γράφει ο Μάκης Σεριάτος
Η πολιτική σήμερα δεν διεξάγεται μόνο στη Βουλή ή στις αίθουσες Συνόδων Κορυφής. Ούτε στα εθνικά σχέδια νόμου και τις μακροοικονομικές στρατηγικές. Η πολιτική διεξάγεται πλέον στα social media, στα βλέμματα των τηλεθεατών και στις αντιδράσεις του κοινού απέναντι σε συμβολικές εικόνες – εικόνες όπως αυτή του Εμανουέλ Μακρόν, που φέρεται να δέχεται ένα ελαφρύ χτύπημα στο πρόσωπο από τη σύζυγό του Μπριζίτ, κατά την άφιξή τους στο Ανόι.
Για τους δημοσιογράφους, το στιγμιότυπο αυτό ήταν «ειδήσεις». Για τους χρήστες του διαδικτύου, ήταν υλικό για memes και ειρωνικά σχόλια. Για τον ίδιο τον Μακρόν, όμως, μπορεί –και πρέπει– να είναι ευκαιρία για πολιτική αξιοποίηση. Και μάλιστα όχι οποιαδήποτε αξιοποίηση, αλλά επικοινωνιακή αντιστροφή νοήματος: από την αμηχανία στην αξιοπρέπεια. Από την ιδιωτική γκάφα στο δημόσιο πλεονέκτημα.
Η πολιτική επικοινωνία στην εποχή της εικόνας
Στην ψηφιακή εποχή, η κάθε εικόνα είναι φορτισμένη. Ο πολίτης δεν ενδιαφέρεται τόσο για την αλήθεια της στιγμής, όσο για το πώς αυτή ερμηνεύεται και ποιος διεκδικεί την αφήγησή της. Ο Μακρόν, γνωστός για τη θεατρικότητα και τη σημειολογία των εμφανίσεών του, ξέρει καλά ότι η πολιτική είναι πλέον performance. Το συμβάν με τη σύζυγό του δεν είναι, λοιπόν, ένα ατυχές επεισόδιο. Είναι ένα σενάριο σε αναμονή πλοκής.
Τρεις άξονες στρατηγικής αξιοποίησης
1. Η Στρατηγική της Εξανθρώπισης
Ο πολίτης του 2025 έχει κουραστεί από την απρόσωπη εξουσία. Διψάει για αυθεντικότητα, οικειότητα και συναισθηματικό καθρέφτισμα. Αν ο Μακρόν εμφανιστεί ως άνθρωπος που μπορεί να γελάσει με τον εαυτό του και να δεχτεί το πείραγμα της συζύγου του, τότε το περιστατικό δεν τον πληγώνει — τον ενδυναμώνει.
«Κάποιες φορές, τα πιο δυνατά μηνύματα δεν λέγονται στις συνόδους. Αλλά μέσα από ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα, ένα χαμόγελο.»
(υποθετική δήλωση που θα τον εξανθρώπιζε χωρίς να γελοιοποιείται)
2. Η Στρατηγική της Ψύχραιμης Ηγεσίας
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει σημασία αν το περιστατικό ήταν προσβλητικό ή αθώο. Σημασία έχει η αντίδραση. Ένας ηγέτης που μένει ατάραχος, ακόμη και όταν γίνεται στόχος ειρωνείας, αποπνέει ηρεμία, σταθερότητα και εσωτερική δύναμη. Αυτή η στάση επικοινωνιακά «κεφαλαιοποιείται» ως απόδειξη σοβαρότητας και ανωτερότητας.
Το κοινό δεν θυμάται τι ακριβώς έγινε. Θυμάται πώς το χειρίστηκες.
3. Η Στρατηγική της Συμβολικής Συζήτησης
Ο Μακρόν θα μπορούσε —σε δεύτερο επίπεδο— να αξιοποιήσει το επεισόδιο ως εφαλτήριο για μια μεταφορά: μια μικρή ενδοοικογενειακή στιγμή που θυμίζει την ανάγκη ισότητας, αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης — ακόμα και στο κορυφαίο επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί πολιτικοί κάνουν πολιτική μέσα από τα προσωπικά τους. Η Μπριζίτ Μακρόν είναι ισχυρό σύμβολο φεμινισμού και αστικής αξιοπρέπειας. Το «πείραγμα» μπορεί να μετατραπεί σε «υπόμνηση» της ανάγκης για αμοιβαία αναγνώριση των ρόλων σε κάθε σχέση – και κάθε κοινωνία.
Το πραγματικό ερώτημα: Ποιος γράφει το αφήγημα;
Αυτό που κρίνεται σήμερα δεν είναι αν η Μπριζίτ «χαστούκισε» τον Μακρόν, αλλά αν ο Μακρόν μπορεί να μετατρέψει το παθητικό σε ενεργητικό, το περιστατικό σε μήνυμα, τη στιγμή σε σύμβολο. Αυτή είναι η ουσία της πολιτικής επικοινωνίας: η ικανότητα να γράφεις εσύ το σενάριο της δημόσιας αντίληψης — όχι να σου το υπαγορεύουν οι κάμερες και οι τίτλοι των tabloids.
Και αν κάτι απέδειξε ο Μακρόν τα τελευταία χρόνια, είναι ότι γνωρίζει άριστα τη γλώσσα της σκηνής.
Επίλογος: Σε μια εποχή που οι πολίτες δεν πείθονται με λόγια, αλλά συγκινούνται με εικόνες, κάθε πλάνο είναι πολιτικό. Το να αποδεχτείς τη στιγμή δεν είναι ένδειξη αδυναμίας — είναι τέχνη. Και όπως είχε πει ο Τσόρτσιλ: “Το να είσαι ηγέτης σημαίνει να μπορείς να μετατρέπεις την αμηχανία σε πλεονέκτημα και τη σιωπή σε μήνυμα.”
Ο Μακρόν έχει τη σκηνή. Το κοινό παρακολουθεί. Το ερώτημα είναι: Θα μετατρέψει το χαμόγελο της Μπριζίτ σε κεφάλαιο εμπιστοσύνης; Αν το κάνει, δεν θα είναι απλώς πρόεδρος. Θα είναι στρατηγός της εικόνας.
