Του Κώστα Μπετινάκη
Περί τα 56 εκατομμύρια ψηφοφόροι πηγαίνουν την Κυριακή στις κάλπες -σε κλίμα πόλωσης- προκειμένου να αποφασίσουν για τους νέους συσχετισμούς δυνάμεων στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Το ερώτημα που απασχολεί τους σχολιαστές, είναι αν θα κατορθώσει να διατηρήσει άραγε το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών;
Αν το κυβερνών κόμμα που ίδρυσε ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές της Κυριακής, αναμένεται να κάνει ριζικές αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας για να ενισχύσει τις αρμοδιότητές του.
Ο Selahattin Demirtas θεωρείται ο μόνος αντίπαλός του που μπορεί να τον αποτρέψει.
Ο αρχηγός της συμμαχίας ανάμεσα στο Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), ομάδας των αριστερών κινημάτων και του Δημοκρατικού Περιφερειακού κόμματος (BDP), είναι Κούρδος 42 χρόνων, κατάγεται από το Ντιγιάρμπακιρ είναι δικηγόρος και αγωνιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πολιτικό μοτίβο του είναι: «Όποιος θέλει να εμποδίσει τον Ερντογάν να αποκτήσει κι άλλες εξουσίες, θα πρέπει να ψηφίσει το HDP. Επειδή ο Ερντογάν δεν ενδιαφέρεται για τη δημοκρατία. Αλλά θέλει μια Τουρκία για τους Σουνίτες και χρησιμοποιεί την πίστη των ανθρώπων για να πλουτίσει και να γίνει πιο ισχυρός».
Σε δηλώσεις του στο «SPIEGEL» υποστηρίζει ότι στηρίζεται σε πλατφόρμα φιλελεύθερη και φιλο-ευρωπαϊκή.
Ο αρθρογράφος του γερμανικού περιοδικού τον κατατάσσει ως τον κυριότερο αντίπαλο του Ερντογάν, σε αντίθεση με τον «βαρετό» Kemal Kilicdaroglu, αρχηγό του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το HDP όμως, απαιτείται να ξεπεράσει το εμπόδιο που καθορίζει το Σύνταγμα του 10% για να μπει στην Εθνοσυνέλευση.
Εκείνο που κατηγορείται ο Ερντογάν, είναι πως κατά τα 13 χρόνια της διακυβέρνησης της χώρας κατόρθωσε να φτάσει την οικονομία σε υψηλά επίπεδα, κυρίως με ξένο κεφάλαιο και μεγάλες επενδύσεις. Αλλά η εγχώρια βιομηχανία εγκαταλείφθηκε. Το αποτέλεσμα ήταν αλματώδης αύξηση των τιμών και μείωση του τζίρου.
Η κυβέρνηση του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υπό τον Ερντογάν είχε εκσφενδόνισε την Τουρκία ανάμεσα στις 20 πιο ισχυρές οικονομικά χώρες του κόσμου. Διψήφιος αριθμός ανάπτυξης δεν ήταν κάτι το σπάνιο. Εφέτος ωστόσο, ως το τέλος του χρόνου προβλέπεται καθίζηση με το ποσοστό ανάπτυξης μόλις και μετά βίας να φτάνει το 3%.
Η ανεργία με 11% βρίσκεται σε επίπεδο ρεκόρ. Μια πρώτη τάξης αφορμή για την αντιπολίτευση στον προεκλογικό της αγώνα.
«Η κυβέρνηση τροφοδότησε την οικονομία με ξένο κεφάλαιο, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα», λέει η Γκυλάι Γεντεκσί, από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). «Η εγχώρια οικονομία ωστόσο αφέθηκε στην τύχη της. Εμείς τονίζουμε ότι δεν χρειαζόμαστε άλλα εμπορικά κέντρα, χρειαζόμαστε βιομηχανίες».
Η τουρκική λίρα πέφτει, οι τιμές ανεβαίνουν. Το νοιώθει στο πετσί της και η μεσαία τάξη, που ωφελήθηκε για πολλά χρόνια από την οικονομική πολιτική του Ερντογάν. «Εμείς εργαστήκαμε στην τράπεζα», λέει μια γυναίκα, «αλλά η σύνταξή μας συνεχώς μειώνεται. Το τυρί φέτα για παράδειγμα, κόστιζε πριν δύο χρόνια 10 λίρες, σήμερα κοστίζει 28».
Μέσα σε δύο χρόνια η τουρκική λίρα έχασε σχεδόν το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Παράλληλα οι εξαγωγές μειώθηκαν σε σχέση με τις εισαγωγές, σε 100 δις δολάρια ανέρχεται το έλλειμμα εμπορικών συναλλαγών. Ο αυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης του τούρκου προέδρου συμβάλει στο κλίμα ανασφάλειας. Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στη πολιτική της κεντρικής τράπεζας και οι φυλακίσεις δικαστών και εισαγγελέων έχουν φοβίσει τους ξένους επενδυτές.
Αλλά, στις βουλευτικές εκλογές της ερχόμενης Κυριακής στην Τουρκία ο βασικός πρωταγωνιστής Ερντογάν, δεν είναι υποψήφιος.
Ο μέχρι πέρυσι πρωθυπουργός έχει πλέον εκλεγεί πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας. Οι εκλογές ωστόσο, μπορεί να καθορίσουν και το μέλλον του. Αν το κόμμα του κερδίσει τα τρία τέταρτα των εδρών της Εθνοσυνέλευσης τότε το σχέδιο για την τροποποίηση του Συντάγματος για την μετατροπή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία, μπορεί να υλοποιηθεί και ο Ερντογάν να ηγηθεί του κράτους με ενισχυμένες εξουσίες.
Η εικόνα όμως φαίνεται να αλλάζει. Μετά το 34 % το 2002, το 44 % το 2007 και το 49,95 % στις εκλογές του 2011, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κινδυνεύει για πρώτη φορά να χάσει σημαντικό αριθμό ψήφων.
Το όνειρο του Ερντογάν να εξασφαλίσει τουλάχιστον 367 από τις συνολικά 550 έδρες της βουλής -αριθμός που απαιτείται για τη συνταγματική αναθεώρηση και την επιδιωκόμενη από τον ίδιο διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του προέδρου- φαίνεται να απομακρύνεται όλο και περισσότερο.
Ο παράγοντας Ντεμιρτάς
Το κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του Ερντογάν και του πρωθυπουργού Νταβούτογλου για «ένα έθνος, μια σημαία, μια πατρίδα και ένα κράτος» φαίνεται να γίνεται όλο και πιο ευάλωτο. Ο πρόεδρος του «Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού» Σελαχατίν Ντεμίρτας από την άλλη τάσσεται υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης «όλων των λαών στην Τουρκία», δηλαδή Τούρκων, Κούρδων, Αλεβιτών, Σουνιτών, Αράβων, αλλά και άλλων εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων.
Οι σχολιαστές έχουν κατατάξει τον συμπρόεδρο του φιλοκουρδικού κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ως πρωταγωνιστή του προεκλογικού αγώνα.
Με μια ρητορική δημοκρατίας, συμφιλίωσης και ειρήνης φαίνεται ολοένα να αυξάνεται ο αριθμός των οπαδών του που προέρχονται από κάθε πλευρά της τουρκικής κοινωνίας.
Η είσοδος του κόμματος HDP στην Βουλή μπορεί να στερήσει τη αναγκαία πλειοψηφία για την τροποποίηση του Συντάγματος, και κάποια σενάρια προβλέπουν ακόμη και απώλεια της πλειοψηφίας του κυβερνώντος κόμματος ΑΚP που θα το οδηγήσει σε αναζήτηση συνεργασίας με αντίπαλο κόμμα.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα, χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη νευρικότητα εκ μέρους του προέδρου Ερντογάν ο οποίος καταφέρεται εναντίον οποιουδήποτε τον επικρίνει, απειλεί αντιπολιτευόμενους δημοσιογράφους με ποινικές διώξεις για κατασκοπεία εναντίον της χώρας.
Η προσφυγή της αντιπολίτευσης στο ανώτατο εκλογικό συμβούλιο εναντίον του προέδρου Ερντογάν, με την κατηγορία ότι παραβιάζει το Σύνταγμα μη τηρώντας υπερκομματική στάση, αλλά να προπαγανδίζει ανοικτά υπέρ του κόμματος του απορρίφτηκε. Η στάση αυτή του συμβουλίου ενίσχυσε σενάρια ακόμη και για νοθεία στις εκλογές της Κυριακής.
«Εάν εκπροσωπηθούν τελικά οι Κούρδοι στην Εθνοσυνέλευση, ενισχυθούν οι Σοσιαλδημοκράτες και οι δεξιοί εθνικιστές, δεν αποκλείεται το κόμμα του Ερντογάν να πάρει θέση ακόμη και στα έδρανα της αντιπολίτευσης.
Ο ρόλος του Ερντογάν στον συριακό εμφύλιο
Ουδεμία εξήγηση έχει δώσει ο Ερντογάν, στην συμμετοχή της Τουρκίας στον καταστροφικό εμφύλιο της Συρίας, με την ενίσχυση των αντικαθεστωτικών ανταρτών.
Στον αποκαλούμενο Ελεύθερο Συριακό Στρατό, που ενισχύεται από την Τουρκία, τις ΗΠΑ τη Σαουδική Αραβία και Εμιράτα, ελάχιστες είναι οι διαφορές ανάμεσα στις οργανώσεις Jabhat al Nusra ή την Al Qaida της Συρίας, ή ακόμη και το Ισλαμικό Χαλιφάτο. Μοιράζονται εξίσου την αγριότητα και τις ιδεολογικές καταβολές, αλλά ρουφούν όπλα και χρήμα, ελπίζοντας να καταλάβουν την εξουσία, σε κάποιο τμήμα της διαλυμένης πια Συρίας.
Το παράδειγμα της διάλυσης του λιβυκού κράτους ενέπνευσε τον Ερντογάν, να διαλυθεί και η γειτονική Συρία, από τα εναπομένοντα ισχυρά κράτη της Μέσης Ανατολής. Το σχέδιο που αποκαλύφθηκε ήταν να δημιουργηθεί ένα κράτος Σαλαφιστών, σφήνα στους σιίτες που κυβερνούν το Ιράν και το Ιράκ.
Πρόφαση ήταν ότι ο Σύρος πρόεδρος Άσαντ, δεν άκουσε τις εκκλήσεις του Ερντογάν, να κάνει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Άσχετο αν τώρα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, θέλει να ενισχύσει τις εξουσίες του…
Αλλά αυτά, δεν συγκαταλέγονται στον προεκλογικό αγώνα που γίνεται στην Τουρκία.
Κι ας έχει ανοίξει ο ασκός του Αιόλου, για να πανηγυρίζουν οι Σιωνιστές, που βλέπουν τις θρησκευτικές αιματηρές έριδες να διαλύουν τα κράτη προπύργια του Αραβικού Εθνικισμού.
Οι κυβερνώντες στην Τουρκία, πιστεύουν ότι ο θρησκευτικός φανατισμός του Ισλαμικού Χαλιφάτου, θα περιορισθεί σε Ιράκ και Λεβάντε (Συρία).
