Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε -με συντριπτική πλειοψηφία- ψήφισμα γενικών αρχών για την αναδιάρθρωση δημοσίων χρεών.
Αφορμή η κρίση χρέους στην Αργεντινή. Εναντίον, ψήφισαν πέντε χώρες μεταξύ των οποίων ΗΠΑ και Γερμανία.
Με 136 ψήφους υπέρ, μόλις 6 κατά και 41 αποχές η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε χθες ένα σημαντικό ψήφισμα που θέτει εννέα βασικές αρχές αναφορικά με το ακανθώδες ζήτημα της αναδιάρθρωσης κρατικών χρεών. Ταυτόχρονα καλεί τις χώρες – μέλη του διεθνούς οργανισμού, να στηρίξουν έμπρακτα το περιεχόμενο του ψηφίσματος.
Το εν λόγω ψήφισμα, στο οποίο εν πολλοίς οδήγησαν οι πιέσεις της Αργεντινής έπειτα από τη μεγάλη κρίση χρέους, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Και μολονότι δεν έχει δεσμευτική ισχύ όπως τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, φέρει ειδικό πολιτικό βάρος για τα κράτη που μετέχουν στη ΓΣ.
Ας σημειωθεί επίσης ότι το έδαφος για το ψήφισμα αυτό προετοιμάζεται ήδη εδώ και ένα χρόνο στο πλαίσιο ειδικών επιτροπών του ΟΗΕ.
Ειδικότερα το ψήφισμα καλεί κράτη οφειλέτες και δανειστές να συμπεριφέρονται με «καλή πίστη και με πνεύμα συνεργασίας προκειμένου να καταλήξουν σε κοινά αποδεκτές λύσεις αναδιάρθρωσης δημόσιου χρέους». Σύμφωνα με τη διατύπωση του ψηφίσματος «ένα κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα να σχεδιάζει τη δική του μακροοικονομική πολιτική, η οποία συμπεριλαμβάνει και θέματα αναδιάρθρωσης χρέους, η οποία δεν θα πρέπει να αποθαρρύνεται ή να δυσχεραίνεται από οποιοδήποτε καταχρηστικό μέτρο».
Το ψήφισμα επισημαίνει επίσης ότι κάθε κυρίαρχο κράτος δεν επηρεάζεται από δικαστικές αποφάσεις ξένων κρατών η οποίες σχετίζονται με θέματα δημόσιου χρέους, προσθέτοντας μάλιστα ότι οποιεσδήποτε εξαιρέσεις οφείλουν να είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Παράλληλα επισημαίνεται ότι η όποια αναδιάρθρωση χρέους θα πρέπει να οδηγεί σε μια σταθεροποίηση της κατάστασης του δημόσιου χρέους, δίχως βέβαια να πλήττει τα δικαιώματα των δανειστών, αλλά παράλληλα ενδυναμώνοντας την οικονομική ανάπτυξη.
Θετική αντίδραση της Αργεντινής. Αποστασιοποίηση των ΗΠΑ
H Αργεντινή έχει βοηθήσει άλλες χώρες να αποφύγουν τραγωδίες σαν την κρίση χρέους της Αργεντινής, ανέφερε σε μήνυμά της Κρ. Φερνάντεζ
Η Αργεντινή, η χώρα που ως επί το πλείστον βρίσκεται πίσω από το συγκεκριμένο ψήφισμα χαιρέτισε με θέρμη την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης.
«Πρόκειται για ένα ψήφισμα υπέρ της οικονομικής σταθερότητας, της κοινωνικής ειρήνης και της ανάπτυξης», ανέφερε ενώπιον της ΓΣ ο υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής Χέκτορ Τίμερμαν προσθέτοντας: «Σήμερα το χρέος αποτελεί πηγή εντάσεων και πρόκλησης βίας, αιτία ανισοτήτων, αιτία καταστάσεων στις οποίες οι ισχυρές χώρες εκμεταλλεύονται τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες που αναζητούν κεφάλαια».
Η πρόεδρος της Αργεντινής, σε τηλεοπτικό της μήνυμα, υποστήριξε ότι η χώρα της «έχει βοηθήσει άλλες χώρες ώστε να μην υποφέρουν από αντίστοιχες τραγωδίες, από την ίδια αδικία και δυστυχία που υπέφερε η Αργεντινή».
Ωστόσο εντάσεις ήγειρε η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στη ΓΣ, υποστηρίζοντας ότι η γλώσσα του ψηφίσματος είναι «προβληματική» καθώς και ότι οι χώρες με πρόβλημα χρέους δεν έχουν κάποιο «κυριαρχικό δικαίωμα» να αποφασίζουν για την αναδιάρθρωσή του.
Παράλληλα οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι τα ζητήματα που σχετίζονται με το θέμα της αναδιάρθρωσης χρέους εμπίπτουν ήδη στη δικαιοδοσία άλλων διεθνών οργανισμών, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Διεθνής Ένωση Χρηματαγορών (International Capital Markets Association).
Σύμφωνα με την επίσημη θέση των ΗΠΑ, αλλά και των άλλων χωρών που καταψήφισαν το ψήφισμα (Βρετανία, Καναδάς, Γερμανία, Ιαπωνία και Ισραήλ) η μελλοντική δημιουργία ενός καταστατικού μηχανισμού για τη ρύθμιση ζητημάτων αναδιάρθρωσης χρέους θα επέφερε ανασφάλεια στις διεθνείς αγορές.
«Φρένο» στους κερδοσκόπους από τον ΟΗΕ;
Με αφορμή την συζήτηση και την ψηφοφορία που έγινε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη το αίτημα για δημιουργία νομικού πλαισίου για την πτώχευση κρατών επανέρχεται στο προσκήνιο.
«Χθες ήταν η Αργεντινή, σήμερα η Ελλάδα και αύριο ίσως και η Γαλλία», έγραψαν σε επιστολή τους 17 γνωστοί οικονομολόγοι, ανάμεσά τους ο Τομά Πικετί, η Μαριάνα Ματσουκάτο, ο Χάινερ Φλάσμπεκ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης.
Οι «17» καλούν τις ευρωπαϊκές χώρες να υπερψηφίσουν ένα πλαίσιο κανόνων για την πτώχευση κρατών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σήμερα στη Νέα Υόρκη.
Η θεμελιώδης ιδέα των προτάσεων που περιλαμβάνει έχει γίνει προ πολλού αποδεκτή από νομικούς, οικονομολόγους, ειδικούς των χρηματαγορών και πολιτικούς. Όπως το Πτωχευτικό Δίκαιο εντός των κρατών προστατεύει υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και ιδιώτες έναντι των δανειστών τους, έτσι χρειάζονται και τα ίδια τα κράτη αντίστοιχο νομικό πλαίσιο. Μία τέτοια ρύθμιση θα καθιστούσε δυνατή την ελεγχόμενη χρεοκοπία, η οποία θα έχει στόχο να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα τόσο για τον οφειλέτη όσο και για τον δανειστή. Αυτή θα ήταν μία πολύ πιο λογική διαδικασία συγκριτικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι σημερινές κρίσης χρέους των κρατών.
Άκρως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η Αργεντινή. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής είχε προβεί το 2001 σε αναδιάρθρωση του χρέους της, με το 92% των πιστωτών της να παραιτούνται από μέρος των απαιτήσεών τους, προτιμώντας να πάρουν πίσω έστω ένα μέρος των χρημάτων τους αντί να θέτουν αξιώσεις στις οποίες η χρεοκοπημένη τότε Αργεντινή αδυνατούσε να ανταποκριθεί. Ωστόσο, μία ομάδα κερδοσκοπικών επενδυτικών ταμείων επέμεινε να διεκδικήσει ενώπιον δικαστηρίου το σύνολο των απαιτήσεών που είχαν έναντι της Αργεντινής.
Η Ελλάδα απείχε προηγούμενης σχετικής ψηφοφορίας στον ΟΗΕ
Η πρόεδρος της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες δεν δίστασε πέρυσι να κάνει λόγο ενώπιον των Ηνωμένων Εθνών για «γύπες» και «οικονομική τρομοκρατία». Τότε μια ομάδα 77 αναπτυσσόμενων και χωρών με αναδυόμενες οικονομίες είχαν κατορθώσει να «περάσουν» απόφαση που προετοίμασε τη βάση ψηφίσματος που υποβλήθηκε τώρα προς ψήφιση και αφορά τη διαδικασία χρεοκοπίας κρατών.
Παρά την υπερψήφιση του σχεδίου από την πλειοψηφία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2014, 11 χώρες -ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία, η Ιαπωνία και η Γερμανία- το καταψήφισαν. Της ψηφοφορίας επέλεξαν να απόσχουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.
Το Βέλγιο πάντως, έχει ψηφίσει νόμο που στρέφεται κατά της δράσης των ληστρικών επενδυτικών ταμείων και στη Γερμανία έχει «ανάψει» η αντιπαράθεση πολλών ειδικών γύρω από το ζήτημα της θεσμοθέτησης διεθνούς δικαίου για την πτώχευση κρατών. Ακόμη και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, το οποίο κατά τα άλλα δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει σε Έλληνες και Αργεντινούς τις ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις τους, τάσσεται υπέρ ενός πλαισίου για την κρατική χρεοκοπία.
Το σημείο που διχάζει υποστηρικτές και πολέμιους του σχετικού ψηφίσματος στα Ηνωμένα Έθνη είναι περισσότερο τεχνικής φύσεως: Μπορεί το ζήτημα να διευθετηθεί αποτελεσματικότερα εντός του ΟΗΕ ή στο ΔΝΤ; Το τελευταίο, που ζητεί με ολοένα πιο επιτακτικό τρόπο τη διαγραφή μη βιώσιμου χρέους ως προϋπόθεση για να παράσχει δανειακή στήριξη, δεν θεωρείται αμερόληπτο από ακτιβιστές στο πεδίο της αναπτυξιακής πολιτικής. Όπως υπογραμμίζουν, ένα διαιτητικό όργανο οφείλει να είναι ανεξάρτητο από οφειλέτες και δανειστές.
ΑP/ Reuters / Deutsche Welle
Σύνταξη Κ. Μπετινάκης
