» στις διμερείς σχέσεις.
Ο Ταγίπ Ερντογάν έδειξε εξ αρχής πάντως τις προθέσεις του, όταν έθεσε στον Πρόεδρο Προκόπη Παυλόπουλο ζήτημα εκλογής των μουφτήδων στη Θράκη, επικαλούμενος το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι διορισμένος, αλλά εκλεγμένος από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχικού Θρόνου.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας με αυτόν τον τρόπο έθεσε το πλαίσιο εντός του οποίου είναι διατεθειμένος να συζητήσει το θέμα της Μουφτίας στη μουσουλμανική κοινότητα της Θράκης όταν του τεθεί από την ελληνική πλευρά το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Σχολής της Χάλκης.
Με λίγα λόγια ο Πρόεδρος της Τουρκίας έσπευσε να θέσει εξ αρχής θέμα αμοιβαιότητας, λεπτομέρεια που σίγουρα θα προβληματίσει τόσο τον ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά όσο και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών.
«Οι λαοί μας έχουν πάρα πολλά κοινά σημεία»
Στη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο Τ. Ερντογάν επεσήμανε «Η Τουρκία και η Ελλάδα.jpg)
πρέπει να πιστέψουν ότι πρέπει να εστιάσουν στο γεμάτο μέρος του “ποτηριού” και να μπορέσουν να παραμερίσουν το κενό του “ποτηριού”. Χρειάζεται να οικοδομήσουμε τις συνομιλίες μας πάνω σε αυτή την αντίληψη».
«Στην ουσία οι λαοί μας έχουν πάρα πολλά κοινά σημεία, αρκεί να παραμερίσουμε αυτούς που έχουν κάποιες ιδεολογικές εμμονές», είπε ο κ. Ερντογάν και συνέχισε: «Εμείς ως χώρα, ως Τουρκική Δημοκρατία, ποτέ δεν εποφθαλμιούμε τα εδάφη μιας άλλης χώρας. Είμαστε δύο χώρες, δύο λαοί, οι οποίοι συνυπήρξαν, έζησαν πολύ κοντά ο ένας στον άλλον και ως εκ τούτου συμβαίνει να έχουμε ομογενείς που ζουν στη χώρα σας, στα ελληνικά εδάφη. Και εσείς έχετε τους ομογενείς σας, οι οποίοι ζουν στα τουρκικά εδάφη. Εύχομαι και λέω, μακάρι να μην είχαν διαπραχθεί τα λάθη που έγιναν από προηγούμενες πολιτικές που οδήγησαν στην αποχώρηση πολιτών που ήταν μέλη της μειονότητας στην Τουρκία και να μην ήμασταν στην κατάσταση που είμαστε σήμερα. Αλλά θεωρώ ότι τα σφάλματα και τα λάθη που διαπράχθηκαν είναι πια κομμάτι της Ιστορίας. Και κάποτε πρέπει να κτίσουμε το μέλλον, όπως είπατε, σε πολύ γερά θεμέλια. Για αυτό νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να εξασφαλίσουμε αυτά τα γερά θεμέλια. Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με βάση ορισμένες αρχές κοινής λογικής, κοινού λόγου, νομίζω ότι θα μπορέσουμε να επιλύσουμε πολλά από τα προβλήματα», εκτίμησε ο Τούρκος Πρόεδρος.
Κοινές δηλώσεις Τσίπρα – Ερντογάν
Σε κοινές δηλώσεις προχώρησαν μετά τη συνάντησή τους, ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Τουρκίας. Στη διάρκεια αυτών, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι ο θεμέλιος λίθος για τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, ενώ επισήμανε ότι είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες και χαρακτήρισε ιστορική την επίσκεψη αλλά και την πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο να τον προσκαλέσει, λέγοντας πως η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει τα προβλήματα που χωρίζουν την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς κάποιοι τις δυναμιτίζουν καθημερινά.
Ο πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη να τερματιστεί η παραβατική τουρκική αεροναυτική δραστηριότητα στο Αιγαίο και σημείωσε πως δεν συνάδει με το καλό κλίμα να επικρέμεται απειλή του casus belli.
«Συνομιλήσαμε ανοιχτά με τον Τούρκο πρόεδρο στην προσπάθεια μας να μην κρυφτούμε πίσω από διαφωνίες. Να τις εντοπίσουμε αλλά να άρουμε και παρεξηγήσεις, να καταλάβουμε ο ένας τι εννοεί ο άλλος. Μιλήσαμε για την ένταση στο Αιγαίο. Εγώ τόνισα ότι η παραβατική τουρκική αεροναυτική δραστηριότητα πρέπει να τερματιστεί. Η αυξανόμενες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και ειδικότερα οι εμπλοκές στο Αιγαίο αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις μας και κυρίως αποτελούν κίνδυνο για τους πιλότους μας», είπε ο πρωθυπουργός.
Παράλληλα, ο κ. Τσίπρας διατύπωσε τη θέση της Ελλάδας για μια επανενωμένη ομόσπονδη Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα, όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα ζουν με ασφάλεια.
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας, «η λύση αυτή θα πρέπει να βασίζεται στο πλαίσιο που έθεσε ο γγ του ΟΗΕ», και εξέφρασε την ελπίδα όλες οι πλευρές και η Τουρκία να συμβάλλουν ώστε οι συνομιλίες για το Κυπριακό να ξαναρχίσουν σύντομα.
«Είμαι ευτυχής που μετά από 65 χρόνια πραγματοποιώ επίσημη επίσκεψη Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Ο χώρος αυτός μού είναι αρκετά οικείος, τον επισκέφτηκα με τον τίτλο του πρωθυπουργού, αλλά είναι η πρώτη φορά που τον επισκέπτομαι ως Πρόεδρος Δημοκρατίας» ανέφερε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
«Τα βήματα που έχουμε κάνει είναι σημαντικά, θίξαμε και θέματα όπως το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο έγινε επί δικής μου προεδρίας», σημείωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
«Στο θέμα της τρομοκρατίας κάνουμε μεγάλο αγώνα με αιμοσταγείς συμμορίες. Ο αντιτρομοκρατικός αγώνας είναι θέμα που γνωρίζει καλά η Ελλάδα» επισήμανε ο Ταγίπ Ερντογάν και συμπλήρωσε πως «αναγνωρίζουμε την υποστήριξη που μας παρείχε η Ελλάδα στο θέμα αυτό».
Σημείωσε ακόμα ο Τούρκος Πρόεδρος πως «οι πραξικοπηματίες είναι δυνατόν να επιστραφούν στην Τουρκία που είναι μία χώρα που έχει καταργήσει τη θανατική ποινή, δεν γίνονται βασανιστήρια και ελπίζω η ελληνική Δικαιοσύνη να μας εισακούσει στο θέμα αυτό».
Όσον αφορά στη συνθήκη της Λωζάνης, ο κ. Ερντογάν υποστήριξε ότι «Η συνθήκη της Λωζάνης είναι μια συνθήκη που υπεγράφη από 11 χώρες. Στη συνθήκη υπάρχουν προβλέψεις μόνο για το Αιγαίο; Δεν υπάρχει τίποτε για το καθεστώς που διέπει τις δυο μειονότητες; Στη Δ. Θράκη έχουμε μουσουλμανική μειονότητα και πιστεύουμε πως στο θέμα αυτό μπορούν να γίνουν νέες σκέψεις».
Ο Τούρκος Πρόεδρος ανέφερε επίσης πως το κατά κεφαλή στην Ελλάδα είναι 15.000 ευρώ και στη Δ. Θράκη 2.000 με 2.500 ευρώ και προσέθεσε: «Υπάρχει οικονομικό χάσμα για το θέμα τις μουφτείας. Ο αρχιμουφτής είναι διορισμένος δημόσιος υπάλληλος. Η συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει ο Οικουμενικός Πατριάρχης να εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο».
Ακόμα, ο κ. Ερντογάν διαμήνυσε πως «δεν εποφθαλμιούμε την εδαφική ακεραιότητα καμιάς χώρας και καμιάς γείτονας χώρας» και υποστήριξε πως «δεν έχουμε πρόβλημα με θέματα ελευθερίας της πίστης. Υπάρχουν όμως θέματα στην Δυτική Θράκη».
Για το Κυπριακό, ο κ. Ερντογάν επισήμανε πως «πρέπει να κινηθούμε ομονοούντες ώστε να καταλήξουμε κάπου» και τόνισε: «Είμαστε μητέρες πατρίδες και εγγυήτριες δυνάμεις. Θέλουμε μια διαρκή και βιώσιμη λύση. Αυτό θέλει και η ελληνική πλευρά, αλλά τίθενται θέματα της τελευταίας στιγμής που μπορούν να θεωρηθούν υπεκφυγές ώστε να μην καταλήξουμε κάπου».
Επίσης, ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε πως «τα θέματα του Αιγαίου είναι δυσεπίλυτα, αλλά μπορούν να λυθούν με συνομιλίες» και σημείωσε: «Πρέπει να κοιτάζουμε το γεμάτο μέρος του ποτηριού. Να προχωρήσουμε και να κάνουμε σταθερά βήματα».
