Η χρήση πορνογραφίας έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς το διαδίκτυο την καθιστά εύκολα προσβάσιμη, προσιτή και ανώνυμη. Για ορισμένους, η πορνογραφία είναι μια περιστασιακή δραστηριότητα, αλλά για άλλους, μπορεί να γίνει μια καταναγκαστική συνήθεια γνωστή από ορισμένους ειδικούς ως προβληματική χρήση πορνογραφίας (ΠΧΠ). Η ΠΧΠ μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις όπως κατάθλιψη, άγχος, θέματα σχέσεων και οικονομικά προβλήματα.
Ένας σημαντικός παράγοντας που συνδέεται τόσο με την περιστασιακή όσο και με την προβληματική χρήση πορνογραφίας είναι η παρορμητικότητα, η τάση να ενεργεί κανείς χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες. Η παρορμητικότητα έχει πολλαπλές πτυχές, όπως το να ενεργεί κανείς παρορμητικά κατά τη διάρκεια συναισθηματικών εξάρσεων ή θλίψεων, να δυσκολεύεται με τον προγραμματισμό και τη συγκέντρωση και να αναζητά έντονες ή συναρπαστικές εμπειρίες.
Παρόλο που ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η παρορμητικότητα μπορεί να παίζει ρόλο στην ΠΧΠ, τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα συνεπή. Παράγοντες όπως η ηλικία και το φύλο μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται η παρορμητικότητα και η χρήση πορνογραφίας. Για παράδειγμα, οι νεότεροι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο παρορμητικοί και επομένως να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για ΠΧΠ. Οι άνδρες τείνουν επίσης να χρησιμοποιούν πορνογραφία συχνότερα από τις γυναίκες, μια τάση που παρατηρείται παγκοσμίως.
Η καλύτερη κατανόηση του ρόλου της παρορμητικότητας στην ΠΧΠ θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαμόρφωση των προσπαθειών πρόληψης και θεραπείας, εστιάζοντας στη διαχείριση των παρορμητικών τάσεων για τη μείωση των αρνητικών αποτελεσμάτων.
Ως εκ τούτου, μια νέα μελέτη εξέτασε και συνόψισε την βιβλιογραφία σχετικά με τη σχέση μεταξύ της χρήσης πορνογραφίας, της προβληματικής χρήσης πορνογραφίας και της παρορμητικότητας. Οι ερευνητές εξέτασαν τη γενική παρορμητικότητα, τη συμπεριφορά που αναζητά τον ενθουσιασμό και συγκεκριμένους τύπους παρορμητικότητας, όπως η δράση χωρίς περίσκεψη και η έλλειψη συγκέντρωσης, για να δουν αν αυτά τα χαρακτηριστικά συνδέονται στενότερα με την ΠΧΠ. Εξέτασαν επίσης πώς η ηλικία και το φύλο μπορεί να επηρεάσουν αυτή τη σύνδεση.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές έψαξαν σε πολλαπλές ακαδημαϊκές βάσεις δεδομένων για μελέτες σχετικά με τη χρήση πορνογραφίας και την παρορμητικότητα, εστιάζοντας σε μελέτες με σαφή, μετρήσιμα αποτελέσματα. Αφού φιλτράρισαν και ανέλυσαν τα δεδομένα, υπολόγισαν τις σχέσεις μεταξύ παρορμητικότητας και ΠΧΠ χρησιμοποιώντας στατιστικά εργαλεία για να ληφθεί υπόψη η μεταβλητότητα μεταξύ των μελετών.
Η μελέτη εξέτασε 266 ερευνητικά αρχεία σχετικά με την παρορμητικότητα και τα χαρακτηριστικά αναζήτησης ενθουσιασμού που σχετίζονται με τη χρήση πορνογραφίας και την ΠΧΠ, συμπεριλαμβάνοντας τελικά 27 ποιοτικά φιλτραρισμένες μελέτες σε μια μετα-ανάλυση. Τα κύρια ευρήματα έδειξαν ότι τόσο η χρήση πορνογραφίας όσο και η κατάχρηση της συνδέονται θετικά με την παρορμητικότητα, πράγμα που σημαίνει ότι τα παρορμητικά άτομα είναι πιο πιθανό να παρακολουθησουν πορνογραφία ή να παρουσιάσουν ΠΧΠ. Αυτό ήταν συνεπές σε 14 μελέτες με πάνω από 20.000 συμμετέχοντες για την ΠΧΠ και σε πέντε μελέτες με περίπου 3.000 συμμετέχοντες για την χρήση πορνογραφίας.
Τελικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ενεργούν παρορμητικά – αναζητούν άμεση ικανοποίηση χωρίς να εξετάζουν τις συνέπειες – είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν την πορνογραφία με δυνητικά προβληματικούς τρόπους. Ορισμένα χαρακτηριστικά παρορμητικότητας, όπως η έλλειψη μελλοντικού σχεδιασμού, η συναισθηματική παρορμητικότητα και η έλλειψη συγκέντρωσης, έδειξαν ισχυρότερη συσχέτιση με την ΠΧΠ. Η αναζήτηση ικανοποίησης, ωστόσο, συνδέθηκε μόνο ασθενώς με τη γενική χρήση πορνογραφίας. Το πολιτισμικό πλαίσιο και οι περιορισμοί του σχεδιασμού της μελέτης περιορίζουν το πόσο ευρέως ισχύουν αυτά τα ευρήματα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ποικίλες, μακροπρόθεσμες έρευνες.
Παρ’ όλα αυτά, οι συγγραφείς προτείνουν ότι οι στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως η ρύθμιση των συναισθημάτων, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η εκπαίδευση του σώματος-μυαλού, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση της παρορμητικής συμπεριφοράς, μειώνοντας δυνητικά την ΠΧΠ. Η προσαρμογή των παρεμβάσεων σε συγκεκριμένα προφίλ παρορμητικότητας και η συνεκτίμηση της ηλικίας και του φύλου μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
