Σε περίπου 15% των υπογόνιμων ζευγαριών, η αιτία της υπογονιμότητας είναι η παντελής – ή σχεδόν παντελής – έλλειψη ωορρηξίας από τη μεριά της γυναίκας.
Όταν μια γυναίκα έχει τακτικά περίοδο (κάθε μήνα), τότε πολύ πιθανόν κάνει τακτικά ωορρηξία. Βέβαια, στο πλαίσιο διερεύνησης της υπογονιμότητας, είναι καλή πρακτική να επιβεβαιώνει κανείς ότι η τακτική περίοδος συνοδεύεται από ωορρηξία. Αυτό διαπιστώνεται πολύ εύκολα με μια εξέταση αίματος για τα επίπεδα προγεστερόνης. Αυτή συνηθίζεται να γίνεται περίπου μία εβδομάδα πριν από την αναμενόμενη περίοδο, μια και σε εκείνη τη φάση η μέτρηση είναι πιο αντιπροσωπευτική.
Αν μια γυναίκα δεν έχει τακτικά περίοδο, τότε πολύ πιθανόν υποφέρει από κάποια ορμονική πάθηση, συνήθως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Ανάλογα με το πόσο συχνά έρχεται η περίοδος, η ωορρηξία μπορεί να συμβαίνει συχνά, σπάνια ή και καθόλου. Για παράδειγμα, αν η γυναίκα δεν έχει καθόλου περίοδο, τότε σίγουρα δεν κάνει ωορρηξία. Αν έχει τέσσερις περιόδους τον χρόνο, τότε κάνει έως τέσσερις ωορρηξίες συνολικά – αν και μπορεί κάποιες περίοδοι να μην είναι καν αποτέλεσμα ωορρηξίας.
Η επαναφορά της τακτικής ωορρηξίας εξαρτάται από το αρχικό ορμονικό πρόβλημα της γυναίκας. Γι’ αυτό και είναι σημαντική η οριστική διάγνωση από ποια ορμονική κατάσταση υποφέρει η γυναίκα. Επειδή στην πλειονότητα των περιπτώσεων η υπεύθυνη πάθηση είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, οι θεραπείες που ακολουθούν αφορούν στη συγκεκριμένη ορμονική πάθηση και μόνο.
Η πιο κλασική και απλή θεραπεία είναι με χάπια κλομιφένης, τα οποία λαμβάνονται για μερικές ημέρες κάθε μήνα. Μπορεί να χρειαστεί ρύθμιση, ώστε να βρεθεί η ιδανική δόση. Αν η κλομιφένη δεν πετύχει ωορρηξία, τότε υπάρχει η επιλογή μεταξύ ορμονικών ενέσεων ή μιας μικροεπέμβασης που λέγεται διαθερμία των ωοθηκών. Οι ενέσεις είναι πολύ αποτελεσματικές και σχεδόν πάντα επιτυγχάνουν ωορρηξία.
Δυστυχώς, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε πολύδυμες εγκυμοσύνες, καθώς και σε υπερδιέγερση των ωοθηκών. Παρόμοιες αλλά λιγότερο συχνές επιπλοκές έχει άλλωστε και η κλομιφένη. Από την άλλη μεριά, η διαθερμία των ωοθηκών, η οποία γίνεται λαπαροσκοπικά, μπορεί να «ξυπνήσει» τις ωοθήκες σε ποσοστό άνω του 80%.
Αν η διαθερμία είναι επιτυχής στο να επαναφέρει την ωορρηξία, τότε η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος από μόνη της χωρίς άλλη θεραπεία. Επιπλέον, δεν κινδυνεύει από πολύδυμες εγκυμοσύνες, όπως συμβαίνει με τις κλασικές θεραπείες γονιμότητας.
Επί αποτυχίας όλων των παραπάνω μεθόδων, συνιστάται η εξωσωματική γονιμοποίηση.
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει
ο Θάνος Παπαθανασίου MD (London)
MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
www.gynaikologos.net
