Το στερνό «αντίο» στον Διονύση Σαββόπουλο

Φωτογραφίες – Βίντεο: Νίκος Χριστοφάκης

Επιμέλεια: Σπυριδωνία Κρανιώτη

Το τελευταίο «αντίο» στον Διονύση Σαββόπουλο είπαν στη Μητρόπολη Αθηνών φίλοι και συγγενείς.

Στη δοξολογία παραβρέθηκε μεγάλος αριθμός από πολιτικούς, ομότεχνους του εκλιπόντος, καλλιτέχνες και διανοούμενοι.

Όταν βγήκε η σορός από την εκκλησία, η μπάντα του ΠΝ παιάνισε τη «Συννεφούλα» και το «Μη μιλάς άλλο για αγάπη» με τον κόσμο να χειροκροτά και να τραγουδά τα λόγια των αγαπημένων του τραγουδιών. Υπό τους αγαπημένους αυτούς ήχους και σε κλίμα βαθιά συγκίνησης ξεκίνησε η αυτοκινητοπομπή για το Α’ Νεκροταφείο όπου πραγματοποιήθηκε η ταφή του μοναδικού Διονύση Σαββόπουλου.

Πλήθος κόσμου στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών για το στερνό αντίο στον Διονύση Σαββόπουλο

Κυρ. Μητσοτάκης στον επικήδειο για τον Διονύση Σαββόπουλο: Υπήρξες χρονογράφος του νεοελληνικού ταξιδιού -Η κληρονομιά του κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης

«Χρονογράφο του νεοελληνικού ταξιδιού επί μισό αιώνα», χαρακτήρισε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον εκλιπόντα Διονύση Σαββόπουλο, κατά την εκφώνηση του Επικήδειου στην Εξόδιο Ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών.

Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «η κληρονομιά του Σαββόπουλου δεν αποτελεί μόνο τεράστιο κεφάλαιο της καλλιτεχνικής μας ιστορίας αλλά και κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης. Προσέθεσε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος συμβάδισε με τη ζωή της χώρας στις χαρές, ενώ προειδοποιούσε στις “ανηφόρες” έχοντας πάντα τη δική του άποψη για τα πράγματα “ανοιχτή αλλά ποτέ αιχμάλωτη δογμάτων”. Έφερε το ροκ κοντά στο λαϊκό και το δημώδες, έτσι και στο κοινωνικό πεδίο, από τις οραματικές ιδέες της Αριστεράς συναντήθηκε με τον ρεαλισμό της φιλελεύθερης σκέψης» είπε και ανέφερε στίχους από τον «Άγγελο Εξάγγελο» που -όπως συμπλήρωσε- τους ξεχώρισε επειδή αποτελούν ευθύ και δημόσιο λόγο που γεφυρώνουν τον κόσμο της Τέχνης με τον πραγματισμό της πολιτικής.

«Μια απόδειξη όπου η καλλιτεχνική ευαισθησία γίνεται πολύ πιο περιγραφική και πολύ πιο ισχυρή από κάθε πολιτικό επιχείρημα», προσέθεσε ο κ. Μητσοτάκης χαρακτηρίζοντας τον εκλιπόντα «αιρετικό στα σχόλιά του» που δεν αρνήθηκε «ποτέ την πρόκληση της αμφισβήτησης», και «πατριώτη που αγαπούσε τον τόπο του ειλικρινά, μιλώντας με τη βραχνή φωνή, πότε του αφηγητή και πότε του επικριτή κάθε λάθους, του κράτους ή του πολίτη, ώστε η στάση του να μετατρέπεται σε έναν αόρατο συντελεστή στην εξίσωση της Δημοκρατίας».

«Δεν ήταν μόνο η δημόσια συμπεριφορά του Διονύση» -είπε ο Πρωθυπουργός- «που ένωνε στο πρόσωπό του την Τέχνη με την πολιτική», επισημαίνοντας ότι δεν δέχθηκε ποτέ δημόσιες θέσεις και αξιώματα, αλλά ήταν «και το μήνυμα της ενότητας και της κοινότητας των Ελλήνων που διέτρεχε το έργο και τη δράση του».

Ο κ. Μητσοτάκης αποχαιρέτησε τον Διονύση Σαββόπουλο με ένα «μεγάλο ευχαριστώ στο όνομα τόσων γενεών» που σφράγισε η διαδρομή του.

Επικήδειο στη μνήμη του Διονύση Σαββόπουλου εκφώνησε εμφανώς συγκινημένη η πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

«Με την πληρότητα της ζωής και την πίστη σου ότι τίποτα δεν χάνεται, θα στην προσέχουμε την Άσπα να είσαι ήσυχος, καλό ταξίδι, Διονύση αγαπημένε».

«Το έργο σου δεν είναι μόνο μια μουσικά αποτυπωμένη ιστορία του τόπου μας», είπε, λέγοντας ότι έγινε, ήταν και παρέμεινε αληθινός μέχρι τέλους, όπως υποσχέθηκε όταν άφησε τη Θεσσαλονίκη. «Δεν σύρθηκες από το κοινό σου, ήσουν πάντα μπροστά ακόμη και απέναντί του», είπε, προσθέτοντας ότι στάθηκε όρθιος με αξιοπρέπεια, με το κεφάλι ψηλά, με την Άσπα, τη σύζυγό του, πάντα δίπλα του.

«Και ήρθαν τα χρόνια τα τελευταία, της ασθένειας με τις φιλόξενες βραδιές, τους φίλους και τις αναμνήσεις, την πληρότητα της ζωής και την πίστη σου όλα είναι εδώ, τίποτα δεν χάνεται». Καλό ταξίδι Διονύση αγαπημένε», κατέληξε.

Ο επικήδειος λόγος της Α. Κοτανίδου

«Δυστυχώς για εμένα σε γνώρισα πολύ αργά και σε μια πολύ δύσκολη στιγμή. Όσοι όμως σε γνωρίσαμε νιώθουμε τυχεροί που περπατήσαμε μαζί σου έστω για λίγο στο δρόμο της ζωής».

Σ. Φασουλής για Σαββόπουλο: Δεν ξέρω αν χωρίς εσένα θα ήταν τόσο πλούσιο το ελληνικό τραγούδι
«Αν και εδώ ήρθα μιλώντας σου για τελευταία φορά, τουλάχιστον παρόντος σου, ήρθα για να λυθεί μια παρεξήγηση των τελευταίων ημερών. Ακούω παντού, ακούμε όλοι δηλαδή ότι το τραγούδι φεύγοντας ο Διονύσης έγινε πιο φτωχό. Λάθος. Ο Διονύσης αφήνει, μάλλον εσύ αφήνεις ένα ελληνικό τραγούδι, όχι πλούσιο, πάμπλουτο. Δεν ξέρω αν χωρίς εσένα θα ήταν τόσο πλούσιο. Εκεί θα ήταν λίγο πιο φτωχό, για να μην πω περισσότερο»

Γ. Σκαμπαρδώνης για Διονύση Σαββόπουλο: Σου μεταφέρω την οδύνη και τον σεβασμό της Θεσσαλονίκης

«Αγαπητέ Διονύση, έρχομαι από τη Θεσσαλονίκη και σου μεταφέρω την οδύνη και τον σεβασμό της. Η μητέρα πόλη σε αποχαιρετά. Με τα ανεμισμένα της κάστρα που έψαλες, τα καΐκια, τα βεγγαλικά, τις χορωδίες, το πλήθος που βλέπει οπτασίες. Η γειτονιά σου η Ανάληψη σου γνέφει. Εκεί κοντά που είδες για πρώτη φορά τον Τσιτσάνη να κρατάει ένα μικρό βιολί και να πετάει δέκα πόντους πάνω από το έδαφος. Οι παλιοί σου φίλοι, ο Μπάμπης ο Καλλιπολίτης, ο Τάκης ο Σιμώτας, οι παιδικοί σου φίλοι σε πικροχαιρετούν».

Αλκίνοος Ιωαννίδης για Σαββόπουλο: Χωρίς εσένα άλλο θα ήταν το τραγούδι μας, άλλοι θα ήμασταν κι εμείς – Aνέβασες το επίπεδο της χώρας συνολικά

«Η πρώτη μεγάλη συναυλία που παρακολούθησα ήταν δική σου όταν με πήγε ο πατέρας μου στο κεντρικό στάδιο της Λευκωσίας να σε δω την εποχή που η Κύπρος έκειτο μακράν και δεν πάταγε καλλιτέχνης στο νησί. Έτσι ήρθες κι έστησες γιορτή. Σου άρεσαν οι γιορτές, τα μπουλούκια, τα συμπόσια, τα πανηγύρια, οι φιέστες, οι επέτειοι… Προετοιμαζόμουν και τα περίμενες σαν παιδάκι που ανυπομονεί για τα Χριστούγεννα. Σε αποχαιρετούμε σήμερα σαν έναν άνθρωπο σημαντικό για το τραγούδι και τον πολιτισμό, σημαντικό για τη σκέψη, το αίσθημα και την αισθητική μας, δηλαδή για ολόκληρη τη ζωή μας.

Χωρίς εσένα άλλο θα ήταν το τραγούδι μας, άλλοι θα ήμασταν κι εμείς».

Δ. Γαλάνη για Διονύση Σαββόπουλο: Ήξερες ακριβώς τι θα παίξεις για τα παιδιά που θα έρθουν και θα κατανοούν όλο και καλύτερα την κάθε πολύτιμη λέξη σου

«Ήξερες ακριβώς τι θα παίξεις για τα παιδιά που θα έρθουν και που θα κατανοούν όλο και καλύτερα την κάθε πολύτιμη λέξη σου. Για να μαθαίνουν που πατούν και που πηγαίνουν, ποια είναι η ταυτότητά τους και για ποιο λόγο πρέπει να συνεχίσουν να αγαπούν και να είναι περήφανοι για αυτή τη γλώσσα, για ό, τι ελληνικό υπάρχει ακόμα μέσα μας και γύρω μας. Για αυτόν τον πολιτισμό που τόσο αγάπησες και τραγούδησες για αυτή την ταλαίπωρη πατρίδα τελικά».

Κορνήλιος Σαββόπουλος: Προσπαθούσε να μας πει ότι το άυλο και το υλικό έρχονται ταυτόχρονα

«Εμένα ξηλώθηκε να μου πληρώσει την εκπαίδευσή μου όταν σπούδασα στην Αμερική κι από την άλλη είχε μια πνευματικότητα και αναχωρούσε και πήγαινε στο Πήλιο για εννιά μήνες. Κατάλαβα το μήνυμα που πήγε να μας περάσει, είναι ότι είμαστε αυτό που είμαστε με το σπίτι μας, το αυτοκίνητό μας, τα ρούχα μας, και ταυτόχρονα είμαστε κάτι έξω από αυτό το υλικό, παραδίπλα. Η πνευματική μεριά και η υλική μεριά τρέχουν ταυτόχρονα. Εμείς έχουμε την τάση να τα ξεχνάμε. Αλλά προσπαθούσε να μας πει ότι το άυλο και το υλικό ήταν ταυτόχρονα».

Εγγονός Σαββόπουλου, Διονύσης: Ένιωθα κόμπο στον λαιμό μου από συγκίνηση κάθε φορά που ήμουν μαζί

«Μέσα από όλα, η μελαγχολία μας κάνει να αγαπάμε και να νιώθουμε ενωμένοι. Η ψυχή σου μένει μαζί μας. Σ’ αγαπώ πολύ».

Α. Κυριτσόπουλου για Διονύση Σαββόπουλο: Τα τραγούδια σου έχουν φως αναβλύζουν ζωή

Η σορός του σημαντικού Έλληνα τραγουδοποιού μεταφέρθηκε από το κενοτάφιο στη Μητρόπολη Αθηνών όπου ξεκίνησε η εξόδιος ακολουθία για την κηδεία του αγαπημένου «Νιόνιου», που θα καταλήξει στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Οι καμπάνες ηχούσαν πένθιμα, ενώ η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού παιάνιζε πένθιμα εμβατήρια αποτίοντας τιμές πριν και κατά τη μεταφορά του φέρετρου του Διονύση Σαββόπουλου. Τη σορό συνόδεψαν μέσα στον ναό η σύζυγός του Άσπα, τα παιδιά και στενοί συγγενείς και φίλοι.

Η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού επίσης εις ένδειξη τιμής στον μουσικοσυνθέτη, εκτέλεσε τρεις από τις πιο φημισμένες μελωδίες του, ανάμεσά τους το λυρικό «Λαύριο» και την πασίγνωστη «Συννεφούλα».

Η Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού

Μεγάλο πλήθος από ανθρώπους κάθε ηλικιών που είχε προσέλθει για να προσκυνήσει τη σορό, η οποία εξετίθετο στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης έως τις 11:30 και είχε συγκεντρωθεί κατόπιν στην πλατεία Μητροπόλεως, με σκυμμένο κεφάλι και περισσή συγκίνηση, χαιρέτισε με χειροκροτήματα και επευφημίες το φέρετρο, στην πορεία του προς το εσωτερικό του κυρίως ναού, όπου θα ψαλεί η εξόδιος δοξολογία.

Στη δοξολογία παραβρέθηκε μεγάλος αριθμός από πολιτικούς, ομότεχνους του εκλιπόντος, καλλιτέχνες και διανοούμενοι.

Επικήδειο στη μνήμη του Διονύση Σαββόπουλου θα εκφωνήσουν ο Πρωθυπουργός και προσωπικός φίλος του Δ. Σαββόπουλου Κυριάκος Μητσοτάκης, η τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο σκιτσογράφος και σχεδιαστής των εξωφύλλων του Αλέξης Κυριτσόπουλος, ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης, η τραγουδίστρια Δήμητρα Γαλάνη κι ο τραγουδιστής Αλκίνοος Ιωαννίδης, καθώς και ο προσωπικός γιατρός του.