Η απομάκρυνση της ευρωπαϊκής προοπτικής για τις χώρες των Βαλκανίων και η μείωση της επιρροής της Ε.Ε. στην περιοχή , λόγω των πολλών και ποικίλων εσωτερικών προβλημάτων της, αποτελούν τους βασικότερους λόγους για την αναβίωση “φαντασμάτων” του παρελθόντος στην ευρύτερη βαλκανική, σύμφωνα με τους ομιλητές στο 2ο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών.
Ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις κ. Γιώργος Κατρούγκαλος υπενθύμισε ότι η διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ο πόλεμος που ακολούθησε ήταν το τέλος της μεγαλύτερης περιόδου ειρήνης που γνώρισε η Ευρώπη και κάλεσε την Ε.Ε. να προωθήσει εκ νέου την ενταξιακή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο κ. Κατρούγκαλος αναφέρθηκε στις διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, υποστηρίζοντας ότι η “soft διπλωματία” και η ενεργειακή συνεργασία αποτελούν τις προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης. Αναφορικά με το Κυπριακό, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε δύσκολο σημείο, όχι με ευθύνη της ελληνικής πλευράς, ενώ υπογράμμισε ότι είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για μια λύση στο Κυπριακό καθώς πρόκειται για την τελευταία γενιά Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που διατηρεί ακόμα τις μνήμες της συμβίωσης,.
Από την πλευρά του, ο τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας, κ. Γιώργος Κουμουτσάκος υποστήριξε ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια τα προβλήματα των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων είχαν “κρυφτεί κάτω από το χαλί”, λόγω της προοπτικής ένταξης αυτών των κρατών στην Ε.Ε. και τώρα που η Ένωση αντιμετωπίζει τα εσωτερικά της προβλήματα, επανέρχονται στην επιφάνεια “οι δαίμονες του παρελθόντος”.
“Η Ε.Ε. δεν μπορεί να ασκήσει στα Βαλκάνια την επιρροή που ασκούσε. Όταν η Ευρώπη φεύγει, οι εθνικισμοί έρχονται. Διανύουμε μια τέτοια περίοδο. Και οι ΗΠΑ δεν φαίνονται πρόθυμες να καλύψουν το κενό που αφήνει η Ε.Ε. Και θα βρεθούν άλλες δυνάμεις που θα προσπαθήσουν να το καλύψουν” δήλωσε ο κ. Κουμουτσάκος.
Αναφορικά με την Τουρκία, ο τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας κάλεσε την κυβέρνηση να αποφύγει την παγίδα της κλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο, υποστηρίζοντας παράλληλα τα δίκαιά της στην περιοχή.
Ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο στην Ανατολική Μεσόγειο χαρακτήρισε την Τουρκία ο κ. Νικόλαος Παπαδόπουλος, Πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος (ΔΗΚΟ) στην Κύπρο, κατηγορώντας τον Πρόεδρο της χώρας Ταγίπ Ερντογάν ως υπεύθυνο για τη στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. “Το 2003 ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα έχει μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές του. Σήμερα δεν υπάρχει γείτονας που να μην έχει προβλήματα με την Τουρκία. Ο σκοπός του είναι να μετατρέψει την Τουρκία σε ένα ισλαμικό, θεοκρατικό κράτος.”. Ο κ. Παπαδόπουλος προειδοποίησε ότι μια Κύπρος που θα μετατραπεί σε τουρκικό προτεκτοράτο θα δημιουργήσει προβλήματα σε ολόκληρη την περιοχή, ενώ μια ελεύθερη Κύπρος θα αποτελέσει “παράδειγμα ειρήνης”.
Την μείωση της ευρωπαϊκής επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια και την απομάκρυνση της προοπτικής ένταξης στην Ε.Ε. χαρακτήρισε ως βασική αιτία για την αναζωπύρωση των εθνικισμών και ο Δρ. Ζόραν Ιλιέφσκι, πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (FYROM). ” Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε προσφάτως μια “λευκή βίβλο” για το μέλλον της Ε.Ε. Σε αυτήν, δεν αναφέρεται ούτε μια φορά η λέξη “διεύρυνση”. Μπλοκάροντας το δρόμο προς την Ε.Ε. των χωρών της περιοχής, προσφέρουμε μεγάλες ευκαιρίες σε όσους επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δρ. Ιλιέφσκι.
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο κ. Γιόβαν Κόβασιτς πρόεδρος της “East West Bridge” και επικεφαλής του “Serbian National Group”. Ο κ. Κόβασιτς υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο σφάλμα της Ε.Ε. ήταν η η δημόσια αναφορά πως δεν πρόκειται να γίνει νέα διεύρυνση τα επόμενα χρόνια. “Οι εθνικιστές είναι σαν τους καρχαρίες. Μυρίζουν το αίμα από μακριά και ορμάνε. Η Ε.Ε. έχει τα δικά της προβλήματα και είναι κατανοητό, αλλά αυτό γίνεται αισθητό άμεσα στα Βαλκάνια” δήλωσε ο κ. Κόβασιτς, προειδοποιώντας ότι η Ρωσία, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία επεκτείνουν την επιρροή τους στην περιοχή.
Ως μια μόνο αιτία της ανόδου του εθνικισμού στα Βαλκάνια χαρακτήρισε την απομάκρυνση της Ε.Ε. από την περιοχή η κυρία Μαριλένα Κοππά, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με την ίδια, οι άλλες δυο αιτίες που “ξυπνούν τους δαίμονες του παρελθόντος” είναι η επιστροφή των γεωπολιτικών συγκρούσεων, καθώς τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν ξαναγίνει πεδίο αντιπαράθεσης από πολλές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Τουρκία, ενώ η τρίτη αιτία εντοπίζεται στην προσφυγική κρίση. “Στο συγκεκριμένο ζήτημα η Ευρωπαϊκή Ένωση εξάγει αστάθεια. Η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση επανέφερε παλιές συγκρούσεις. Πρότυπο για ένα μεγάλο μέρος των λαών στα Βαλκάνια δεν είναι πλέον η Ε.Ε., αλλά ο Ερντογάν και ο Πούτιν”.
Η κυρία Κοππά ανέφερε τέλος και μια τέταρτη, ξεχωριστή αιτία, για την αστάθεια στα Δυτικά Βαλκάνια. Την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η οποία προκάλεσε την κατάρρευση των ελληνικών επενδύσεων στην περιοχή, ενώ και η κατακόρυφη πτώση του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η απορρόφηση χιλιάδων εργαζόμενων από χώρες των Βαλκανίων.
