Η Κ. ένιωθε τρομερά μόνη, κουλουριασμένη στο κρεβάτι του νοσοκομείου, όπου πολεμούσε μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη μετά από εγχείριση καρκίνου του μαστού.
«Θυμάμαι πως δεν άνοιγα καν τα στόρια, ήμουν μόνο σαν σε χειμερία νάρκη. Μέχρι που άρχισα να κοιμάμαι με τις κουβέρτες τραβηγμένες πάνω από το κεφάλι. Είχα φτάσει στα όρια».
Όπως πολλοί άνθρωποι με σοβαρές ασθένειες, η Κ. βρέθηκε αποκομμένη από την οικογένειά της, τους φίλους της και τον «πραγματικό» κόσμο έξω από το νοσοκομείο, κάτι που άρχισε να το νιώθει σαν να βρίσκεται σε άλλο πλανήτη. Αν και πολλοί άνθρωποι θα ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν, η Κ. δε σκέφτηκε ποτέ να τους το ζητήσει. Αν και το νοσοκομείο ήταν γεμάτο από γιατρούς, νοσοκόμους κι άλλους ασθενείς, η Κ.- αντιμετωπίζοντας την πιθανότητα του θανάτου της- ένιωθε πολύ μόνη.
Όπως μαρτυρά η ιστορία της, ο πόνος της μοναξιάς προκαλείται λιγότερο από το να είναι κανείς μόνος του παρά από το να αισθάνεται μόνος.
Ερευνητές μελετούν τα αίτια και τα αποτελέσματα της μοναξιάς στη σωματική και ψυχική υγεία με την ελπίδα να βοηθηθούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να μείνουν υγιείς και ενωμένοι. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των σχετικών μελετών οι μοναχικοί άνθρωποι τείνουν να έχουν υψηλή πίεση και πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ η μοναξιά μπορεί ακόμα να επηρεάσει τα γονίδιά μας. Συγκεκριμένα στους μοναχικούς ανθρώπους, τα γονίδια που προάγουν την ανάπτυξη φλεγμονών είναι περισσότερο ενεργά, από τα γονίδια που εμποδίζουν την ανάπτυξη φλεγμονών.
Έμφυτη επιθυμία για συντροφικότητα
Αν αναλογιστούμε πώς εξελίχθηκαν οι άνθρωποι, θα δούμε ότι έχει νόημα γιατί η αίσθηση της μοναξιάς αγχώνει τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν εξαρτώμενοι ο ένας από τον άλλον. Αυτοί που δυσκολεύονται και τελικά αποτυγχάνουν να συνδεθούν με τους συνανθρώπους τους είναι πιο πιθανό να αποβιώσουν χωρίς να κληροδοτήσουν τα γονίδιά τους.
Με πολλούς τρόπους, το κίνητρο να αποφύγουμε να είμαστε μόνοι είναι τόσο ισχυρό όσο η ανάγκη μας να ανακουφίσουμε την πείνα, τη δίψα και τον πόνο. Η επιθυμία για συντροφικότητα- και ο φόβος εξοστρακισμού ακόμα- παρακινεί τους ανθρώπους να φέρονται καλύτερα. Η μοναξιά είναι μια βιολογική διαδικασία που συμβάλλει στο να είμαστε σωστότερα μέλη της κοινωνίας του είδους μας. Σκεφτείτε τι γίνεται όταν τιμωρείτε ένα νήπιο με το να το αφήνετε λίγο μόνο του. Βασικά το κάνετε να αισθανθεί μοναξιά. Όταν στη συνέχεια ξαναπάτε κοντά του, είναι πιο πιθανό να μοιράζεται, να είναι γενναιόδωρο, να αναπτύξει μεγαλύτερη ενσυναίσθηση.
Όμως οι επιστήμονες δε γνωρίζουν πραγματικά τις επιδράσεις των μεγαλύτερων περιόδων υποχρεωτικής απομόνωσης, όπως η απομόνωση στη φυλακή. Ο Γ. πρώην έγκλειστος που πέρασε περίπου μια δεκαετία στη φυλακή, από την οποία τη μισή περίπου στην απομόνωση, επειδή έκλεψε ένα αυτοκίνητο κι εισέβαλε σε μία οικία, αναφέρει πως ήταν δύσκολη η προσαρμογή στα πλήθη μετά την αποφυλάκισή του. Συγκεκριμένα είπε: «Αρχικά, όταν βγήκα, δεν ήθελα καν να πάω στο εστιατόριο που η οικογένειά μου ήθελε να με πάει. Υπήρχαν τόσα πολλά άτομα εκεί. Μπήκα, κάθισα και ήμουν νευρικός κι άρχισα να τρέμω».
Ξαναχτίζοντας τις σχέσεις
Όμως ψυχολόγοι σημειώνουν πως οι συνεντεύξεις με ανθρώπους που έχουν περάσει πολύ χρόνο στην απομόνωση μπορεί να είναι παραπλανητικές. Κι αυτό μερικώς συμβαίνει γιατί οι άνθρωποι που στέλνονται στην απομόνωση είναι πιθανό να διαφέρουν πολύ από τους άλλους ανθρώπους.
Το μόνο σίγουρο πείραμα θα ήταν να πούμε με τυχαία επιλογή στους μισούς απ’ αυτούς που θα έμπαιναν στην απομόνωση να επιστρέψουν στο γενικό πληθυσμό της φυλακής και να αφήσουμε τους υπόλοιπους μισούς να πάνε στην απομόνωση όπως είχε αποφασιστεί. Αυτό θα επέτρεπε στους ερευνητές να συγκρίνουν πώς αυτές οι δύο ομάδες αλλάζουν με το χρόνο, αν αλλάζουν, και να καθορίσουμε αν αυτές οι αλλαγές ήταν το αποτέλεσμα της απομόνωσης ή κάτι άλλου.
Ο Γ. πρόσφατα παντρεύτηκε, τώρα ψάχνει για δουλειά και λέει πως προσπαθεί να ξαναχτίσει το κοινωνικό του δίκτυο και η Κ.–που δεν έχει καρκίνο εδώ και 12 χρόνια- λέει πως κάποιες φορές βρίσκει υποστήριξη με απρόσμενους τρόπους:«Αν κάποιος αναρτήσει κάτι στο twitter ή το facebook λέγοντας «περνάω μια δύσκολη μέρα», βάζω στοίχημα 10 προς 1 πως μέχρι να τελειώσει η μέρα θα έχει λάβει καλά λόγια ως απάντηση. Όμως αυτός που δεν είναι καλά, πρέπει να είναι πρόθυμος να κάνει αυτό το βήμα. Μόλις το κάνει, το βάρος της ασθένειας κι η αίσθηση μοναξιάς απ’ αυτήν εξαφανίζονται».
Πηγή: usatoday
Το άρθρο επιμελήθηκε η Ε. Ελευθερίου, Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών, συνεργάτιδα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr
