Συνέντευξη: Μάριος Βελέντζας
Το Cafe Scientifique άνοιξε και φέτος τις πόρτες του, δίνοντας τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να ενημερωθεί με απλό και κατανοητό τρόπο για σημαντικά επιστημονικά θέματα, απολαμβάνοντας μια κούπα καφέ ή ένα φλιτζάνι τσάι.
Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα -μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων- να συζητήσει με έγκριτους καθηγητές και ερευνητές από τον ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό χώρο. Οι ομιλίες γίνονται μια φορά τον μήνα (ημέρα Παρασκευή, στις 19.00) στο καφέ του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138 & Ανδρόνικου, 210 3453111, Mετρό Κεραμεικός). Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη. Ο Δ’ Κύκλος Ομιλιών ξεκίνησε στις 16 Οκτωβρίου με τη θεματική «1 εγκέφαλος ή 2 ημισφαίρια;».
Το zougla.gr συνάντησε τη Δρ. Λίλα Κουμάντου, απόφοιτη του ΜΙΤ και διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Cambridge, η οποία ασχολείται με την έρευνα στην Ελλάδα και ήταν αυτή που έφερε στη χώρα μας τον συγκεκριμένο θεσμό ο οποίος λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό.
1) Πείτε μας λίγα λόγια για τον συγκεκριμένο θεσμό;
Είναι μια σειρά επιστημονικών διαλέξεων με δωρεάν είσοδο για το κοινό, στο πλαίσιο ενός «umbrella organisation», δηλαδή, μιας πρωτοβουλίας που ενώνει αντίστοιχους κύκλους σεμιναρίων που πραγματοποιούνται σε διάφορες πόλεις στον κόσμο και στοχεύουν στην επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με σύγχρονα επιστημονικά θέματα. Θέλουμε να προσφέρουμε ομιλίες προσιτές στο ευρύ κοινό (και κατά το δυνατό ψυχαγωγικές), από αξιόλογους επιστήμονες σε θέματα σχετικά με την καθημερινή τους δουλειά. Με αυτό τον τρόπο φιλοδοξούμε να πετύχουμε τη διάδραση και ο κόσμος να γνωρίσει και να συνομιλήσει μ’ έναν επιστήμονα από κοντά, σ’ ένα χαλαρό και φιλικό περιβάλλον (κι όχι μόνο σε μια αίθουσα διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο).
2) Τι ήταν αυτό που σας έκανε να φέρετε τον θεσμό αυτό και στην Ελλάδα;
Στη Μ. Βρετανία όπου σπούδασα και δούλεψα για αρκετά χρόνια, διαπίστωσα πόσο προωθούν την επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό και το πόσο σημαντικό θεωρείται τόσο για τους επιστήμονες όσο και για τον κόσμο. Η ιδέα είναι ότι, από τη μια μεριά, οι επιστήμονες χρηματοδοτούνται από κρατικές πηγές οπότε πρέπει να εξηγούν στον κόσμο το έργο τους και από την άλλη υπάρχουν άπειρες εφαρμογές της επιστήμης και της τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή, οπότε η γνώση αυτή αφορά τον καθένα, ακόμα κι αν δεν έχει ασχοληθεί με την επιστήμη μετά το σχολείο. Το Cafe Scientifique είχε λειτουργήσει και στο παρελθόν στην Ελλάδα, με την υποστήριξη του Βρετανικού Συμβουλίου και του Γαλλικού Ινστιτούτου. Αποφάσισα, λοιπόν, να το αναβιώσω, και χαίρομαι που το ενδιαφέρον του κοινού συνεχώς αυξάνεται. Φυσικά, σημαντικό μερίδιο στην επιτυχία του θεσμού έχουν και οι ομιλητές, τους οποίους θέλω να ευχαριστήσω, γιατί μας εμπιστεύονται και μοιράζονται με το κοινό τις γνώσεις τους.
3) Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;
Είμαι πολύ χαρούμενη που αποδεικνύεται ότι το κοινό έχει αγαπήσει τον θεσμό. Το διαπιστώνω καθε φορά τόσο από την προσέλευση όσο κι από τον ενθουσιασμό τους και τις ζεστές συζητήσεις που έχουμε μετά την ολοκλήρωση κάθε ομιλίας. Από διάφορα σχόλια καταλαβαίνω ότι πολλοί αισθάνονται ότι πραγματικά κάτι εισπράττουν από την κάθε εκδήλωση, είτε παραπάνω γνώση, είτε ένα έναυσμα να μάθουν περισσότερα για ένα συγκεκριμένο θέμα, αισιοδοξία για τη δουλειά που γίνεται στην Ελλάδα (παρά την κρίση), κι επίσης βιώνουν την εμπειρία της ανταλλαγής απόψεων για νέες εξελίξεις και τεχνολογίες. Το ενδιαφέρον του κοινού αυξάνεται κάθε χρόνο και πιστεύω ότι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλουν σημαντικά σ’αυτό.
4) Ο νέος κύκλος ομιλιών ξεκίνησε τον Οκτώβριο. Τι θέματα περιλαμβάνει;
Προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε ποικίλα ενδιαφέροντα, γι΄ αυτο φιλοξενούμε ομιλητές από ένα ευρύ φάσμα επιστημών. Η πρώτη ομιλία αφορούσε το πόσο διαφορετικά ή όχι είναι τα 2 ημισφαίρια του εγκεφάλου μας. Στη σημερινή ομιλία θα μας απασχολήσει η ενοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον και τον καταναλωτή. Θα ακολουθήσουν ομιλίες σχετικά με τον καρκίνο και το πώς αναπτύσσονται καινούρια φάρμακα, για τη χημεία των καλλυντικών, για το πώς οι υπολογιστές αντιλαμβάνονται τα ανθρώπινα συναισθήματα, για τεχνητούς ιστούς, για τα μικρόβια που όλοι κουβαλάμε μέσα μας (τα περισσότερα από τα οποία μας κάνουν καλό, όσο κι αν αυτό μας ξενίζει), για την ασφάλεια των τροφίμων… Δίνουμε έμφαση στις Βιολογικές Επιστήμες, οι οποίες είναι και το γνωστικό μου αντικείμενο και επομένως τις γνωρίζω καλύτερα.
5) Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι πρέπει κάποιος να έρθει να παρακολουθήσει μια ομιλία στο Café Scientifique;
Πιστεύω ότι το κοινό θα μάθει κάτι καινούριο, ή για να το πω διαφορετικά, θα ακούσει κάποιες ιστορίες που ίσως δεν γνωρίζει και θα έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει στη συζήτηση. Οι ομιλίες είναι προσιτές για όλους, δηλαδή δεν απαιτείται να ξέρει κάποιος κάτι για το θέμα. Ακόμα κι αν θεωρούν ότι ίσως δεν τους αφορά ένα συγκεκριμένο θέμα, τολμώ να πω ότι θα εκπλαγούν αν έρθουν, γιατί η επιστήμη και η τεχνολογία επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή με πολλούς τρόπους που πολλές φορές ξεχνάμε.
6) Πως βλέπετε την κατάσταση στην Ελλάδα όσον αφορά στην απορρόφηση των επιστημόνων; Ειδικά, μετά την κρίση, ακούμε συνεχώς για φυγή «ελληνικών μυαλών» στο εξωτερικό…
Ναι, είναι αλήθεια, αν και πιστεύω ότι πάντα υπήρχε μια ροή «ελληνικών μυαλών» προς το εξωτερικό. Αυτό το φαινόμενο, εν μέρει, είναι εγγενές στην επιστήμη, καθώς η έρευνα χαρακτηρίζεται ανέκαθεν από διεθνείς συνεργασίες, οι οποίες συνεπάγονται και μια κινητικότητα. Το πρόβλημα που εντοπίζεται στην Ελλάδα είναι ότι δεν προσφέρει πολλές προοπτικές στους ερευνητές να παραμείνουν εδώ μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους ή να επιστρέψουν αν έχουν φύγει στο εξωτερικό για ένα διάστημα. Δυστυχώς, πέρα από τα Πανεπιστήμια, υπάρχουν πολύ λίγες εταιρείες που έχουν βάση την έρευνα, την τεχνολογία ή την επιστημονική γνώση. Αυτή είναι κι η μεγάλη διαφορά μας με το εξωτερικό (συν το γεγονός ότι έχουμε σχετικά χαμηλά επίπεδα κρατικής χρηματοδότησης για την έρευνα), οπότε δεν δημιουργούνται πολλές θέσεις εργασίας, με βάση την επιστήμη και την τεχνολογία, σε αντίθεση με το εξωτερικό, όπου τέτοιες δουλειές αυξάνονται συνεχώς. Θέλω να πιστεύω, όμως, ότι με τις διάφορες πρωτοβουλίες για την προώθηση της επιχειρηματικότητας -κυρίως της επιχειρηματικότητας που βασίζεται σε καινούριες τεχνολογίες- αυτό μπορεί να βελτιωθεί. Κατά τη γνώμη μου η ανάπτυξη τέτοιων εταιρειών και η παραγωγή νέας γνώσης και νέας τεχνολογίας στην Ελλάδα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά είναι μια ευκαιρία να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο της οικονομικής κρίσης.
—————————————————
Δ’ κύκλος ομιλιών του CAFE SCIENTIFIQUE 2015-16 – Πρόγραμμα
Παρασκευή 20 Νοεμβρίου
«Ενοποίηση της Ευρωπαικής Αγοράς Ενέργειας: πώς επηρεάζεται το περιβάλλον και ο λογαριασμός του ρεύματος»
Θανάσης Δαγούμας, Λέκτορας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου
«Μιλώντας με τον καρκίνο»
Κωνσταντίνος Γκιρτής, Ειδικός Επιστήμονας, Διεύθυνση Αξιολόγησης, Τμήμα Προϊόντων Ανθρώπινης Χρήσης, Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων
Παρασκευή 29 Ιανουαρίου
«Ταξίδι από τη γη στο ανθρώπινο δέρμα»
Kωνσταντίνος Γαρδίκης, Διευθυντής Επιστημονικών Υποθέσεων, Apivita
Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου
«Ξέρουμε πώς νιώθεις!» – Οι μηχανές μαθαίνουν να αναγνωρίζουν συναισθήματα
Αμαρυλλίς Ραουζαίου, Ερευνήτρια, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Παρασκευή 11 Μαρτίου
«Κατασκευάζοντας ιστούς: αναγέννηση δοντιών»
Κέλλυ Διαμαντή, Ενδοδοντολόγος, Ερευνήτρια, Οδοντιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Παρασκευή 8 Απριλίου
«Το ανθρώπινο μικροβίωμα, ο αθέατος συνοδοιπόρος στην εξέλιξη και την υγεία μας»
Διονύσης Σγούρας, Κύριος Ερευνητής, Εργαστήριο Ιατρικής Μικροβιολογίας, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ
Επίσης, τον Απρίλιο, στο πλαίσιο του Athens Science Festival θα μας μιλήσει ο Γιάννης Κερκινές, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με θέμα «Η τέχνη της απάτης, της διαπόμπευσης, αλλά και της σάτιρας στις Επιστήμες».
Μάιος (Η ακριβής ημερομηνία και οι σχετικές λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν στο προσεχές διάστημα)
Ξενάγηση στο Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος και ειδικότερα, στο Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής.
Παρασκευή 3 Ιουνίου
«Ποιότητα και ασφάλεια τροφίμων: από την εμπειρία στην αυτοματοποίηση»
Παναγιώτης Σκανδάμης, Επίκουρος Καθηγητής, Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου & Υγιεινής Τροφίμων και Ποτών, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
