Καλή και ευλογημένη Μεγάλη Εβδομάδα, με υγεία, αγάπη και μετάνοια για όλους μας! Τι ωραία γιορτή που είναι το Πάσχα!! Είναι μια περίοδος αγάπης, αυτοσυγκέντρωσης, γενικότερης ανασυγκρότησης και εσωτερικής αναγέννησης. Οι ημέρες αυτές αποτελούν μια ευκαιρία για στοχασμό, έναν «καλό αγώνα» προς τη βελτίωση του εαυτού μας, αλλά και για βαθιά κατάνυξη. Πέρα όμως από το πνευματικό του βάθος, το Πάσχα φέρνει μαζί του και μια μοναδική ατμόσφαιρα ζεστασιάς, χαράς και συντροφικότητας. Η ημέρα του Πάσχα, συγκεκριμένα, είναι για μένα η καλύτερη όλου του χρόνου – αγαπώ πολύ το φαγητό (της μαμάς μου λίγο περισσότερο), και ανυπομονώ να περάσω ποιοτικό και χαλαρό χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μου, μέσα σε αυτή τη γιορτινή, ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα.
Ωστόσο, γνωρίζω καλά πως δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι το Πάσχα με την ίδια χαρά και ανυπομονησία. Κάποιοι από τους πελάτες μου νιώθουν άγχος καθώς πλησιάζουν αυτές οι ημέρες, κυρίως λόγω της υποχρεωτικής συνάντησης με την οικογένεια – και πιο συγκεκριμένα, με εκείνα τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας που έχουν διαφορετικές αντιλήψεις και πολιτικές πεποιθήσεις από τους ίδιους. Αυτός ο φόβος της σύγκρουσης τους οδηγεί να αναρωτιούνται πώς μπορούν να διαχειριστούν τόσο μεγάλες διαφορές και αν είναι εφικτό, μια τόσο ετερόκλητη οικογένεια, να συνυπάρξει μέσα στον ίδιο χώρο για μία ή περισσότερες ημέρες.
Το πρώτο πράγμα που θα τους έλεγα είναι ότι όλοι πρέπει να προσπαθούμε να σεβόμαστε τις απόψεις, τις εμπειρίες και τα βιώματα των άλλων. Ακόμα κι αν έχουμε μεγαλώσει στην ίδια κοινωνία, στην ίδια γειτονιά, στο ίδιο σχολείο, κάθε άνθρωπος έχει βιώσει τη ζωή με μοναδικό τρόπο. Και πράγματι, οι εμπειρίες εντυπώνονται μέσα μας με τρόπους μοναδικούς για τον καθένα μας. Μέσα στις ίδιες οικογένειες, τα μέλη της βιώνουν διαφορετικά τις ίδιες καταστάσεις, με αποτέλεσμα να διαμορφώνουν διαφορετικές αντιλήψεις – ακόμα και για θεμελιώδη ζητήματα, όπως το πώς θα έπρεπε να κυβερνάται ένας τόπος ή μια ολόκληρη χώρα. Όταν, λοιπόν, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας αυτή την πραγματικότητα και καλλιεργούμε το σεβασμό προς τους άλλους (ενώ ακόμα διαφωνούμε μαζί τους), η ζωή μας γίνεται πολύ πιο εύκολη.
Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις όπου κάποιος δεν αρκείται στο να εκφράζει τις απόψεις του, αλλά τις επιβάλλει ή τις χρησιμοποιεί για να ασκήσει ψυχολογική πίεση στους γύρω του. Αν κάποιος απειλεί την ψυχική σου υγεία, δεν χρειάζεται να του επιτρέψεις την πρόσβαση σε αυτήν. Έχω κι εγώ προσωπική εμπειρία από ανάλογες συμπεριφορές μακρινών συγγενών του συζύγου μου, που πρεσβεύουν εθνικιστικές ακροδεξιές θέσεις σε οικογενειακές συνάξεις με αριστερούς (στις περισσότερες από αυτές απλά τους παρακολουθώ με ένα μπολ ποπ κορν μπροστά μου!). Τι να κάνω κι εγώ, έχω φτάσει σε ένα σημείο στη ζωή μου, όπου η ψυχική μου ηρεμία και εσωτερική ειρήνη παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθημερινότητά μου, επομένως κάνω τα πάντα για να τα διαφυλάξω. Να θυμάσαι, όμως, πως αν προσβάλλεσαι, δεν είσαι υποχρεωμένος να ανέχεσαι τοξικές συμπεριφορές, ακόμα κι αν προέρχονται από συγγενείς. Αν μια συζήτηση με κάποιον οδηγεί μόνιμα σε εντάσεις και αρνητικά συναισθήματα, μπορείς να επιλέξεις να την αποφύγεις. Ένας ευγενικός τρόπος είναι να πεις: «Διαφωνούμε σε ορισμένα ζητήματα, αλλά ας σεβαστούμε ότι, παρότι προερχόμαστε από την ίδια οικογένεια, οι εμπειρίες μας ήταν διαφορετικές». Ή «ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε» τέλος πάντων!
Αυτό ακριβώς είναι ένα από τα βασικά σημεία που εξετάζει η διαγενεακή θεραπεία (intergenerational family therapy) του Murray Bowen. Πρόκειται για μια θεραπευτική προσέγγιση που αναλύει πώς η δυναμική της οικογένειας και οι εμπειρίες προηγούμενων γενεών επηρεάζουν τη ζωή μας στο παρόν. Ένα κεντρικό εργαλείο αυτής της μεθόδου είναι το γενεόγραμμα – μια οπτική αναπαράσταση της οικογενειακής ιστορίας, βασισμένη σε συνεντεύξεις με κάθε μέλος ξεχωριστά. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, γίνεται φανερό ότι η θέση του κάθε ατόμου στην οικογένεια επηρεάζει βαθιά τα βιώματά του, και, κατά συνέπεια, τις πεποιθήσεις του.
Επομένως, αν υπάρχει σύγκρουση με κάποιο μέλος της οικογένειας, μπορείς να του εξηγήσεις ότι οι διαφορετικές σας απόψεις δεν είναι τυχαίες, αλλά έχουν διαμορφωθεί από ξεχωριστές εμπειρίες ζωής. Και αν κάποιος εξακολουθεί να μην σέβεται τα όριά σου, έχεις κάθε δικαίωμα να τον αποφύγεις. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να θυσιάζεις την ψυχική σου υγεία για να ανεχτείς ανθρώπους που διασκεδάζουν με το να σε βλέπουν να υποφέρεις (αν πράγματι υποφέρεις με τέτοιες συζητήσεις) – είτε αυτοί είναι συγγενείς είτε όχι.
Εύχομαι όλες οι οικογένειες να περάσουν ένα όμορφο Πάσχα, γεμάτο αγάπη και ηρεμία. Ελπίζω πως όλοι θα αφήσουν στην άκρη τις διαφωνίες που διχάζουν και στενοχωρούν, και θα επικεντρωθούν σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία: τη χαρά της συνύπαρξης, τη γιορτή της Αγάπης και την αναγέννηση που φέρνει αυτή η τόσο ξεχωριστή γιορτή.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)
