Συνέντευξη: Σωτήρης Σκουλούδης
«Για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, διαθέτουμε έναν συγκεντρωτικό μηχανισμό στρατιωτικής δομής που καταπολεμάει οποιονδήποτε άλλον τρόπο προσέγγισης, ενώ παράλληλα έχει οδηγήσει τη χώρα σε μεγάλες καταστροφές, παρά τα πολλά μέσα που του έχουν διατεθεί. Και επιπλέον, δεν υπάρχει κανένας έλεγχος για την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα αυτής της προσέγγισης».
Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο πιο έμπειρος και καταρτισμένος ίσως επιστήμονας με αντικείμενο τη διαχείριση των δασών που διαθέτει η χώρα μας, Δρ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος, Διευθυντής Ερευνών στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό “ΔΗΜΗΤΡΑ” και στο Ινστιτούτο Μεσογειακών & Δασικών Οικοσυστημάτων, τη βασική αιτία για την πλήρη αποτυχία του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των πυρκαγιών, με αποτέλεσμα τις τεράστιες καταστροφές που προκαλούνται στη χώρα κάθε καλοκαίρι, με αποκορύφωμα το φετινό.
Οι κρατικές αρχές, εκ του αποτελέσματος, αγνοούν συστηματικά την επιστημονική γνώση όπως και τα πετυχημένα παραδείγματα άλλων χωρών, που ανταποκρίνονται με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην πρόκληση των δασικών πυρκαγιών, που γίνονται όλο και συχνότερες και πιο έντονες τα τελευταία χρόνια.
Το 2019 ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος είχε συμμετάσχει στην επιτροπή που είχε συγκαλέσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για το ζήτημα αυτό, όμως έπειτα από δύο χρόνια φάνηκε ότι δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα, πέραν της αγοράς περισσότερου πυροσβεστικού εξοπλισμού και μέσων, που όπως αποδεικνύεται δεν αρκούν για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Διαβάστε ολόκληρη τη σχετική έκθεση εδώ.
Ο επιστήμονας στα συμπεράσματα των μελετών του -οι οποίες δεν διαφέρουν και ιδιαίτερα από τις αντίστοιχες που είχε εκπονήσει και πριν από 15 χρόνια- είναι σαφής:
«Προτείνεται αλλαγή από τη σημερινή μονομερή έμφαση στην καταστολή, με την εκπόνηση μιας πολύπλευρης και συντονισμένης ορθολογικής, ολιστικής και ισορροπημένης πολιτικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, βασισμένης σε σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις αλλά και στη συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να επιτευχθεί ένας καλός συνδυασμός αποτελεσματικότητας και οικονομικής αποδοτικότητας, ελέγχοντας μεταξύ άλλων το υπέρογκο κόστος που επωμίζεται σήμερα η κοινωνία.
»Οι μεγάλες δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος στο έδαφος και οι ιδιαίτερα σημαντικές δυνάμεις αεροπυρόσβεσης, η ύπαρξη ισχυρής υποστήριξης από τους δήμους και την Περιφέρεια που διαθέτουν υδροφόρα οχήματα που ανεφοδιάζουν τα πυροσβεστικά οχήματα και άλλα χωματουργικά μηχανήματα, ο μεγάλος αριθμός εθελοντών, αλλά και όταν απαιτείται η ενίσχυση με προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων είναι προφανές ότι χωρίς καλή οργάνωση, σχεδιασμό και συντονισμό δεν είναι αρκετά για να αποκλείσουν τις μεγάλες καταστροφές».
Τι πρέπει να γίνει;
«Η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί μόνο αν εκπονηθεί μια πολύπλευρη και συντονισμένη πολιτική, βασισμένη στις επιστημονικές γνώσεις αλλά και στη συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, η οποία θα αφορά σε όλα τα συναφή θέματα από τη χωροταξία των ζωνών μίξης δασών-οικισμών ως την κάλυψη των αναγκών χρήσης γης του πληθυσμού της υπαίθρου, από τη δασοπονία με αειφορική διαχείριση ως τις τουριστικές δραστηριότητες, από την επιλογή, εκπαίδευση και κινητοποίηση των κρατικών στελεχών ως την οργάνωση και αξιοποίηση των εθελοντών και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, και από την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών ως την καταστολή και την μεταπυρική αποκατάσταση.
»Τελικός στόχος πρέπει να είναι να πάψουν οι δασικές πυρκαγιές να αποτελούν πρόβλημα για τη χώρα και την κοινωνία, μέσα από μια ορθολογική, ολιστική και ισορροπημένη πολιτική διαχείρισης που θα επιτύχει ένα καλό συνδυασμό αποτελεσματικότητας και οικονομικής αποδοτικότητας, ελέγχοντας μεταξύ άλλων και το υπέρογκο κόστος που επωμίζεται σήμερα η κοινωνία»…
Το zougla.gr είχε μια μακρά συζήτηση με τον Γαβριήλ Ξανθόπουλο, στην οποία μας ανέλυσε τις σκέψεις του.
«Οι πυρκαγιές αποτελούν λειτουργία του οικοσυστήματος, δεν μπορούμε να εξαφανίσουμε το φαινόμενο, θα πρέπει να ζούμε με αυτό. Ωστόσο, η καταστολή πρέπει επιτέλους να είναι αποτελεσματική, να μην απορροφά όλα τα κονδύλια αλλά να είναι σε ισορροπία με την πρόληψη και την μεταπυρική αποκατάσταση», εξηγεί, ενώ αναφέρεται και σε μια σειρά μέτρων που θα έπρεπε να έχουν εφαρμοστεί από… χθες, ώστε να προληφθούν οι μεγάλες καταστροφές στη χώρα μας.
Εν ολίγοις, «όταν καταλάβουμε ότι θα πρέπει να δίνουμε έμφαση στην πρόληψη και όχι στην καταστολή, τότε θα μπορέσουμε να ζήσουμε με τις πυρκαγιές χωρίς να είναι ο φόβος και ο τρόμος. Αυτός είναι ο σύγχρονος τρόπος σκέψης ο οποίος σε μεγάλο βαθμό έχει υιοθετηθεί από την Πορτογαλία μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2017. Αυτοί άλλαξαν κατεύθυνση, εμείς ακολουθούμε τα ίδια λάθη», αναφέρει ο επιστήμονας στο zougla.gr.
«Λάθος οι πολλές εκκενώσεις οικισμών»
Ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος τίθεται κατά της τακτικής των πολλών και άκριτων εκκενώσεων ολόκληρων περιοχών. «Είμαι κατά της μαζικής απομάκρυνσης του πληθυσμού, χωρίς σοβαρά κριτήρια, όπως γίνεται τώρα, που είναι μια τακτική που ακολουθείται μετά τα δραματικά γεγονότα στο Μάτι. Όταν ενεργοποιούνται εκκενώσεις χωρίς λόγο τότε θα πρέπει να να φυλαχθούν τα χωριά που εκκενώθηκαν. Αυτό σημαίνει ότι τα πυροσβεστικά αντί να σβήνουν τη φωτιά στο δάσος, φυλάνε το χωριό, με αποτέλεσμα η φωτιά να εξαπλώνεται και να απειλεί και άλλα χωριά στη συνέχεια», αναφέρει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι «φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις που οι εκκενώσεις πρέπει να επιβάλλονται. Αρκεί να γίνονται συγκροτημένα και συγκεκριμένα. Η σωστή πρόληψη και προετοιμασία μπορεί να βοηθήσει και σε αυτές τις περιπτώσεις».
Μία δοκιμασμένη μέθοδος, επίσης, που θα μπορούσε να βοηθήσει δραστικά στις δράσεις πυρόσβεσης στα δάση, είναι το «αντιπυρ», που όμως δεν αξιοποιείται από τις αρχές της χώρας μας. Δείτε αναλυτικά εδώ.
Τέλος, κατά τον επιστήμονα οι φετινές καταστροφές οφείλονται σε έναν «συνδυασμό λαθών και δύσκολων συνθηκών, μπορούμε όμως να τα καταφέρουμε καλύτερα αν ξεφύγουμε από μικρόνοοες πολιτικές και σκοπιμότητες. Η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αποτελεί το άλλοθι, αντιθέτως η πρόληψη θα πρέπει να υπολογίζει τις νέες συνθήκες που δημιουργεί»…
Το Ινστιτούτο Μεσογειακών & Δασικών Οικοσυστημάτων δημιούργησε πρόσφατα δύο βίντεο με όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τις δασικές πυρκαγιές και με συμβουλές για την ασφάλεια της κατοικίας μας.
Δείτε τα βίντεο:
Δείτε ακόμα:
