O τάφος της Αμφίπολης είναι μοναδικός στο είδος του και έχει τραβήξει το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Ποιο είναι όμως το παρελθόν αυτής της σπουδαίας πόλης, που κρύβει ένα μεγάλο μυστικό εδώ και χιλιάδες χρόνια;
Η Αμφίπολη είναι μια αρχαία πόλη, χτισμένη στην ανατολική Μακεδονία, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, ενώ ανεγέρθηκε στη θέση της πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν Εννέα Οδοί. Μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκαθαριστεί αν η Αμφίπολη χτίστηκε πάνω από την πόλη Εννέα Οδοί ή δίπλα από αυτή. Η ίδρυσή της έγινε το 437 π.Χ. από τους Αθηναίους που έφθασαν στο σημείο με στόχο τον έλεγχο της πλούσιας σε πρώτες ύλες περιοχής. Η πόλη εγκαταλείφθηκε οριστικά τον 8ο αιώνα μ.Χ. Σήμερα στην περιοχή είναι χτισμένος ο ομώνυμος σύγχρονος οικισμός, που βρίσκεται περίπου 60 χλμ. νοτιοανατολικά των Σερρών.
Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει ίχνη ανθρώπινης εγκατάστασης που χρονολογούνται γύρω
στο 3.000 π.Χ. Εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης, η περιοχή είχε οχυρωθεί από πολύ νωρίς Το 480 π.Χ. ο Ξέρξης περνώντας από εκεί έθαψε ζωντανούς εννέα νεαρούς άντρες και εννέα παρθένες ως θυσία σε ποτάμιο θεό. Έναν χρόνο μετά στην Αμφίπολη ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος Α΄ νίκησε τα υπολείμματα του στρατού του Ξέρξη.
Τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Αθηναίοι προσπάθησαν να αποικίσουν για πρώτη φορά την Αμφίπολη. Η περιοχή είχε σημαντικές πρώτες ύλες, όπως ο χρυσός και ο άργυρος του Παγγαίου, όπως επίσης και πυκνά δάση, ενώ ταυτόχρονα βρισκόταν δίπλα στη θάλασσα. Βλέποντάς τα αυτά, οι Αθηναίοι θέλησαν να πάρουν την περιοχή, με την πρώτη τους, αποτυχημένη, προσπάθεια να γίνεται το 465 π.Χ.
Την περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Αμφίπολη και το επίνειό της στο Αιγαίο είχαν εξελιχθεί σε πολύ σημαντική ναυτική βάση των Μακεδόνων, και γενέτειρα τριών σημαντικών ναυάρχων, του Νέαρχου, του Ανδροσθένη και του Λαομέδοντα. Από εκεί ξεκίνησε και ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την Ασία. Στην ελληνιστική εποχή, άποικοι από την πόλη ίδρυσαν -με προτροπή του Σέλευκου- μια ομώνυμη πόλη στις όχθες του Ευφράτη, επί της παλαιότερης αραμαϊκής Θαψάκου.
Με την κατάλυση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Στην περιοχή έχουν βρεθεί πολλές επιτύμβιες στήλες, αναθηματικά ανάγλυφα και αγάλματα, όπως και χρυσά κοσμήματα (στους τάφους). Επίσης βρέθηκαν πολλά αγγεία που μαρτυρούν έντονη εμπορική κίνηση. Εκτός από τα αρχαιότερα ευρήματα, τμήματα των αρχαίων τειχών και το ιερό της μούσας Κλειώς, διασώζονται επίσης τμήματα σπιτιών της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής. Πολλά ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης.
