«Οι κάνουλες είναι ανοιχτές, ποτέ δεν έκλεισαν, η δεξαμενή όμως δεν έχει ρευστό». Αυτό δήλωσε ο κ. Βασίλης Ράπανος, πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, μετά τη συνάντηση που είχε πριν από ημέρες το προεδρείο της ΕΕΤ με τους υπουργούς Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, και Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.
Η δήλωση Ράπανου σηματοδοτεί μια σαφή αλλαγή στην πολιτική των τραπεζών απέναντι στους υποψήφιους δανειολήπτες, που εδώ και δύο χρόνια βλέπουν τις πόρτες των πιστωτικών ιδρυμάτων… κλειστές. Αποκαλύπτει και μια πλευρά του «τραπεζικού προβλήματος» της χώρας, παρά τις μέχρι τώρα διαβεβαιώσεις, ότι είναι εύρωστο και δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας.
Μόλις το νέο πακέτο εγγυήσεων του ελληνικού Δημοσίου, που μάλιστα ανέρχεται σε 25 δις ευρώ μπήκε πάνω στο τραπέζι, οι τραπεζίτες άρχισαν να αλλάζουν στάση. Ουσιαστικά, ο κ. Ράπανος δικαιολογεί τη σφιχτή πιστωτική πολιτική των τραπεζών στην έλλειψη ρευστού, που τώρα μπορεί να αντισταθμιστεί από τη διοχέτευση τουλάχιστον 7,5 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία. Το θέμα δηλαδή είναι τα 7,5 δις ευρώ και πώς θα τα αντλήσουν πιο ανώδυνα οι ελληνικές τράπεζες.
Παράλληλα, οι τραπεζίτες διαβεβαίωσαν τους υπουργούς ότι με κάθε τρόπο θα διοχετεύσουν τη νέα αυξημένη ρευστότητα στην αγορά, δίνοντας δάνεια σε νοικοκυριά, μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Το οικονομικό επιτελείο, όμως, φαίνεται να διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις, αφού, εάν αυτά τα επτά δις δεν φθάσουν στις ασθμαίνουσες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές για την ίδια την κοινωνική συνοχή.
Εκείνο, όμως, που προκαλεί επίσης ενδιαφέρον είναι η επισήμανση από την πλευρά των τραπεζών, ότι «η ζήτηση είναι χαμηλή λόγω της συγκυρίας».
Ένα άλλο πρόβλημα που έχει προκύψει τους τελευταίους μήνες που απασχολεί τις τράπεζες είναι η μεγάλη διαρροή καταθέσεων που έχει φτάσει από την αρχή του χρόνου τα 25 δισ. ευρώ. Υπάρχει, ωστόσο, η αντίληψη ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος του ποσού αυτού δεν έχει διαρρεύσει στο εξωτερικό, αλλά βρίσκεται στα «μπαούλα» ή τις θυρίδες, με αποτέλεσμα αργά ή γρηγορότερα να αρχίσει να επιστρέφει στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Στενότερες οι πόρτες των τραπεζών για τους φοροφυγάδες
Σε στενό συνεργάτη του κράτους για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και του «μαύρου χρήματος» μετατρέπονται οι τράπεζες, που δραστηριοποιούνται στη χώρα με αντάλλαγμα τη τόνωση της ρευστότητας τους, αλλά και τη διάχυσή της στην αγορά. Παράλληλα, υπόσχονται νέα γενιά δανείων για την επιτυχία της περαίωσης με τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων.
Το μείζον είναι ότι στο άμεσο μέλλον οι τράπεζες θα παρακολουθούν τις κινήσεις όλων των επιχειρήσεων-πελατών τους και θα ενημερώνουν τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπως ακριβώς είναι υποχρεωμένες να κάνουν και τώρα για τις «ξαφνικές» και αδικαιολόγητα μεγάλες καταθέσεις φυσικών προσώπων.
Πρόκειται για μια ιστορική -κατά τα φαινόμενα- συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζιτών, η οποία περιλαμβάνει πέντε άξονες που είναι:
1) Θα υπάρξουν συγκεκριμένα σχέδια διάχυσης της ρευστότητας που θα προκύψει από το πακέτο εγγυήσεων της κυβέρνησης των 25 δισ., τα οποία θα επιβλέπονται τόσο από την Τράπεζα της Ελλάδος όσο και από τους εκπροσώπους του Δημοσίου στις τράπεζες.
2) Οι τράπεζες θα συμμετέχουν στη διαδικασία της περαίωσης παρέχοντας δάνεια στις επιχειρήσεις, για να πληρώσουν το ποσό, ενώ θα ενεργοποιηθούν άμεσα οι σχετικές δυνατότητες που δίνονται μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας.
3) Οι τράπεζες θα μετέχουν στον νέο φορολογικό νόμο, δηλαδή συμφώνησαν στην άμεση δημιουργία επαγγελματικών λογαριασμών (ενός για κάθε επιχείρηση), μέσα από τους οποίους θα διακινούνται υποχρεωτικά όλες οι πληρωμές με αξία μεγαλύτερη από 1.500 ευρώ.
4) Σχέδιο για να εξαφανιστεί το ρευστό από την αγορά και όλες οι πληρωμές να γίνονται με ηλεκτρονική κάρτα, στην οποία θα είναι ενσωματωμένο το ΑΦΜ του πολίτη (με χρήση της υποδομής των POS).
5) Οι τράπεζες συμφώνησαν να μετέχουν σε προγράμματα του Δημοσίου, όπως τα προγράμματα ενίσχυσης επιχειρήσεων αλλά και ανακυκλούμενων πιστώσεων που γίνονται με τη συνέργεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, «Jeremie» και «Jessica». Επίσης, ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ανακοίνωσε τη μετεξέλιξη του TEMΠΜΕ σε ΕΤEΑΝ (Ελληνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης), το οποίο δεν θα παρέχει μόνο εγγυήσεις, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, αλλά θα μετέχει και σε επενδυτικά σχέδια επιχειρήσεων.
Από τη συμφωνία οι τράπεζες ενσωματώνουν μεγάλο μέρος του τζίρου της αγοράς, που εξυπηρετούνταν μέσω επιταγών, ενώ για το κράτος μεγαλώνει κατά πολύ τη δυνατότητα διασταυρώσεων και δίδεται σαφέστατη πλέον εικόνα του τζίρου της αγοράς, είτε κατά κλάδο είτε συνολικά.
