Κρίσιμο θεωρείται το αποψινό ραντεβού στη Νέα Υόρκη των ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, εν μέσω ραγδαίων γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή και με το κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες να μην είναι το ιδανικότερο.
Μάλιστα, από ελληνικής πλευράς οι προσδοκίες παραμένουν περιορισμένες. Η συνάντηση θα γίνει στο «Σπίτι της Τουρκίας» στις 21:00 ώρα Ελλάδος, με την συμμετοχή -πέρα από τους δύο ηγέτες- των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν και των διπλωματικών συμβούλων Μίλτωνα Νικολαΐδη και Τσαγατάι Κιλίτς,
Η συνάντηση πραγματοποιείται με την λογική ότι πρέπει οι δύο χώρες να συζητούν ακόμα και αν οι διαφορές τους είναι αγεφύρωτες και παρά το γεγονός ότι η Τουρκία όλο το προηγούμενο διάστημα έχει ξεδιπλώσει όλη την ρητορική των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αφήνοντας μικρό περιθώριο για την ουσιαστική πρόοδο των συνομιλιών.
Τα «ήρεμα νερά στο Αιγαίο»
Και οι δύο πλευρές φαίνεται, πάντως, ότι επιθυμούν να επιβεβαιώσουν ότι το βασικό κεκτημένο των τελευταίων 26 μηνών, δηλαδή των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο, δεν πρέπει να χαθεί.
Οι προθέσεις της Αθήνας όμως για διατήρηση των «ήρεμων νερών» στο πεδίο δεν συνοδεύονται από ψευδαισθήσεις. Εχουν συμπληρωθεί λιγότερες από 10 ημέρες από τότε που η Αγκυρα σχεδίασε να στείλει για έρευνες στο κέντρο του Αιγαίου το «Πίρι Ρέις», με NAVTEX στην οποία υπενθυμιζόταν ότι για την τουρκική πλευρά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου εξακολουθούν να θεωρούνται αποστρατιωτικοποιημένα.
Το γεγονός δημιουργεί ήδη μία αυξανόμενη ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών ενώ παράλληλα το κλίμα θα κρατηθεί όπως όλα δείχνουν σε χαμηλές προσδοκίες αλλά χωρίς περαιτέρω όξυνση καθώς ο Τούρκος πρόεδρος την Πέμπτη θα συναντηθεί στον Λευκό Οίκο με τον αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ και θέλει να δείξει «καλή διαγωγή» στο διπλωματικό επίπεδο.
Η ελληνική ατζέντα
Στη σημερινή συζήτηση, ο κ. Μητσοτάκης θα θέσει το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ενώ έχει δημοσίως τονίσει ότι προτίθεται να θέσει στον κ. Ερντογάν και το ζήτημα της συμμετοχής στην ευρωπαϊκή Αμυνα, συγκεκριμένα την πρόσβαση στα δάνεια του μηχανισμού SAFE, θέτοντας ως όρο την άρση του «casus belli». Πρόκειται για μια άσκηση ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς και δίχως τα δάνεια του SAFE η Τουρκία ήδη έχει αναπτύξει βαθιές σχέσεις με τις αμυντικές βιομηχανίες σημαντικών κρατών-μελών της Ε.Ε., που αναζητούν διακαώς εταίρους. Η έγκριση του SAFE, με τη διαδικασία της ειδικής πλειοψηφίας (qualified majority voting), αποτέλεσε μια ένδειξη για την ευρύτερη αλλαγή νοοτροπίας στις τάξεις των μεγάλων της Ε.Ε. και ευλόγως θορύβησε την Αθήνα.
«Μεγαλύτερο πρόβλημα για την Αθήνα παραμένει η διαρκής, δίχως διακοπή, προσπάθεια της Αγκυρας να πραγματώσει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», αφήνοντας την Ελλάδα -όπως γράφει η Καθημερινή- χωρίς ερείσματα στην Ανατολική Μεσόγειο». Τους τελευταίους μήνες έχει φανεί ανάγλυφα αφενός η προσπάθεια της Αγκυρας να δελεάσει τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ισχυρό άνδρα της Βεγγάζης, να επηρεάσει την Εθνοσυνέλευση της Λιβύης, ώστε να κυρώσει και αυτή το τουρκολιβυκό μνημόνιο, μάλιστα έχοντας ήδη αποκτήσει αρκετά στενές σχέσεις με τους γιους του και, κυρίως, τον αναπληρωτή του στη διοίκηση του στρατού, τον Σαντάμ Χαφτάρ.
Παράλληλα, όπως διεφάνη για ακόμα μια φορά τις τελευταίες εβδομάδες, ο κ. Ερντογάν έχει εντατικοποιήσει τις προσπάθειές του να προσελκύσει την Αίγυπτο. Η τουρκοαιγυπτιακή προσέγγιση υποβοηθείται σε σημαντικό βαθμό από την αντιισραηλινή προσέγγιση της Αγκυρας που, βεβαίως, εντός της Αιγύπτου είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι μπορεί να έχει τη στήριξη των ενόπλων δυνάμεων, αλλά κυβερνάει χώρα που βρίσκεται υπό πίεση από πολλές πλευρές.
Η τουρκική δυσαρέσκεια
Υπενθυμίζεται πως η Άγκυρα δεν έχει κρύψει την ενόχλησή της για τις ελληνικές κινήσεις. Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας απέρριψε ως «μονομερή» ενέργεια τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της Ελλάδας.
Επιπρόσθετα, η Άγκυρα αντέδρασε για τα θαλάσσια πάρκα. Εκνευρισμό στη γείτονα προκάλεσε και η επισημοποίηση της συμμετοχής της αμερικανικής Chevron στον διεθνή διαγωνισμό για τα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης με τον Αμερικανό υπουργό Εσωτερικών να στέλνει μήνυμα στην Τουρκία για αποφυγή εντάσεων με φόντο το συγκεκριμένο ενεργειακό έργο.
Λίγο πριν από τετ α τετ τους, ο πρωθυπουργός ανέδειξε την πολιτική της έμπρακτης άσκησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που θα έχει με τον Τούρκο πρόεδρο στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, επισημαίνοντας την έναρξη της διαδικασίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, τη στιγμή που ο Ερντογάν επιχειρεί τη νομιμοποίηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.
«Σε καμία περίπτωση ότι θα απεμπολήσουμε τα εθνικά μας δίκαια και τα εθνικά μας συμφέροντα» τονίζει η ελληνική διπλωματία ενώ στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η κυριακάτικη αναφορά του πρωθυπουργού .
