Σε άγνωστο καύσιμο αποδίδει την πυρόσφαιρα κατά την μοιραία σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Μετά την παρουσίαση του, που ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Πέμπτης στην ΕΣΗΕΑ, το πόρισμα αποστέλλεται στον εφέτη ανακριτή προκειμένου να περιληφθεί στη δικογραφία.
Για την υπόθεση αναμένονται ακόμη δύο πορίσματα: Ένα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σχετικά με τα έλαια σιλικόνης και άλλο ένα της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας για τα τρία βίντεο. Ωστόσο, δεν υπάρχουν πληροφορίες για το πότε θα ανακοινωθούν.
Τι αναφέρει για τα αίτια της έκρηξης το πόρισμα
Όπως σημειώνεται, μαζί με τις προσομοιώσεις που πραγματοποιήθηκαν, επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα που κατέληξε και ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος ότι η πυρόσφαιρα στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών που σημειώθηκε από τη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών δεν μπορεί να αποδοθεί στο λάδι μετασχηματιστών (PDMS) το οποίο αν και είναι εύφλεκτο, σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες δεν μπορούσε να αναφλεγεί στο περιβάλλον που επικρατούσε».
«Επιπλέον, η απουσία λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO2) στον τόπο του δυστυχήματος, σε ποσότητες που θα δικαιολογούσε την καύση μεγάλης ποσότητας λαδιού σιλικόνης, είναι μια άλλη σαφής ένδειξη ότι ένα τέτοιο περιστατικό δεν πραγματοποιήθηκε», τονίζεται στο πόρισμα.
Πρώτος ομιλητής για την εισαγωγή και παρουσίαση του έργου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και της Επιτροπής Διερεύνησης ήταν ο Πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστος Παπαδημητρίου, ο οποίος είπε, μεταξύ άλλων:
- «Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ είναι ο εθνικός φορέας διερεύνησης αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων, ένας φορέας ο οποίος έπρεπε να υπάρχει στη χώρα μας ήδη από το 2004, με την οδηγία 49, η οποία καθιέρωσε την υποχρέωση των κρατών μελών να δημιουργήσουν αυτόν τον φορέα.
- Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα δυστυχώς αυτός ο φορέας δεν υπήρχε. Και ναι μεν με το νόμο 37/10/2008 συστήθηκε η Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και η οποία όμως δεν λειτούργησε ποτέ.
- Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όταν έγινε το τραγικό συμβάν δυστύχημα, το οποίο οφείλεται σε σειρά εγκληματικών λαθών και παραλείψεων επί σειρά ετών στην Ελλάδα, να μην υπάρχει λειτουργικός φορέας διερεύνησης ατυχημάτων».
Σύμφωνα με τον ίδιο είναι «άγνωστο το εύφλεκτο υλικό που προκάλεσε την πυρόσφαιρα».
O προϊστάμενος Μονάδας Διερευνήσεως του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Κώστας Καπετανίδης στην παρουσίαση του πορίσματος έκανε λόγο για «μετατραυματικό στρες στο προσωπικό». Αναφορικά με τον σταθμάρχη είπε ότι δεν χρησιμοποίησε την αυτόματη μέθοδο και έκανε χειροκίνητη χρήση του συστήματος. Η εντολή αναχώρησης του σταθμάρχη ήταν σωστή. Ο οδηγός έπρεπε να επαναλάβει την εντολή αλλά δεν το έκανε. Βρήκε τα κλειδιά στη διαγώνια θέση και όχι στην ευθεία που έπρεπε να είναι. Δυστυχώς δεν σταμάτησε και προχώρησε με το γνωστό αποτέλεσμα.Υποκείμενοι παράγοντες είναι η διαχρονική έλλειψη προσωπικού».
Μιλώντας για τα συμπεράσματα της μελέτης είπε ότι δεν ήταν στο βαθμό που έπρεπε και η εκπαίδευση του προσωπικού. «Τα καθήκοντα ενός σταθμάρχη είναι δύσκολα. Το νέο προσωπικό που μπήκε δεν μπόρεσε να τα αντέξει. Δεν υπήρχε επάρκεια προσωπικού. Το προσωπικό εργαζόταν πέρα από το ανθρωπίσως δυνατό όριο. Ο ΟΣΕ δεν είχε εκσυγχρονίσει τις διαδικασίες του και δεν μπορούσε να καταλάβει τις ανάγκες.
Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων έκανε εποπτεία αλλά εστίαζε μόνο στις μη συμμορφώσεις. Δεν υπήρχε ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης που να ελέγχει το σύστημα σφαιρικά και να ερευνά τα λάθη για να υπάρχουν διδάγματα.
Παράγοντες που επηρέασαν τη σοβαρότητα των αιτιών:
- Τα σιδηροδρομικά οχήματα προστατεύουν τους επιβαίνοντες με ταχύτητα μέχρι 36 χιλιόμετρα την ώρα, που δεν εμπίπτει σε αυτή την περίπτωση.
- Στον ΟΣΕ δεν υπήρχε κριτήριο για τους κανόνες μέγιστης ταχύτητας με σηματοδότηση ή όχι.
- Καταλήξαμε ότι τα θύματα που είχαν αίτια θανάτου την φωτιά ήταν 5-7.
- Η πυρόσφαιρα που ήταν σε μεγάλο μέγεθος, παρατηρήσαμε από τις προσομοιώσεις ότι πιθανή είναι η παρουσία ενός αγνώστου μέχρι στιγμής καυσίμου.
Ακολούθως από την ομάδα διερεύνησης ο κ. Καραντζάς είπε ότι με βάσει τα ευρήματα πάνω από 60% των ανθρώπων που συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια μετά το ατύχημα είχε μετατραυματικό στρες.
Δεν έγινε σωστή χαρτογράφηση του χώρου διερεύνησης του ατυχήματος και έτσι είχαμε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας, είπε.
Η ΡΑΣ δεν εντόπισε κρίσιμες αδυναμίες στο σύστημα διαχείρισης ασφάλειας του σιδηροδρόμου. Συμπερασματικά προέκυψε ότι χρειάζεται επείγουσα σύσταση αδφαλείας από την κακή λήψη πληροφοιών που εντοπίστηκε στο δίκτυο.
Ως αποτέλεσμα ο Οργανισμός εγκρίνει 17 συστάσεις ασφαλείας υπό την εποπτεία της ΡΑΣ, που χρειάζεται την υποστήριξη της Πολιτείας και συνιστάται στο αρμόδιο Υπουργείο να δημιουργήσει ένα βιώσιμο και ασφαλές σιδηροδρομικό σύστημα.
Επίσης εκδόθηκαν δύο συστάσεις για το Σύστημα Ασφάλειας προς την Ευρωπαίκή Επιτροπή για χάραξη πολιτικής ασφαλείας στα ανάλογα δίκτυα μεταφορών.
Το πλήρες κείμενο της έκθεσης ανέβηκε στα αγγλικά στην σελίδα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και βρίσκεται διαθέσιμο εδώ:
Οι ερωτήσεις στα μέλη της επιτροπής
Στις ερωτήσεις για το άγνωστο καύσιμο που εντόπισε το πόρισμα, ο εκπρόσωπος του Οργανισμού είπε ότι «η επιθεώρηση του τόπου του ατυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έπρεπε, για να μπορούμε να προσδιορίσουμε τον τύπο του καυσίμου που προκάλεσε την πυρόσφαιρα. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι όσα επίσημα μεταφέρονταν στον τρένο δεν δικαιολογούν την πυρόσφαιρα. Έγιναν προσομοιώσεις και αποφασίσαμε να τις επιβεβαιώσουμε από εγνωσμένου κύρους Πανεπιστημιακό Ίδρυμα».
Σε ερώτηση του δικηγόρου των συγγενών των θυμάτων του δυστυχήματος Λουκά Αποστολίδη για την εποπτεύουσα αρχή και το ρόλο της Πολιτείας και της Πολιτικής ηγεσίας οι εκπρόσωποι των εμπειρογνωμόνων είπαν ότι η διερεύνηση πρέπει να ολοκληρώνεται έναν χρόνο μετά το δυστύχημα. «Μη βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα πριν διαβάσετε την έρευνά μας. Σκοπός μας είναι να βρούμε τι έφταιγε και δεν θα κρύψουμε τίποτα. Σκοπός μας δεν είναι να βάλουμε ανθρώπους στη φυλακή αλλά να καταδείξει το πόρισμά μας τα συστημικά προβλήματα. Για ευθύνες τον λόγο θα έχει η Δικαιοσύνη».
Αναφορικά με τα επίμαχα βίντεο και το αν έχουν ληφθεί υπόψιν της Επιτροπής οι εκπρόσωποι είπαν ότι τα έχουν συνεκτιμήσει. «Το γεγονός ότι βρέθηκαν δύο χρόνια μετά προκαλεί και σε εμάς τις ίδιες απορίες που προκαλεί και σε σας» ειπώθηκε χαρακτηριστικά.
Οι ιθύνοντες ξεκαθάρισαν επίσης ότι δεν υπήρξε καμία ανάμειξη του Υπουργείου Μεταφορών στην έρευνα για το πόρισμα.
Σε ερώτηση για το χρόνο που θα χρειαστεί να υλοποιηθούν οι συστάσεις της Επιτροπής ο εκπρόσωπός της είπε «ας ελπίσουμε το νωρίτερο δυνατόν, γιατί είναι σημαντικές και περίπλοκες.
Σε ερώτηση για τα έλαια σιλικόνης και αν απορρίπτει το πόρισμα να οφείλεται η πυρόσφαιρα και η έκρηξη σε αυτά ο εκπρόσωπος της Επιτροπής του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Μπαλ Τακού, πολιτικός μηχανικός με ακαδημαϊκές περγαμηνές και επικεφαλής ασφάλειας και λειτουργίας του αέρα είπε: Συγκρίνοντας τα στοιχεία έχουμε καταλήξει ότι είναι απίθανο τα έλαια σιλικόνης να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πυρόσφαιρα και σε αυτό συμφωνούν και αναλύσεις ειδικών που έχουμε.
Σε ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι με τα 17 σημεία συστάσεων του πορίσματος ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Δρ. Χρήστος Παπαδημητρίου είπε ξεκάθαρα πως «αυτά τα παιδιά σκοτώθηκαν γιατί οι σιδηρόδρομοι δεν ήταν ασφαλείς». Επί της ουσίας είπε ότι η Επιτροπή λειτουργεί συμβουλευτικά και δεν μπορεί να ελέγξει την τήρηση μέτρων ασφαλείας και την εποπτεία των σιδηροδρόμων, έργο και ρόλο που έχει μόνο η ΡΑΣ.
«Η ΡΑΣ επιβλέπεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων» πρόσθεσε. «Ο ΟΣΕ πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν τους τους κινδύνους για την κυκλοφορία των συρμών και για την ασφάλεια του δικτύου».
Για το ενδεχόμενο να χάθηκαν στοιχεία επειδή δεν διασφαλίστηκαν σωστά τα τεκμήρια από τον τόπο του δυστυχήματος ο εκπρόσωπος είπε ότι δεν ήταν αυτό το πεδίο εφαρμογής της έρευνας.
Τέλος, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η απάντηση που έδωσε ο Fabrizio Caprinelli, Project Officer Ευρωπαϊκής Ενωσης Σιδηροδρόμων – μέλος της επιτροπής Διερεύνησης ΕΟΔΑΣΑΑΜ κατά την ερώτηση δημοσιογράφων αν είναι ασφαλές να ταξιδεύουμε με τρένα. «Οι άνθρωποι που δουλεύουν στον σιδηρόδρομο είναι αφοσιωμένοι αλλά δεν μπορώ να απαντήσω εγώ σε αυτό. Να εφαρμοστούν σήμερα οι συστάσεις ασφαλείας που εκδίδουμε για έναν ασφαλή σιδηρόδρομο», είπε.
