Η πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ότι τα Νησιά Τσάγκος – με την τεράστια στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στο Ντιέγκο Γκαρσία – έχουν καταληφθεί παράνομα από το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να ανανεωθούν τα στρατηγικά σχέδια δωδεκάδας από περιφερειακές πρωτεύουσες, που βρίσκονται από το Πεκίνο έως το Ριάντ.
Η απόφαση του Διεθνούς δικαστηρίου, ωστόσο, έχει ήδη ξεχαστεί από τα διεθνή Μέσα.
Για ένα μικροσκοπικό κομμάτι γης μήκους μόλις 38 μιλίων, το Ντιέγκο Γκαρσία ρίχνει τεράστια σκιά. Το αποκαλούμενο «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» της Ουάσινγκτον, τα αεροπλάνα και τα πολεμικά πλοία που έχουν ως βάση το νησί διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στον πρώτο και δεύτερο πόλεμο του Κόλπου, στην εισβολή στο Αφγανιστάν και στον πόλεμο στη Λιβύη.
Η στρατηγική του θέση -μεταξύ Αφρικής και Ινδονησίας και 1.000 μίλια νότια της Ινδίας- δίνει στην Αμερική πρόσβαση στη Μέση Ανατολή, την Κεντρική και Νότια Ασία και στον αχανή Ινδικό Ωκεανό. Ουδέν πετρελαιοφόρο ή πολεμικό πλοίο, ουδέν αεροσκάφος μπορεί να κινηθεί στην περιοχή χωρίς να το γνωρίζουν τα ραντάρ της αμερικανικής βάσης.
Το Διεθνές Δικαστήριο με απόφασή του την 25η Φεβρουαρίου προκάλεσε βαθύ πλήγμα σε όλα αυτά, καθώς αποφάσισε ότι η Μεγάλη Βρετανία παραβίασε την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών 1514 που απαγόρευε τη διαίρεση των αποικιών πριν από την ανεξαρτησία. Το Ηνωμένο Βασίλειο απέσπασε τα νησιά Chagos από τον Μαυρίκιο, πρώην αποικία στη νοτιοανατολική ακτή της Αφρικής, απ’ όπου η Βρετανία «αποκολλήθηκε» το 1968. Την εποχή εκείνη, ο Μαυρίκιος αμφισβήτησε και απρόθυμα συμφώνησε μόνο αφού η Βρετανία απειλούσε να αποσύρει την προσφορά της ανεξαρτησίας.
Το δικαστήριο αποφάνθηκε με ψήφους 13-1 ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε ασκήσει «παράνομη πράξη» και έπρεπε να απομακρυνθεί από το Chagos «όσο το δυνατόν γρηγορότερα».
Όπως επισημαίνει ο Conn Hallinan (*) σε άρθρο του στο «Foreign Policy in Focus», «οι περισσότεροι Αμερικανοί ουδέποτε έχουν ακούσει για τον Ντιέγκο Γκαρσία και για ακόμη έναν λόγο: Σε ουδένα δημοσιογράφο έχει επιτραπεί να πατήσει εκεί το πόδι του εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, ενώ το Πεντάγωνο το κρατά στη σιωπή, τυλιγμένο στο κουκούλι της εθνικής ασφάλειας. Πράγματι, το Ηνωμένο Βασίλειο μίσθωσε τη βάση στους Αμερικανούς το 1966 χωρίς να ενημερώσει καν το Βρετανικό Κοινοβούλιο αλλά ούτε το Κογκρέσο των ΗΠΑ».
Μολονότι η απόφαση έχει μόνο «συμβουλευτικό χαρακτήρα», έρχεται την εποχή που οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επιβάλλουν κυρώσεις σε χώρες που θεωρούν πως είναι παράνομες, όπως η Ρωσία στην Κριμαία και η Κίνα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Η ανεξαρτησία για τον Μαυρίκιο σήμανε για τους περίπου 1.500 κατοίκους του Chagos πως έπρεπε να απομακρυνθούν βίαια από το αρχιπέλαγος το 1973. Οι Αμερικανοί, που το αποκάλεσαν «απολύμανση» των νησιών, μετέφεραν τους κατοίκους του Chagos σε απόσταση μεγαλύτερη των 1.000 μιλίων από τον Μαυρίκιο και τις Σεϋχέλλες, με αποτέλεσμα να υποστούν μεγάλη φτώχεια από τότε.
Ο Ντιέγκο Γκαρσία είναι το βασικό στήριγμα της στρατηγικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Με τους τεράστιους διαδρόμους του αεροδρομίου του, μπορεί να υποδεχτεί βομβαρδιστικά B-52, B-1 και B-2 και τεράστια στρατιωτικά αεροσκάφη C-5M, C-17 και C-130.
Η λιμνοθάλασσά του έχει μετατραπεί σε τεράστιο ναυτικό λιμάνι, όπου μπορεί να δέσει αεροπλανοφόρο. Οι ΗΠΑ έχουν κατασκευάσει ολόκληρη πόλη γεμάτη με καταστήματα γρήγορου φαγητού, μπαρ, γήπεδα γκολφ και μπόουλινγκ, όπου φιλοξενούνται περίπου 3.000 έως 5.000 στρατιωτικοί και πολιτικοί υπάλληλοι.
Δεν βρίσκεις εκεί, όμως, ούτε έναν ντόπιο.
Ο Ινδικός Ωκεανός έχει καταστεί μεγάλο θέατρο ανταγωνισμού μεταξύ της Ινδίας, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας από τη μία, και της αυξανόμενης παρουσίας της Κίνας από την άλλη.
Έχουν αυξηθεί οι εντάσεις μεταξύ της Ινδίας και της Κίνας στις Μαλδίβες και τη Σρι Λάνκα, στις προσπάθειες της Κίνας να χρησιμοποιήσει λιμένες σε αυτά τα νησιωτικά έθνη.
Η Ινδία προσχώρησε πρόσφατα με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ στο πολεμικό παιχνίδι – Malabar 18 – γυμνάσια που είχαν ως στόχο να κλείσουν τα στρατηγικά στενά της Μαλάκα μεταξύ Σουμάτρας και Μαλαισίας, μέσω των οποίων περίπου το 80% των ενεργειακών προμηθειών της Κίνας περνά κάθε χρόνο.
Οι εντάσεις στην περιοχή αυξήθηκαν από τότε που η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ μετατόπισε το επίκεντρο της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ από την τρομοκρατία σε «σημαντικό ανταγωνισμό εξουσίας» – δηλαδή εναντίον της Κίνας και της Ρωσίας. Η αμερικανική κυβέρνηση κατηγορεί την Κίνα ότι προχώρησε στον Ινδικό Ωκεανό, «καταλαμβάνοντας λιμάνια», όπως η Χαμπαντότα στη Σρι Λάνκα και το Γκουαντάρ στο Πακιστάν που είναι σε θέση να φιλοξενήσουν κινεζικά πολεμικά πλοία.
Η Ινδία, η οποία έχει τα δικά της ζητήματα με την Κίνα, που χρονολογούνται από τον μεθοριακό τους πόλεμο του 1962, αναβαθμίζει τις ανθυποβρυχιακές της δυνάμεις και αυξάνοντας την ισχύ του «βαθέων υδάτων» ναυτικού της. Το Νέο Δελχί πρόσθεσε επίσης πρόσφατα τον πύραυλο Agni-V μεγάλης εμβέλειας που έχει δυνατότητα να πλήξει στόχους βαθιά στην Κίνα και η δεξιάς απόκλισης κυβέρνηση του Narendra Mori δείχνει ολοένα και πιο προσεκτική συμπεριφορά ως προς τον αμερικανικό στρατό.
Οι Αμερικανοί άλλαξαν ακόμη και την περιφερειακή στρατιωτική τους οργάνωση από το «Pacific Command» μετονομάσθηκε σε «Indo-Pacific Command» σε διαφοροποίηση με το Νέο Δελχί.
Το Ντιέγκο Γκαρσία έπαιξε κεντρικό ρόλο στον πόλεμο των ΗΠΑ στη Σομαλία, στις αεροπορικές επιθέσεις στο Ιράκ και στη Συρία και στον έλεγχο στον Περσικό Κόλπο.
Εάν η σημερινή εχθρότητα της Σαουδικής Αραβίας, του Ισραήλ και των Η.Π.Α. προς το Ιράν προχωρούσε σε πολεμικές επιχειρήσεις, το νησί θα γινόταν στην κυριολεξία αβύθιστο αεροπλανοφόρο.
Με δεδομένο τον στρατηγικό κεντρικό χαρακτήρα του Ντιέγκο Γκαρσία, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι οι ΗΠΑ θα το εγκατέλειπαν – ή μάλλον ότι οι Βρετανοί θα απέσυραν τη συμφωνία τους με την Ουάσινγκτον και την αποικιοποίηση των νήσων Τσάγκος.
Το 2016, το Λονδίνο επέκτεινε τη μίσθωση των νησιών στους Αμερικανούς για άλλα 20 χρόνια.
(*) Conn Hallinan (https://fpif.org/) dispatchesfromtheedgeblog.wordpress.com
Σύνταξη: Κώστας Μπετινάκης
