Η αυτοκτονία δεν είναι απλώς μια τραγική πράξη. Είναι μια κραυγή που έπεσε στο κενό. Είναι μια πραγματική τραγωδία. Όσοι μένουν πίσω, παλεύουν με τις ενοχές “αν είχα καταλάβει”. Όμως, υπάρχουν κι εκείνοι που γύρισαν πίσω απ’ το χείλος. Και μέσα απ’ τη δική τους εμπειρία, ίσως μπορέσουμε να φέρουμε ελπίδα, εκεί που κάποιος νομίζει ότι δεν υπάρχει πια.
Ένα από τα πιο συγκλονιστικά παραδείγματα είναι η ιστορία του Kevin Hines. Στα 19 του χρόνια, πήδηξε από τη Γέφυρα Golden Gate στην Καλιφόρνια – μια από τις πιο γνωστές τοποθεσίες αυτοκτονιών στον κόσμο. Αν έχεις πάει, τότε θα ξέρεις ότι είναι εξαιρετικά τρομακτική. Μέχρι να τη δω με τα μάτια μου, πίστευα ότι ο Τάμεσης είναι ό,τι πιο άγριο μπορεί να υπάρξει – έκανα λάθος! Ο Kevin Hines είχε την απίστευτη ευλογία να ζήσει για να το αφηγηθεί. Και μέσα από τη δική του επιβίωση, έχει βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να μείνουν στη ζωή.
Ο άνθρωπος αυτός έχει μοιραστεί σε πολλές από τις ομιλίες του στην Αμερική τα λεπτά πριν το άλμα του. Θυμάται ότι πήρε το λεωφορείο και όταν τελικά έφτασε, περπατούσε πάνω κάτω στη γέφυρα, κλαίγοντας, νιώθοντας απελπισμένος. Κι είχε κάνει μια σκέψη: «Αν κάποιος με ρωτήσει αν είμαι καλά, αν μου μιλήσει έστω ένας άνθρωπος, δεν θα πηδήξω». Κανείς δεν του μίλησε.
Αυτή η λεπτομέρεια είναι αποκαλυπτική. Τόσος κόσμος γύρω του στο λεωφορείο, και κανείς δεν παρατήρησε τον πόνο του. Ή ίσως, τον παρατήρησαν αλλά δεν ήξεραν τι να πουν. Δεν τόλμησαν να ρωτήσουν. Κι όμως, μια απλή ερώτηση – «είσαι καλά;» – θα μπορούσε να του είχε σώσει τη ζωή.
Μόλις τα πόδια του άφησαν τη γέφυρα, ο Kevin ένιωσε αμέσως μετάνοια. Κατάλαβε, εκείνη τη στιγμή, πως δεν ήθελε πραγματικά να πεθάνει. Ήξερε αμέσως ότι έκανε λάθος. Ήθελε απλώς να σταματήσει ο πόνος. Και αυτό είναι κάτι που ακούμε ξανά και ξανά από ανθρώπους που επιβίωσαν από απόπειρες αυτοκτονίας. Δεν θέλουν να πεθάνουν. Θέλουν απλά να σταματήσει ο πόνος. Να πάψει εκείνη η απελπισία που δεν τους άφηνε να δουν διέξοδο.
Η πτώση του στο San Francisco Bay, με ταχύτητα σχεδόν 120 χιλιομέτρων την ώρα, προκάλεσε στον Kevin τρομερούς τραυματισμούς – σπασμένη σπονδυλική στήλη, πόδια, πλευρά. Όμως επέζησε. Μια φώκια βρέθηκε δίπλα του και τον κράτησε στην επιφάνεια του νερού μέχρι να φτάσει ανθρώπινη βοήθεια από διασωστικό πλήρωμα. Στην αρχή νόμιζε πως ήταν καρχαρίας, αλλά τελικά ήταν ένα άλλο θαλάσσιο πλάσμα που του έσωσε κυριολεκτικά τη ζωή. «Εκείνη η φώκια ήταν ο άγγελός μου,» λέει σήμερα. «Δεν ήθελα να πεθάνω. Ήθελα μόνο να σταματήσει ο πόνος μου.» Αυτά ήταν τα πρώτα του λόγια όταν συνήλθε. Και τα ίδια λόγια έχουν ειπωθεί από πολλούς ανθρώπους που επέζησαν από απόπειρες αυτοκτονίας.
Η ιστορία του μας φέρνει αντιμέτωπους με μια σκληρή αλήθεια: πίσω από κάθε απόπειρα αυτοκτονίας, υπάρχει ένας άνθρωπος που πονάει. Όχι που θέλει να πεθάνει. Οι άνθρωποι που σκέφτονται να βάλουν τέλος στη ζωή τους, συχνά δεν χρειάζονται μεγάλες λύσεις. Χρειάζονται μία στιγμή επαφής. Ένα βλέμμα, μια λέξη, μια ένδειξη ότι κάποιος τους βλέπει. Ότι κάποιος νοιάζεται.
Ζούμε σε έναν κόσμο που φοβάται την ευαλωτότητα. Που κοιτάει αλλού όταν κάποιος κλαίει στο λεωφορείο. Που διστάζει να εμπλακεί. Κι όμως, πολλές φορές, αυτή η μικρή εμπλοκή μπορεί να σώσει μια ζωή.
Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να βοηθήσεις. Δεν χρειάζεται να έχεις απαντήσεις. Αρκεί να είσαι παρών. Μερικές φορές αρκεί να είσαι εκεί. Να ρωτάς. Να δίνεις χώρο σε κάποιον να μιλήσει χωρίς να τον κρίνεις. Αν υποψιάζεσαι ότι κάποιος πονάει, μην φοβηθείς να το αγγίξεις. Μπορεί η ερώτησή σου να είναι ο λόγος που θα μείνει στη ζωή.
Κι αν κάτι μας λείπει σαν κοινωνία, είναι η παρουσία και η σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων. Το μήνυμα του Kevin είναι απλό και βαθιά ανθρώπινο: να νοιάζεσαι. Όχι όταν είναι αργά, αλλά πριν γίνει το κακό. Ας μην αποστρέφουμε το βλέμμα μπροστά στον πόνο του άλλου. Ας μην προσπερνάμε τους ανθρώπους – ούτε τους δικούς μας, ούτε τους αγνώστους.
Η ζωή είναι πολύτιμη. Και ο καθένας από μας μπορεί, χωρίς να το καταλάβει, να είναι ο λόγος που κάποιος θα μείνει στη ζωή.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
