Επιμέλεια: Κλεάνθης Γρίβας 

Ζβι Μπαρέλ

HAARETZ – 6 Οκτωβρίου 2025

Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί, ο έκπτωτος δικτάτορας της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, oδολοφονημένος επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Πίστωση: KHAMENEI.IR / AFP, AFP, AP

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι ο πόλεμος στη Γάζα άλλαξε το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής, αλλά τα στρατιωτικά επιτεύγματα του Ισραήλ στα επτά μέτωπα ήταν απλώς τακτικά και οι αλλαγές που επήλθαν απέχουν πολύ από το αισιόδοξο όραμα που έχει υποσχεθεί ο Νετανιάχου.

Τον Δεκέμβριο 2024, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, συνοψίζοντας τη «νέα» Μέση Ανατολή του, δήλωσε:

«Είπα ότι θα αλλάξουμε το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής. Η Συρία δεν είναι η ίδια Συρία.O Λίβανος δεν είναι ο ίδιος Λίβανος. Kαι η κεφαλή του άξονα, το Ιράν, επίσης δεν είναι το ίδιο Ιράν».

Πέντε μήνες αργότερα, ισχυρίστηκε ξανά: «Στις 600 ημέρες του πολέμου, έχουμε στην πραγματικότητα αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής».

Το ξαναείπε αυτό την παραμονή του ταξιδιού του στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο του 2025 και ξανά το Σάββατο, δηλώνοντας: «Από νίκη σε νίκη, μαζί έχουμε αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής».

Σύμφωνα με τον Νετανιάχου, πριν από τις 7 Οκτωβρίου 2023, η «παλιά» Μέση Ανατολή αποτελούσε υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ: Οι αραβικές δυνάμεις σχεδίαζαν την καταστροφή της, το Ιράν ήταν «ένα βήμα μακριά» από την απόκτηση πυρηνικών όπλων, η Χεζμπολάχ σχεδίαζε εισβολή και η Χαμάς «δεν αποθαρρύνθηκε».

Μέσα από το πυκνό σκοτάδι που τύλιγε τη χώρα, μια μοναδική αχτίδα φωτός φάνηκε να λάμπει. Ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο του 2023, είπε:

 «Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας ακόμη πιο δραματικής ανακάλυψης: μιας ιστορικής ειρήνης με τη Σαουδική Αραβία. Μια τέτοια ειρήνη θα συμβάλει σημαντικά στον τερματισμό της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης… Θα ενισχύσει τις προοπτικές ειρήνης με τους Παλαιστίνιους».

Λίγο αργότερα από ένα μήνα αργότερα, η σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου – η λεγόμενη Επιχείρηση Πλημμύρας Αλ-Άκσα – συγκλόνισε την περιοχή.

Δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα, είναι ακόμη πρόωρο να εξαχθούν συμπεράσματα και δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί πότε και πώς οι αλλαγές που έλαβαν χώρα στην περιοχή θα φτάσουν στο σημείο από το οποίο θα ξεκινήσει μια νέα εποχή στη Μέση Ανατολή.

Ο Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο την περασμένη εβδομάδα. Πίστωση: Daniel Torok / Λευκός Οίκος

Το όνειρο της αλλαγής της Μέσης Ανατολής δεν είναι αποκλειστικότητα του Νετανιάχου.

Οι Αμερικανοί πρόεδροι, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, ήταν σίγουροι ότι είχαν το κλειδί της αλλαγής στην τσέπη τους. Το 2006, πέντε χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και τρία χρόνια μετά την εισβολή στο Ιράκ, ο Πρόεδρος Τζορτζ Μπους δήλωσε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ:

«Βλέπουμε αυτό το λαμπρό μέλλον να αρχίζει να ριζώνει στην ευρύτερη Μέση Ανατολή… Πριν από πέντε χρόνια, το Αφγανιστάν κυβερνιόταν από το βάναυσο καθεστώς των Ταλιμπάν… Τώρα αυτή η έδρα κατέχεται από την ελεύθερα εκλεγμένη κυβέρνηση του Αφγανιστάν, η οποία εκπροσωπείται σήμερα από τον Πρόεδρο Καρζάι. Πριν από πέντε χρόνια, η έδρα του Ιράκ σε αυτό το σώμα κατείχε ένας δικτάτορας που σκότωσε τους πολίτες του, εισέβαλε στους γείτονές του… Τώρα η έδρα του Ιράκ κατέχεται από μια δημοκρατική κυβέρνηση…»

Αμερικανός πεζοναύτης καλύπτει το πρόσωπο ενός αγάλματος του πρώην δικτάτορα του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν στη Βαγδάτη με μια αμερικανική σημαία το 2003. Πίστωση: RAMZI HAIDAR / AFP

Αλλά οι Ταλιμπάν έκτοτε έχουν επιστρέψει στην εξουσία και κυβερνούν το Αφγανιστάν, το ISIS ανέλαβε τμήματα του Ιράκ και, ακόμη και μετά την ήττα του, το Ιράκ εξακολουθεί να βρίσκεται «ένα βήμα μακριά» από τη δημοκρατία.

Ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ήταν βέβαιος ότι ολόκληρη η Μέση Ανατολή θα άλλαζε προς το καλύτερο μετά τις επαναστάσεις της Αραβικής Άνοιξης και την ανατροπή του Προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, του Προέδρου Ζιν Ελ Αμπιντίν Μπεν Άλι στην Τυνησία και του Προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ στην Υεμένη. Η Τυνησία κυβερνάται τώρα από έναν δικτάτορα, ο οποίος αρχικά εξελέγη με δημοκρατική διαδικασία, οι Χούθι ελέγχουν πλέον το 60% του πληθυσμού της Υεμένης και το ένα τρίτο της χώρας, και δεν είναι τυχαίο ότι ο Νετανιάχου απέφυγε να τους κατατάξει ως επιτυχίες του Ισραήλ στην περιοχή.

Μαχητές Ταλιμπάν περιπολούν την Καμπούλ του Αφγανιστάν το 2021. Πιστώσεις: Rahmat Gul/AP

Όταν όμως ο Νετανιάχου μιλάει για «αλλαγή του προσώπου της Μέσης Ανατολής» δεν εννοεί βαθιές διαδικασίες ή στρατηγικά κινήματα και δεν προτείνει έναν «χάρτη ευκαιριών».Αντ’ αυτού, όπως συνήθως, επανασχεδιάζει τον χάρτη των απειλών που φαινομενικά έχουν υποχωρήσει ή μειωθεί λόγω του πολέμου. Αλλά αυτό απέχει πολύ από τις υποσχέσεις μιας επιθυμητής αλλαγής.

Συρία: Μια επιταγή που περιμένει να εξαργυρωθεί

Ένας συνασπισμός πολιτοφυλακών με επικεφαλής την Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ-Σαμ,ένα παρακλάδι της Αλ Κάιντα, με επικεφαλής τον al-Sharaa Άχμεντ, ανέτρεψε το καθεστώς Άσαντ. Αλλά η Συρία δεν είναι ακόμη ολόκληρη ή ενωμένη και η κυβέρνησή της δεν αντιπροσωπεύει όλο τον λαό της. Τα πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά της στοιχεία εξαρτώνται από τον περιορισμό και την προσωρινή πολιτική και οικονομική πίστωση από αραβικές και δυτικές χώρες, ιδίως από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Πρόκειται για μια εύθραυστη ρύθμιση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε φατριασμό ανά πάσα στιγμή.

Ο Άσαντ ήταν ένας δολοφονικός πρόεδρος που βοηθήθηκε από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ να σφάξει τον λαό του σε αντάλλαγμα για τη βοήθειά του. Αλλά το Ισραήλ δεν ανησυχούσε ιδιαίτερα για τις σφαγές στη Συρία ή για τα εκατομμύρια των Σύριων προσφύγων, ούτε η καρδιά του Τραμπ συγκινήθηκε από τις φρικαλεότητες, επειδή στην πράξη, ο Άσαντ ήταν «καλός» για το Ισραήλ.

Οι ουρανοί της Συρίας ήταν ανοιχτοί στην Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία, ο Άσαντ δεν κήρυξε ποτέ πόλεμο στο Ισραήλ, και μάλιστα εμπόδισε τη δύναμη Κουντς του Ιρανικού Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης να επιχειρήσει εναντίον του. Μια «στρατηγική συμμαχία» σχηματίστηκε με τη Συρία του Άσαντ, βάσει της οποίας η Ρωσία εγγυήθηκε την ύπαρξη και την ασφάλεια του καθεστώτος και έδωσε στο Ισραήλ σχεδόν απεριόριστη άδεια εργασίας.

Ένα διάτρητο από σφαίρες πορτρέτο του πρώην Σύρου προέδρου Άσαντ στο δημαρχείο της Χάμα, στη Συρία, τον Δεκέμβριο του 2024. Πίστωση: AFP/OMAR HAJ KADOUR

Η τρέχουσα κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Ο Πρόεδρος Sharaa διεξάγει άμεσες συνομιλίες με το Ισραήλ σε μια προσπάθεια να επιτευχθούν ρυθμίσεις ασφαλείας, βάσει των οποίων το Ισραήλ υποτίθεται ότι θα λάβει μεγαλύτερο εδαφικό βάθος στα Υψίπεδα του Γκολάν βάσει των συμφωνιών διαχωρισμού που υπέγραψε με τον Άσαντ το 1974, και η περιοχή νότια της Δαμασκού μέχρι τα σύνορα με την Ιορδανία θα αποστρατιωτικοποιηθεί. Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα αποσυρθεί από το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που κατείχε μετά την πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024.

Ο αδίστακτος τζιχαντιστής σφαγέας με την κελεμπία αλ-Τζολάνι που φόρεσε κοστούμι ως Σύρος Πρόεδρος Άχμαντ αλ-Σαράα στη Διάσκεψη Εθνικού Διαλόγου στη Δαμασκό τον Φεβρουάριο. Πίστωση: SANA / AFP

Όμως, όσον αφορά την ελευθερία στρατιωτικής δράσης του Ισραήλ, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει αντιδράσεις από τον πολιτικό συνασπισμό που προστατεύει επί του παρόντος τη συριακή κυβέρνηση, ο οποίος περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Αυτές οι χώρες θέλουν η Συρία να γίνει ένα ενιαίο κυρίαρχο κράτος, σε αντίθεση με το Ισραήλ, που επιδιώκει να τη διασπάσει σε εθνοτικά καντόνια και να χρησιμοποιήσει τις μειονότητες των Δρούζων και των Κούρδων ως αμυντικά άγκυρες. Όταν ο Νετανιάχου κρεμάει με υπερηφάνεια το κεφάλι του Άσαντ στη ζώνη του και το προσθέτει στη λίστα με τα επιτεύγματα του Ισραήλ στον πόλεμο, είναι καλύτερο να το βλέπουμε ως μια επιταγή που περιμένει να εξαργυρωθεί.

Λίβανος: Μια χώρα που δοκιμάζεται

Ούτε ο Λίβανος έχει αλλάξει τη Μέση Ανατολή. Η Χεζμπολάχ έχει υποστεί πολύ σοβαρά πλήγματα, η δημόσια υπόσταση της έχει καταστραφεί και οι στρατιωτικές της δυνατότητες έχουν καταρρεύσει. Η ζωτική γραμμή που ρέει από το Ιράν στη Βηρυτό μέσω της Συρίας κόπηκε με την πτώση του Άσαντ, και ο χαρισματικός ηγέτης της Χασάν Νασράλα, ο οποίος την έχτισε σε ένα παράλληλο κράτος που έλεγχε την εθνική κυβέρνηση και υπαγόρευε τις πολιτικές της, σκοτώθηκε μαζί με άλλους ανώτερους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες. Ο διάδοχός του, Ναΐμ Κασέμ, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον Νασράλα, και προς το παρόν, κανείς στις τάξεις της Χεζμπολάχ δεν μπορεί να καλύψει το κενό ηγεσίας.

Υποστηρικτές της Χεζμπολάχ διαμαρτύρονται στη Βηρυτό κατά της έγκρισης της λιβανέζικης κυβέρνησης για τον αφοπλισμό της οργάνωσης, τον Αύγουστο. Πίστωση: AFP/IBRAHIM AMRO

Το πιο σημαντικό είναι ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία της Χεζμπολάχ και του Λιβάνου, η χώρα έχει πλέον μια κυβέρνηση που έχει επίσημα και δημόσια αποτινάξει την ιδιότητα της οργάνωσης ως «υπερασπιστή του έθνους» και έχει δεσμευτεί να την αφοπλίσει, μια απόφαση που έχει ήδη αποδειχθεί επιτυχής επί τόπου.

Αλλά η πρακτική δοκιμασία για την κυβέρνηση του Λιβάνου είναι ακόμα μπροστά της και η επιτυχία της δεν θα είναι εύκολη. Η εξάλειψη της ηγεσίας της Χεζμπολάχ δεν αφαίρεσε την οργάνωση από τον πολιτικό ιστό του Λιβάνου. Οι εκπρόσωποί της εξακολουθούν να βρίσκονται στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο και η απειλή εμφυλίου πολέμου αιωρείται πάνω από τη χώρα εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να αντιμετωπίσει τη Χεζμπολάχ με τη βία.

Υποστηρικτές της Χεζμπολάχ ακούν μια ομιλία του Γενικού Γραμματέα της Χεζμπολάχ, Ναΐμ Κασέμ, τον Ιούλιο. Πίστωση: ANWAR AMRO/AFP

Με άλλα λόγια, όπως και η Συρία, ο Λίβανος υφίσταται μια δοκιμασία αντοχής, παγιδευμένος ανάμεσα σε μια βαθιά οικονομική κρίση – η θεραπεία της οποίας περιμένει την εφαρμογή του σχεδίου αφοπλισμού της Χεζμπολάχ – την πίεση των ΗΠΑ, και την ισραηλινή απειλή να ανανεώσει τον πόλεμο κατά της Χεζμπολάχ εάν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Μέχρι σήμερα, το αποτέλεσμα είναι ότι η σημαντική πολιτική καμπή στον Λίβανο μετά το πλήγμα στη Χεζμπολάχ δεν εγγυάται ακόμη μακροπρόθεσμη περιφερειακή ειρήνη, πόσο μάλλον μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου.

Ιράν: Εξακολουθεί να αποτελεί απειλή

Το Ιράν θεωρείται η βασική ιστορία επιτυχίας στον «επταμέτωπο πόλεμο» του Ισραήλ. Όχι μόνο το Ισραήλ και οι ΗΠΑ έπληξαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του, αλλά το Ιράν έχασε και τον στρατηγικό του έλεγχο στη Συρία και η επιρροή και ο έλεγχός του στον Λίβανο έχουν μειωθεί, αλλά δεν έχουν εξαλειφθεί.

Καπνός ανεβαίνει μετά από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην Τεχεράνη τον Ιούνιο. Πίστωση: Arash Khamoosh i/ NYT

Αντίθετα, ακόμη και μετά την επίθεση, η επιτυχία της οποίας βρίσκεται ακόμη υπό αξιολόγηση , η πυρηνική απειλή δεν έχει εξαλειφθεί και θα εξακολουθεί να αποτελεί «θερμό μέτωπο» εφόσον δεν επιτευχθεί συμφωνία που θα εγγυάται την εποπτεία και τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Περιττό να πούμε ότι η αρχική πυρηνική συμφωνία που υπογράφηκε το 2015, την οποία ο Τραμπ έσπασε μονομερώς υπό την τεράστια επιρροή του Νετανιάχου, θα είχε διασφαλίσει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα περιοριζόταν σε ελάχιστο εμπλουτισμό μέχρι το τέλος του 2025 και θα υπόκειτο σε περιορισμούς και εντατική εποπτεία τουλάχιστον μέχρι το 2030.

Ο Τραμπ μετά τον βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν από τις αμερικανικές δυνάμεις τον Ιούνιο. Πίστωση: AFP/CARLOS BARRIA

Είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθεί εάν οι διπλωματικές κινήσεις, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού επαναφοράς που θα εφαρμόσει εκ νέου τις διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν, θα το κάνουν να υποχωρήσει, καθώς το Ιράν επιμένει στο δικαίωμά του να εμπλουτίζει ουράνιο στην επικράτειά του. Ωστόσο, η εκ νέου επιβολή κυρώσεων είναι πιθανό να έχει σοβαρές περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις, ξεκινώντας με την αποχώρηση του Ιράν από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, η οποία θα το απαλλάξει από τη διεθνή εποπτεία, προχωρώντας στις αποφάσεις της Ρωσίας και της Κίνας να παραβιάσουν τον μηχανισμό κυρώσεων, παρόλο που έχουν δεσμευτεί ως υπογράφουσες την αρχική πυρηνική συμφωνία, και ίσως καταλήγοντας στην έναρξη μιας περιφερειακής κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών ή στην παραβίαση της ελευθερίας ναυσιπλοΐας από το Ιράν στον Περσικό Κόλπο, κάτι που αποτελεί σύντομο δρόμο για έναν περιφερειακό πόλεμο.

Μια αφίσα στην Τεχεράνη που γράφει «Είμαστε όλοι στρατιώτες του Ιράν», τον Ιούνιο. Πίστωση: AFP/-

Παρόλο που το Ισραήλ κατέστρεψε τον «δακτύλιο της φωτιάς» που έχτισε το Ιράν γύρω του με τοπικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ, τον Λίβανο και την Υεμένη, και εδώ αποδεικνύεται ότι οι Χούθι είναι ανεξάρτητοι παράγοντες που δεν υπόκεινται απαραίτητα στις ιρανικές επιταγές, οι πολιτοφυλακές στο Ιράκ συνεχίζουν να απειλούν τη σταθερότητα της κυβέρνησης ακόμη και αν δεν επιτίθενται πλέον σε αμερικανικούς στόχους, και το ίδιο το Ιράν, το οποίο διαμορφώνει την περιφερειακή του στρατηγική, δεν έχει πάψει να αποτελεί απειλή ακόμη και μετά τον 12ήμερο πόλεμο του Ιουνίου.

Αντί για ομαλοποίηση, αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους

Επομένως, τα στρατιωτικά επιτεύγματα του Ισραήλ στον πόλεμο της Γάζας και στον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράν και την Υεμένη παραμένουν τακτικά χωρίς να μεταφράζονται σε μια περιφερειακή ή διεθνή στρατηγική δομή.

Μέλη των Χούθι διαμαρτύρονται υπέρ των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας, τον περασμένο μήνα. Πίστωση: Khaled Abdullah/Reuters

Όχι μόνο δεν έχει υλοποιηθεί καμία ισραηλινο-αραβο-αμερικανική περιφερειακή αμυντική συμμαχία, αλλά οι περιφερειακές αλλαγές τα τελευταία δύο χρόνια δεν είναι αυτές για τις οποίες φλυαρούσε ο Νετανιάχου.

Αντί για μια αμυντική συμμαχία και περιφερειακή συνεργασία υπό την ηγεσία του Ισραήλ, έχει δημιουργηθεί μια διεθνής αραβική συμμαχία που βλέπει το Ισραήλ ως απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα. Αντί για την επιθυμητή ομαλοποίηση με τη Σαουδική Αραβία, υπάρχει μια σαρωτική διεθνής αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους –υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Οι ειρηνευτικές συμφωνίες με την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τείνουν στα όριά τους, το Ισραήλ γίνεται ένα πολωμένο κράτος και οι πολίτες, τα προϊόντα, οι ερευνητές και οι διανοούμενοί του είναι «ανεπιθύμητα πρόσωπα».

 Αλλά η ελπίδα δεν έχει χαθεί ακόμη. Στις 15 Μαΐου 2008, στην 60ή επέτειο της δημιουργίας του Ισραήλ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους εκφώνησε μια συγκινητική, αισιόδοξη ομιλία στην Κνεσέτ, στην οποία φαντασιώθηκε τη «νέα» Μέση Ανατολή.

«Το Ισραήλ θα γιορτάσει την 120ή επέτειό του(;) ως μία από τις μεγάλες δημοκρατίες του κόσμου, μια ασφαλή και ακμάζουσα πατρίδα για τον εβραϊκό λαό. Ο παλαιστινιακός λαός θα έχει την πατρίδα που ονειρευόταν και άξιζε εδώ και καιρό – ένα δημοκρατικό κράτος που διέπεται από το νόμο, σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και απορρίπτει την τρομοκρατία. Από το Κάιρο μέχρι το Ριάντ, τη Βαγδάτη και τη Βηρυτό, οι άνθρωποι θα ζουν σε ελεύθερες και ανεξάρτητες κοινωνίες… Το Ιράν και η Συρία θα είναι ειρηνικά έθνη… Η Αλ Κάιντα, η Χεζμπολάχ και η Χαμάς θα ηττηθούν, καθώς οι μουσουλμάνοι σε όλη την περιοχή αναγνωρίζουν το κενό του οράματος των τρομοκρατών και την αδικία του σκοπού τους».

Ένα υπέροχο όραμα· απλώς πρέπει να περιμένετε μέχρι το 2068.

 Σχετικά άρθρα στη Haaretz: 

Καμία συμφωνία ούτε «περιφερειακή ειρήνη» ακόμα, αλλά ο Τραμπ έχει ήδη αποφασίσει ποιος θα διαμορφώσει τη Μέση Ανατολή – Zvi Bar’el 

Ισραήλ ή εμείς: Οι Άραβες ηγέτες θα πιέσουν τον Τραμπ να τους προστατεύσει από τον κορυφαίο σύμμαχό του στην περιοχή – Zvi Bar’el 

Γιατί η Δυτική Όχθη λείπει ύποπτα από το σχέδιο του Τραμπ για την «ειρήνη στη Μέση Ανατολή» – Thair Abu Ras 

Ο ακροδεξιός υπουργός Μπεν-Γκβιρ: «Είμαστε οι ιδιοκτήτες του Όρους του Ναού

 Σχόλια αναγνωστών της Haaretz: 

  • Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι οι Σιωνιστές αύξησαν το μίσος κατά των Εβραίων σε όλο τον κόσμο περισσότερο από ποτέ – αν αυτό είναι δυνατόν. Ο Σιωνισμός έχει θέσει σε κίνδυνο κάθε Εβραίο στον κόσμο (ακόμα και τους μη-Σιωνιστές). 
  •  Κανένας δεν μπορεί να αντιμετωπίζει την συλλογική τιμωρία επιλεκτικά. Η συλλογική τιμωρία είναι απαράγραπτο έγκλημα ανεξάρτητα από ποιος την εφαρμόζει. 
  • Οι ενέργειες του Ισραήλ δημιουργούν τις δικές του «απειλές για την ασφάλεια». Είναι καιρός να σταματήσουμε να κατηγορούμε και να βομβαρδίζουμε άλλους με χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων (και στρατιωτών, σε ορισμένες περιπτώσεις). Να δώσουμε στους Παλαιστίνιους πλήρη δικαιώματα. Να τερματίσουμε το απαρτχάιντ και τη θανατηφόρα κατοχή. Η δίψα του Ισραήλ για βία απειλεί την περιοχή και καταστρέφει τη φιλελεύθερη δημοκρατία στη Δύση.

 

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης