Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Μια νέα «μόδα» Αμερικανικής προέλευσης έχει κάνει την εμφάνιση της στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Πρόκειται για το περίφημο σχολικό «Sleepover», δηλαδή τη διανυκτέρευση μικρών παιδιών στους σχολικούς τους χώρους, το οποίο έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται πειραματικά στην Ελλάδα, κυρίως στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία.
Η συγκεκριμένη πρακτική παρουσιάζεται ως μία «βιωματική εμπειρία», κοινωνικοποίησης των παιδιών, όπου νήπια κοιμούνται εντός των σχολικών τους μονάδων με τους εκπαιδευτικούς εκτός του κυρίου ημερήσιου ρόλου τους – αυτού της εκπαίδευσης – να καλούνται να γίνονται και… γκουβερνάντες τις νυκτερινές ώρες.
Το θέμα ανέδειξε μέσω καταγγελιών εκπαιδευτικών, η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδος (ΟΙΕΛΕ) και κρίνεται πολύ σοβαρό, όχι μόνο για τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών, αλλά περισσότερο για την όποια επίδραση μπορεί να έχει η νυκτερινή απομάκρυνση από τους γονείς τους και τα σπίτια τους στα ίδια τα παιδιά κυρίως νηπιακής ηλικίας – άσχετα από το αν οι γονείς τους το εγκρίνουν ή όχι.
Η «Ζούγκλα» επικοινώνησε με τον πρόεδρο της ΟΙΕΛΕ κ. Γιώργο Χριστόπουλο, ο οποίος μας ανέφερε πως υπάρχουν περιπτώσεις εκπαιδευτικών που απειλήθηκαν με απόλυση στη περίπτωση που αρνήθηκαν να αναλάβουν και τον ρόλο… «νυκτερινού γονέα» ή μάλλον καλύτερα «θαλαμοφύλακα».
Όπως είπε στη «Ζούγκλα» ο κ. Χριστόπουλος: «γνωρίζουμε ότι ο χώρος της ιδιωτικής εκπαίδευσης είναι ξέφραγο αμπέλι, ιδίως από τη στιγμή που με το νόμο Κεραμέως οι εκπαιδευτικοί είναι τελείως απροστάτευτοι σε πιέσεις και στα ιδιωτικά σχολεία επικρατεί ο νόμος του φόβου και της σιωπής. Πλέον, όμως τα πράγματα ξεφεύγουν. Το τελευταίο διάστημα έχουμε καταγγελίες από συναδέλφους, κυρίως σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία, για μια νέα “τρέλα”- κυρίως γονέων, που δυστυχώς υιοθετούν οι ιδιοκτήτες για τη διοργάνωση sleepovers μέσα στο χώρο των σχολείων».
«Γονείς και διοικήσεις συμφωνούν σε μια ημερομηνία διανυκτέρευσης των τέκνων τους στα σχολεία. Και μπορεί μεν οι συγκεκριμένοι γονείς που πιέζουν για τα sleepovers να φαντασιώνονται ότι ζουν σε ένα περιβάλλον χολυγουντιανής ταινίας ή σειράς και να επιδεικνύουν στις παρέες τους το πόσο “προχώ” είναι το σχολείο τους, ωστόσο αγνοούν τους κινδύνους που προκύπτουν από μια τέτοια διαδικασία. Αγνοούν, φυσικά ότι οι εκπαιδευτικοί εκβιάζονται να συμμετέχουν στις “νεοπλουτίστικες” αυτές δράσεις με την απειλή της απόλυσης, ότι δεν αμείβονται για την υπερωριακή και μάλιστα νυχτερινή τους απασχόληση, ότι υποχρεώνονται να περνούν – απειλούμενοι – μια νύχτα μακριά από την οικογένεια και τα παιδιά τους, ότι δεν είναι εκπαιδευμένοι για να αντιμετωπίσουν τις ειδικές συνθήκες που μπορεί να προκύψουν τη νύχτα για τα παιδιά και δεν έχουν επιμορφωθεί για να εφαρμόσουν τους όρους ασφάλειας μιας επιχείρησης σε νυχτερινή λειτουργία που είναι πολύ πιο απαιτητική από την λειτουργία ημέρας.» Αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Χριστόπουλος.
Αυστηρές οδηγίες ασφαλείας σε χώρες όπου εφαρμόζονται sleepovers
Όπως μα είπε ο πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ, τέτοιου τύπου δραστηριότητες είναι σπάνιες σε σχολεία σε διεθνές επίπεδο. Γενικώς, υπάρχει μια μεγάλη επιφυλακτικότητα των ειδικών για τη διοργάνωση sleepovers, κυρίως για λόγους ασφάλειας. Σε ΗΠΑ και Βρετανία που οργανώνονται κάποιες τέτοιες δράσεις, τα μέτρα που λαμβάνονται είναι πολύ αυστηρά (και που αμφιβάλλουμε σφόδρα αν ελληνικό ιδιωτικό σχολείο/νηπιαγωγείο θα τα ελάμβανε).
Αντιγράφοντας από guidelines (γραμμή οδηγιών) εκπαιδευτικών αρχών (κυρίως Διευθύνσεων Εκπαίδευσης) στις χώρες αυτές, καταγράφουμε τα ακόλουθα:
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά έκθεση του Βρετανικού σχολικού συμβουλίου (Nottinghamshire County Council), τα σχολικά κτήρια έχουν σχεδιαστεί για χρήση κατά τη διάρκεια της ημέρας και ως εκ τούτου δεν διαθέτουν επαρκή μέτρα προστασίας για όσους αποφασίσουν να διανυκτερεύσουν σε αυτά. Για το λόγο αυτό, όλες οι εκπαιδευτικές αρχές συνιστούν:
Ειδικά μέτρα πυρασφάλειας – Εκτίμηση Κινδύνου (Risk assessment)
Θα πρέπει να συνταχθεί ένα risk assessment σχετικά με το sleepover. Οι πιθανοί κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, πληροφορίες για τους μαθητές σε σχέση με τον ύπνο π.χ., συνταγογραφούμενα φάρμακα, ειδικά ζητήματα συμπεριφοράς, αλλεργίες και δυσανεξίες, νυχτερινές τάσεις (υπνοβατία, ενούρηση) και οι ειδικές ανάγκες κάποιων παιδιών.
Πρώτες Βοήθειες
Τα σχολεία θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι υπάρχει επαρκής παροχή πρώτων βοηθειών, συμπεριλαμβανομένων ατόμων κατάλληλα εκπαιδευμένων στην παροχή των πρώτων βοηθειών και στη χρήση του προβλεπόμενου εξοπλισμού.
Ειδικές πρόνοιες
Τα σχολεία θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι έχουν ληφθεί ειδικά μέτρα πρόνοιας για το sleepover, παρέχοντας στο προσωπικό και στους μαθητές πρόσβαση σε τουαλέτες, νερό και φαγητό. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η θερμοκρασία δωματίου και να προσαρμόζονται τα συστήματα θέρμανσης, εάν απαιτείται. Ο εξοπλισμός ύπνου θα πρέπει να είναι κατάλληλος για τα παιδιά.
Εργασιακή εξόντωση, σεξισμός και απειλές από γονείς και ιδιοκτήτες
Πολλοί εκπαιδευτικοί κάλεσαν εκπροσώπους της ΟΙΕΛΕ να τους αναφέρουν τι συμβαίνει, ιδιαίτερα στο χώρο της ιδιωτικής προσχολικής εκπαίδευσης. Δύο μάλιστα εκπαιδευτικοί μια από νηπιαγωγείο της Αθήνας και μια από νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης, κατήγγειλαν περιστατικά όπου οι ιδιοκτήτες των νηπιαγωγείων ζήτησαν από τις νηπιαγωγούς να βρίσκονται στις 5 η ώρα το απόγευμα στο σχολείο ώστε να υποδεχτούν τα παιδιά και τους γονείς που θα τα έφερναν για να τα αφήσουν.
Οι γονείς δε θα έπρεπε να παραμείνουν πολλή ώρα στο χώρο ούτε να μπουν μέσα στις τάξεις για να μη δημιουργηθεί ένταση και εκνευρισμός στα παιδιά από τον αποχωρισμό.
Κάθε νηπιαγωγός, θα αναλάμβανε ένα ρόλο στο πάρτι της βραδιάς πριν γίνει το sleepover και θα έπρεπε να οργανώσει και τις ανάλογες δραστηριότητες απασχόλησης.
Επίσης θα αναλάμβανε ένα ρόλο στο πάρτι που διοργανωνόταν πριν γίνει το sleepover και θα έπρεπε να οργανώσει και τις ανάλογες δραστηριότητες απασχόλησης.
Στις δύο από τις τρεις περιπτώσεις οι νηπιαγωγοί κατήγγειλαν πως οι ιδιοκτήτες των νηπιαγωγείων που εργάζονταν, απαίτησαν οι νηπιαγωγοί να ντυθούν… «αγιοβασιλίτσες» φορώντας μίνι φούστες μπροστά στην είσοδο των σχολείων, ώστε να υποδέχονται κερνώντας γλυκά και αναψυκτικά τους γονείς καθώς αυτοί με τα παιδία τους εισέρχονταν στο σχολείο.
«Τα παιδιά άρχισαν να έρχονται. Εμείς τα παίρναμε και τα πηγαίναμε στις τάξεις όπου γίνονταν οι δραστηριότητες. Τα μικρότερα να κλαίνε και να μη θέλουν να αφήσουν τους γονείς τους!
Οι κοπέλες να πρέπει να είναι και με αυτά που έπρεπε να απασχολήσουν μέσα στις τάξεις και με αυτά που έπρεπε να ηρεμήσουν στην πόρτα με τους γονείς! Και αλίμονο σου αν δεν κατάφερνες να τα κάνεις όλα σωστά και άψογα και είχαν κάποιο παράπονο οι γονείς αργότερα!
Οι δασκάλες εν τω μεταξύ έπρεπε να αλλάξουν όλα τα παιδιά, να τους βάλουν τις πιτζάμες τους και να στρώσουν στο πάτωμα της τάξης που ανήκαν τα sleeping bags τους για να είναι έτοιμα να κοιμηθούν μόλις έφευγε ο Άγιος Βασίλης. Μία νηπιαγωγός για 25 παιδιά!
Αλλά δεν ξέραμε ότι αυτές θα ήταν οι πιο δύσκολες ώρες μέχρι το πρωί που θα ξημέρωνε.
Κάποια παιδιά δεν μπορούσαν να κοιμηθούν, άλλα έκλαιγαν να πάρουμε τη μαμά τους να έρθει να τα πάρει και άλλα αφού τα είχε πάρει ο ύπνος εξαντλημένα ξυπνούσαν και φώναζαν τη μαμά τους μες τον ύπνο τους! Φυσικά δεν έλειπαν και τα ατυχήματα όπου εκεί έπρεπε να αλλάξεις φυσικά τα βρεγμένα παιδιά για να συνεχίσουν τον ύπνο τους!
Εμείς, φυσικά, για ύπνο ούτε λόγος Είχαμε χωρίσει στην αρχή βάρδιες για να κοιμόμαστε εναλλάξ αλλά τελικά καμία δεν τα κατάφερνε να κοιμηθεί από την αγωνία μη συμβεί κάτι. Μήπως με φωνάξει κάποιο παιδί και δεν το ακούσω!
Από τη διεύθυνση είχαμε εντολή να μην πάρουμε καμία μαμά να έρθει!
Έπρεπε να καταφέρουμε να τα ηρεμήσουμε και να τα κάνουμε να περάσουν καλά!
Και αφού περνούσαν οι ώρες και έφτανε 7 η ώρα το πρωί και άρχιζαν σιγά σιγά να ξυπνάνε, έπρεπε να τα ξαναντύσεις με τα ρούχα τους, να μαζέψεις τα sleeping bags τους, να τακτοποιήσεις τα πράγματα τους και να τα πας στο μπάνιο να πλυθούν!» αναφέρει χαρακτηριστικά μία εκ των εκπαιδευτικών.
Ο κ. Χριστόπουλος στη συνέχεια της επικοινωνίας μας, μάς ανέφερε πως: «Δεν αναμένουμε καμιά ιδιαίτερη ευαισθησία από ιδιωτικά σχολεία-νηπιαγωγεία και από κάποιους γονείς για τα εργασιακά και ανθρώπινα δικαιώματα των εκπαιδευτικών που υποχρεώνονται σε μια τέτοια δραστηριότητα η οποία πραγματοποιείται τελείως έξω από το διδακτικό τους ωράριο και παραβιάζει την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή, επιβάλλοντάς τους να περνούν τη νύχτα μακριά από τις οικογένειες και τα παιδιά τους και χωρίς μάλιστα πρόσθετη αμοιβή!»
Απουσία παιδοψυχολόγων για τις πιθανές επιπτώσεις στον παιδικό ψυχικό κόσμο
Στη χώρα μας δεν υπάρχει κανενός είδους νομικό πλαίσιο για τέτοιου είδους πρακτικές.
Μπορεί ορισμένοι γονείς (ελπίζουμε ελάχιστοι) να θέλουν να «παρκάρουν» τα παιδιά τους κάποια βράδια – χωρίς μάλιστα να πληρώσουν babysitter.
Δεν έχει όμως ζητηθεί η γνώμη παιδοψυχολόγων όσο αφορά και κατά πόσο, θα υπάρξουν επιπτώσεις στον ψυχικό κόσμο ενός νηπίου λόγω της βίαιης απομάκρυνσης (όπως θα το βίωνε ένα μικρό παιδί) από την γονική του εστία, την ασφάλεια των δωματίου του (που είναι ο προσωπικός του κόσμος με τα παιχνίδια του κλπ), οπότε η συγκεκριμένη πρακτική κρίνεται ως άκρως επικίνδυνη, καθώς μπορεί να δημιουργήσει μελλοντικές και μόνιμες ανασφάλειες στον ψυχισμό ενός παιδιού, ενώ κάλλιστα θα μπορούσαν να του δημιουργηθούν και αισθήματα απόρριψης από τους γονείς του.
Ακούστε τα όσα σημαντικά είπε στη «Ζούγκλα» ο πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ κ. Γιώργος Χριστόπουλος:
