ΠΚ
Σαν σήμερα, την 29 Μαΐου του 1453, τα στρατεύματα του Μωάμεθ του Πορθητή καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη. Μεγάλα τμήματα της Αυτοκρατορίας, δηλαδή τα υπόλοιπα Βαλκάνια και η ενδοχώρα της Μικράς Ασίας αλλά και η ίδια η Θεσσαλονίκη είχαν προ καιρού πέσει στα χέρια των Οθωμανών. Η μοίρα του Βυζαντίου ωστόσο και της Βασιλεύουσας προδιαγράφεται δυόμισι αιώνες πριν, όταν το 1204 οι ηγέτες της 4ης Σταυροφορίας καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη λαφυραγωγείται. Οι λατίνοι κλέβουν τα πάντα. Απογυμνώνουν την πρωτεύουσα του Βυζαντίου. Αριστουργήματα μεταφέρονται στην Δύση για να κοσμήσουν τις δυτικές Μητροπόλεις. Στη Βενετία μεταφέρονται ολόκληρα γλυπτά συμπλέγματα που σήμερα ακόμη τα αντικρίζει κανείς ως άψυχους μάρτυρες αυτή της δυτικής βαρβαρότητας και του ελλείμματος σεβασμού στα 1.000 χρόνια ζωής της Ανατολικής Αυτοκρατορίας.
Για να μην ξεχνιόμαστε λοιπόν. Η πρώτη άλωση της Πόλης, τον Απρίλιο του 1204, πραγματοποιείται από τους Σταυροφόρους της 4ης Σταυροφορίας. Η πτώση της Πόλης στα χέρια των Φράγκων, η κατάτμηση της Αυτοκρατορίας σε φέουδα μεταξύ των ηγετών της Σταυροφορίας και η λεηλάτηση του πλούτου της Κωνσταντινούπολης, συνέβαλαν καθοριστικά στην οριστική παράδοση του Βυζαντίου στους Οθωμανούς και την τελική πτώση της Πόλης στα χέρια του Μωάμεθ του Πορθητή.
Έκτοτε δηλητηριάστηκαν καθοριστικά οι σχέσεις μεταξύ της Ορθοδοξίας και της καθ’ ημάς Ανατολής με την Χριστιανοσύνη της Δύσης. Οι Βυζαντινοί δεν κατάφεραν να αναστήσουν την Αυτοκρατορία μετά από αυτό το συντριπτικό πλήγμα όσο και αν προσπάθησαν. Η τελική πτώση της Βασιλεύουσας στα χέρια των Οθωμανών και η πλήρης καθυπόταξη της Ανατολικής Χριστιανοσύνης από το αναδυόμενο οθωμανικό Ισλάμ ήταν ζήτημα χρόνου.
Το ιστορικό της 1ης άλωσης
Η πολιορκία και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης πραγματοποιείται τον Απρίλιο του 1204 σημαδεύοντας την κορύφωση της 4ης Σταυροφορίας. Οι Σταυροφόροι, με επικεφαλής τον Ερρίκο Δάνδολο, τον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό και τον Βαλδουίνο της Φλάνδρας, κατέλαβαν, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τμήματα της Κωνσταντινούπολης, της πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετά την Άλωση της Πόλης ιδρύθηκε η Λατινική Αυτοκρατορία (γνωστή στους Βυζαντινούς ως Φραγκοκρατία ή Λατινική Κατοχή) και ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας στέφθηκε Αυτοκράτορας ως Βαλδουίνος Α΄ της Κωνσταντινούπολης στην Αγία Σοφία.
Μετά την λεηλασία της Πόλης, τα περισσότερα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μοιράστηκαν μεταξύ των Σταυροφόρων. Κάποιοι Βυζαντινοί αριστοκράτες ίδρυσαν επίσης μια σειρά από μικρά ανεξάρτητα κράτη, μεταξύ των οποίων η Αυτοκρατορία της Νίκαιας, η οποία και ανακατέλαβε τελικά την Κωνσταντινούπολη το 1261, ανακηρύσσοντας την αποκατάσταση της Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, η αποκατασταθείσα Αυτοκρατορία δεν κατόρθωσε ποτέ να ανακτήσει την παλαιότερη εδαφική ή οικονομική της ισχύ και τελικά υπέκυψε στο ανερχόμενο Οθωμανικό Σουλτανάτο στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης του 1453.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης του 1204 συνιστά σημαντική καμπή στη μεσαιωνική ιστορία. Η απόφαση των Σταυροφόρων να επιτεθούν στην μεγαλύτερη χριστιανική πόλη στον κόσμο ήταν πρωτοφανής και αμφιλεγόμενη. Οι αναφορές των λεηλασιών και της βαρβαρότητας των Σταυροφόρων σκανδάλισαν και τρομοκράτησαν τον Ορθόδοξο κόσμο. Οι σχέσεις μεταξύ Ρωμαιοκαθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας επλήγησαν καταστροφικά για πολλούς αιώνες και δεν αποκαταστάθηκαν ουσιαστικά έως την σύγχρονη εποχή. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έμεινε πολύ φτωχότερη, μικρότερη και τελικά λιγότερο ικανή να ανατρέψει τον εκτουρκισμό της Μικρασιατικής ενδοχώρας. Οι ενέργειες των Σταυροφόρων επιτάχυναν άμεσα την κατάρρευση της χριστιανοσύνης στα ανατολικά και μακροπρόθεσμα διευκόλυναν την επέκταση του Ισλάμ στην Ευρώπη.
