Όλοι περνάμε περιόδους στη ζωή μας όπου ό,τι κι αν κάνουμε, όσο κι αν προσπαθούμε, τίποτα δεν μοιάζει να πηγαίνει όπως το θέλουμε. Κάνουμε προσπάθειες, αγωνιζόμαστε, κοπιάζουμε, πιέζουμε τον εαυτό μας, και παρ’ όλα αυτά τίποτα δεν φαίνεται να προχωρά. Είναι εκείνες οι στιγμές που νιώθουμε πως η πραγματικότητα γύρω μας διαλύεται λίγο-λίγο – όχι μόνο η δική μας προσωπική πραγματικότητα, αλλά και η συλλογική.
Γιατί η Ελλάδα, ναι, η χώρα του φωτός, είναι πρωτοπόρα να σε εξοντώνει με τις αδικίες της και να σε εξοργίζει με τη διαφθορά της. Μια χώρα με μια χούφτα ανθρώπους που έμαθε να φροντίζει μόνο εκείνους που έμαθαν να γλείφουν καλά για να περνάνε ακόμα καλύτερα. Φαταούλες που σε κοροϊδεύουν στα μούτρα σου με φραπέδες, τζόκερ, λαχεία, και αυτοκίνητα πολυτελείας. Μία κυβέρνηση που μοιάζει να αποσυντίθεται χωρίς πραγματικό έλεγχο ή λογοδοσία, χωρίς καμία συνέπεια. Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, τα μισά σκάνδαλα από όσα βλέπουμε θα αρκούσαν για να πέσει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Ο κόσμος, από την άλλη, παλεύει να σταθεί όρθιος και δυσκολεύεται να πληρώσει τα αυτονόητα – λογαριασμούς, ενοίκια, τρόφιμα. Οι γονείς προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα, οι νέοι να μην χάσουν την ελπίδα τους. Οι άνθρωποι εργάζονται περισσότερο, και κερδίζουν λιγότερο. Κι αυτό δημιουργεί μια βαθιά αίσθηση ματαίωσης, γιατί είναι ασφαλώς εκτός της ζώνης ελέγχου μας. Οι άνθρωποι νιώθουν συχνά σαν να έχουν εγκλωβιστεί σε μια πραγματικότητα όπου τίποτα δεν αλλάζει προς το καλύτερο, η ζωή είναι δυσανάλογα σκληρή, η αδικία (η κοινωνική, η οικονομική, η πολιτική) έχει αηδιάσει. Και αυτός ο ψυχικός πόνος δεν είναι ατομικός. Είναι συλλογικός. Είναι βαθιά ελληνικός.
Τι κάνεις λοιπόν εν μέσω ενός τέτοιου κυκλώνα; Τι κάνεις όταν η δομή – τόσο η δική σου όσο και μιας ολόκληρης κοινωνίας – μοιάζει ραγισμένη; Όταν νιώθεις ότι τίποτα δεν έχει αποτέλεσμα;
Πρώτα απ’ όλα, αναγνωρίζεις αυτό που ζεις. Δεν το μειώνεις. Δεν το γελοιοποιείς. Δεν το συγκρίνεις με των άλλων. Το αναγνωρίζεις και το βλέπεις κατάματα.
Και έπειτα, όσο κι αν μοιάζει απλό, κάνεις κάτι βαθιά θεραπευτικό: αρχίζεις να αναζητάς μικρές αποδείξεις του καλού. Όχι μεγάλες αλλαγές. Όχι θαύματα. Μικρές, αθόρυβες αποδείξεις ότι μέσα σου υπάρχει ακόμη ζωή, αντοχή, φως.
Μια καλή κουβέντα που σου είπαν οι άνθρωποι που σε αγαπούν. Ένα βήμα προόδου που έκανες, έστω πολύ μικρό. Ένα πρωινό που σηκώθηκες από το κρεβάτι σου, ενώ δεν είχες κουράγιο – το έκανες όμως. Ένα κομμάτι του εαυτού σου που αντιστάθηκε στην παραίτηση.
Η αλήθεια είναι ότι η ελπίδα δεν εξαφανίζεται – απλώς κοιμάται για λίγο όταν η ζωή γίνεται βαριά. Αλλά η ελπίδα είναι πάντα εκεί. Και αρκεί ένα μικρό στοιχείο θετικότητας για να αρχίσει να ξυπνάει ξανά.
Δεν λέω ότι τα σκοτάδια του κόσμου θα εξαφανιστούν μονομιάς. Ούτε ότι τα προβλήματα της χώρας θα λυθούν μαγικά. Αλλά όταν, σε προσωπικό επίπεδο, στρέφεις την προσοχή σου στις μικρές, πραγματικές αποδείξεις του καλού μέσα σου, τότε κάτι μπορεί να αλλάξει.
Γιατί όσο δύσκολη κι αν είναι μια εποχή, όσο ανήθικη και διεφθαρμένη μια κυβέρνηση, μπορώ να σου πω – με την σιγουριά που γεννιέται από αμέτρητες ανθρώπινες ιστορίες – ότι κανένα σκοτάδι δεν κρατάει για πάντα. Και όσο κι αν ο κόσμος γύρω μας μοιάζει να καταρρέει, ο δικός σου κόσμος μπορεί να αρχίσει να ξαναχτίζεται – από μικρά, αληθινά, ανθρώπινα κομμάτια φωτός.
Ευτυχώς, η καταιγίδα δεν κρατάει για πάντα. Και εσύ δεν είσαι μόνο οι δυσκολίες, οι αγωνίες και οι αδικίες που βιώνεις καθημερινά – είσαι και η δύναμη, η αντοχή και το φως. Ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω σου, μέσα σου υπάρχει ακόμη κάτι που αρνείται να σβήσει. Κι αυτό είναι αρκετό για να ξαναρχίσεις.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
MSc Psychology (c.) (Brunel University of London)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
