Τα όρια της αλήθειας και του μύθου για τις υιοθεσίες ζώων στο εξωτερικό

«Πολύς λόγος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για το θέμα των υιοθεσιών κατοικίδιων ζώων εκτός Ελλάδας. Οι έριδες μεταξύ ζωοφιλικών σωματείων καλά κρατούν και οι απόψεις διίστανται, για το κατά πόσον πρέπει να προωθούνται αδέσποτα ζώα συντροφιάς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ τόσο ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 998/03 (όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό 388/10 της Ε.Ε. όσο και η ελληνική νομοθεσία 3170/03 είναι σαφείς και θέτουν όρια στις μη εμπορικού χαρακτήρα μετακινήσεις των ζώων συντροφιάς μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε., καθώς και αυτών που προέρχονται από τρίτες χώρες.

Οι υιοθεσίες των κατοικίδιων ζώων ανά την Ευρώπη και όχι μόνον, των αδέσποτων, των δεσποζόμενων εγκαταλειμμένων ή κλεμμένων ή και εκτρεφόμενων ζώων γίνονται κυρίως μέσω του Internet. Η διακίνηση εκατομμυρίων ζώων με αναγραφόμενο τιμολόγιο από οργανώσεις διάσωσης ζώων – ενίοτε ανάμεσα σε ρολόγια, βιντεοκάμερες και… τσάντες – καταγράφεται διεθνώς, από επίσημα χείλη, ως παράνομο εμπόριο και εκμετάλλευση ζώων. Το γνωστό pets trafficking έχει καταγγελθεί διεθνώς, τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τον Ο.Η.Ε., από κυβερνήσεις πολλών ευρωπαϊκών και άλλων χωρών.

Ο τζίρος από το λαθρεμπόριο ζώων , εξάλλου, έχει καταχωρηθεί από τον Ο.Η.Ε. ως ο τρίτος παγκοσμίως μετά το λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών… Ο αμφιλεγόμενος τομέας αποστολής αδέσποτων κυρίως κατοικίδιων προς υιοθεσία, από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη προς τη Βόρεια, έχει απασχολήσει πολύ την Ευρώπη αλλά και τη χώρα μας που συγκαταλέγεται στο Νότο, με… πληθώρα αδέσποτων ζώων. Εκτιμούμε ότι είναι ένα σοβαρότατο θέμα που χρήζει ενδελεχούς διερεύνησης.

Δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές έτσι αβασάνιστα οι ανεξέλεγκτες μαζικές αποστολές κατοικίδιων, καθώς δεν είναι πάντα απλές ζωοφιλικές αγαθοεργίες για να τις καθαγιάσουμε συνολικά, ούτε φυσικά συλλήβδην εγκληματικές για να τις καταδικάσουμε. Εν προκειμένω, η ύπαρξη διεθνών “ομάδων προστασίας ζώων” που διακινούν ζώα “με πρόσχημα την υιοθεσία τους σε καλύτερα μέρη, αλλά με στόχο την κερδοσκοπία”, καταγγέλλεται από πολιτικούς και κυβερνήσεις πολλών Ευρωπαϊκών χωρών – συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας – και από διεθνείς ζωοφιλικούς οργανισμούς.

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι δημοσιεύονται συχνά στοιχεία που καταγράφονται από έρευνες χωρών, όπως είναι η Ελβετία, η Αυστρία, η Γερμανία , οι οποίες δυσφορούν σε επίσημο επίπεδο, γιατί γίνονται αποδέκτες χιλιάδων παράνομα εισαγόμενων ζώων από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι τουλάχιστον τέσσερις Έλληνες υπουργοί και υφυπουργοί Γεωργίας ή Αγροτικής Ανάπτυξης και αρκετοί βουλευτές και ευρωβουλευτές έχουν καταγγείλει δημόσια ύποπτα κυκλώματα παράνομου εμπορίου κατοικίδιων, αλλά και κύκλωμα παραοικονομίας που εκμεταλλεύεται τα αδέσποτα οικόσιτα ζώα.

Για “Ανεξέλεγκτο και Επικερδές Εμπόριο ζώων στο Internet” κάνει λόγο περσινή έρευνα της STS, που διεξήχθη για λογαριασμό της Ελβετικής Οργάνωσης για την Προστασία των Ζώων SAP. Επισείει την προσοχή όσων “αγοράζουν” κατοικίδια ζώα μέσω Διαδικτύου, ζώα που εκτρέφονται γι’αυτό το σκοπό ή άλλα που αλιεύονται από διεθνή καταφύγια και ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα μέσω κυκλωμάτων. Αναφέρεται ενδεικτικά η Ανατολική Ευρώπη, η οποία στέλνει ζώα στη Δυτική Ευρώπη, πολλές φορές με κυκλώματα που σχετίζονται με τη μαφία και με στόχο το εύκολο κέρδος.

Τον Σεπτέμβριο του 2010, ο δρ Πάτρικ Huselstein από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Διατροφής, Γεωργίας και Προστασίας των Καταναλωτών (BMELV) εξέφρασε μια εμπεριστατωμένη γνώμη για την ισχύουσα νομοθεσία και την παράνομη εισαγωγή ζώων από οργανώσεις προστασίας των ζώων, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου και υπογραμμίζοντας όλα όσα πρέπει να εφαρμόζονται.

Επιπλέον, έχει ήδη ξεκινήσει πανεθνική έρευνα από τα υπουργεία, για τον αριθμό των οργανώσεων και ζωοφιλικών ενώσεων και των αδειών τους, τον αριθμό των αποστολών ζώων από κάθε χώρα για το 2009 και 2010.

Ήδη διαπιστώνονται, από τα πρώτα αποτελέσματα, ασάφειες στις χορηγίες, άγνωστα στοιχεία, παρανομίες και διαπιστώνεται εν γένει κερδοσκοπία από τις εισαγωγές ζώων στη Γερμανία. Διαπιστώνεται ακόμη ότι δεν υπάρχουν καταχωρημένοι αριθμοί εισαγωγής ζώων, ούτε άδειες για τις εμπορικές συναλλαγές με κατοικίδια.

Εν ολίγοις, διαπιστώνεται έλλειψη ελέγχου και εκτιμάται ότι 250.000 – 400.000 σκυλιά εισήχθησαν μόνο το 2010 από το εξωτερικό. Η εισαγωγή ζώων από τις ομάδες πρόνοιας και προστασίας ζώων έχει πλέον φτάσει στο απροχώρητο, ενάντια στο Κοινοτικό Δίκαιο και λειτουργεί σε μια “γκρίζα περιοχή” έξω από κάθε είδους κανονιστικό έλεγχο και μακριά από κάθε κρατικό έλεγχο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γερμανικού Οργανισμού Καλής Μεταχείρισης των Ζώων, κάθε χρόνο μπαίνουν στη Γερμανία γύρω στα 500.000 σκυλιά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε χώρες, που αποτελούν δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, υπάρχουν πολλά προβλήματα με τα αδέσποτα, που μπαίνουν ανεξέλεγκτα στη χώρα.

Το 2003, σε συνέντευξη Τύπου, η κτηνίατρος Dr Christa med.vet Wilczek, διευθύνουσα σύμβουλος και επικεφαλής του Τμήματος της Καλής Διαβίωσης των Ζώων και του τμήματος των ζωικών ασθενειών, αλλά και συγγραφέας βιβλίων, επισήμανε ότι τα σκυλιά που εισάγονταν τότε από οργανώσεις προστασίας των ζώων αριθμούνται σε περίπου 200.000 ανά έτος.

Ο αριθμός των εισαγόμενων ζώων – τόνισε – δυσκόλευε και δυσκολεύει το έργο των υιοθεσιών αλλά και της ευημερίας των ζώων, διότι γεμίζουν τα ιδιωτικά και τα δημόσια καταφύγια της χώρας (300.000 – 400.000 ζώα έμπαιναν σε καταφύγια το 2003).

Επισήμανε την αναγκαστική “εκκαθάριση” των εισαγόμενων σκύλων, άλλα εκ των οποίων δεν μπορούν να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον τους, άλλα έχουν ταλαιπωρηθεί από τις μεταφορές τους και άλλα έχουν κουβαλήσει λοιμώξεις, άλλα είναι άρρωστα ή ηλικιωμένα, όλα αυτά, σκυλιά που έχουν μεταφερθεί από την Ανατολική και Νότια Ευρώπη.

Επίσημα ή ανεπίσημα αρκετά από αυτά τα σκυλιά υποβάλλονται σε ευθανασία. Υπολογίζεται ότι πρόκειται για 150.000 σκυλιά ανά έτος. Η τύχη τους είναι άγνωστη και πιθανότατα θα παραμείνει έτσι. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τουλάχιστον 123.000 σκύλοι θανατώνονται ετησίως και βρίσκονται τα πτώματα τους στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας ζωικών αποβλήτων.

Αυτό δόθηκε τότε στη δημοσιότητα. Πολλά σκυλιά, είπε μεταξύ άλλων η Dr Christa med.vet Wilczek εισάγονται ανεπίσημα και παράνομα στη Γερμανία, μέσω “σκοτεινών εισαγωγών” , που σημαίνει ότι δεν μπορούν να υπολογιστούν και αυτά επιπλέον, ενώ οι τοποθετήσεις και οι ερωτήσεις πολιτικών και φιλοζωικών οργανώσεων αναφέρονται τουλάχιστον στις ανεξήγητες εξαφανίσεις άνω των 300.000 σκύλων ετησίως.

Τα κατοικίδια ζώα μεταφέρονται από τη Νότια Ευρώπη προς την Κεντρική και οι μεταφορές είναι παράνομες , απάνθρωπες και σκληρές για τα ζώα, καταγγέλλει ο Γερμανός υπεύθυνος ζωοφιλικής οργάνωσης κ. Mo Swatek (PRO-GALGO INTERNATIONAL, http://www.pro-galgo.com/).

Αναφέρει μεταξύ άλλων ότι “Η επωδός και η δικαιολογία είναι γνωστή: Πρέπει να σώσουμε τα ζώα και να πάνε κάπου καλύτερα από εδώ”. “Αυτό που με σοκάρισε είναι τα μεγάλα φορτία με ζώα στριμωγμένα όλα μαζί εν μέσω άθλιων μεταφορών , με ζέστη, ασφυξία , έλλειψη αερισμού, δαγκωμένα…”.

Και υπογραμμίζει : “Δεν θα πρέπει να σκέφτονται οι άνθρωποι στη Νότια Ευρώπη ότι σώζονται τα ζώα , μόνο και μόνο επειδή μεταφέρονται σε φορτηγά με τίτλο “Βόρεια Ευρώπη”. Όσα επιβιώνουν από την αισχρή ταλαιπωρία, παραμένουν χρόνια στην απομόνωση των γερμανικών καταφυγίων . Ούτε η Γερμανία ούτε άλλη χώρα είναι παράδεισος για τα ζώα των χωρών που τα εξάγουν, όπως είναι η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πολωνία κ.τ.λ.”.

Για κερδοσκοπία και παράνομη διακίνηση ζώων στη Γερμανία από τη Νότια Ευρώπη, κάνει λόγο (2009) και η Gabriele Hilbig , μέλος της ΙΖΤ, προέδρος της “SPCA φίλοι της γάτας”. Μιλάει για εμπορική διακίνηση ζώων , για παραβίαση του Κοινοτικού Κανονισμού 998/2003, σε συνδυασμό με την οδηγία RL 92/65EWG του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 1992.

Αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε Παραβίαση του Νόμου για Ασθένειες των ζώων, Παραβίαση του Animal Welfare Act , καθώς και Παραβιάσεις του Κανονισμού Μεταφορών… Καταγγέλλει τις ανήθικες “συμβάσεις χορηγιών” φιλοζωικών οργανώσεων , με στόχο την κερδοσκοπία εις βάρος των αδέσποτων κατοικίδιων ή κλεμμένων δεσποζόμενων…

Υποστηρίζει ότι η Γερμανία ασφυκτιά από γεμάτα από ζώα καταφύγια , ότι με τόσα πολλά εισαγόμενα ζώα μειώνονται οι πιθανότητες και ευκαιρίες υιοθέτησή τους και επισημαίνει: “Προκειμένου δε να χωρέσουν νέα και πολλά εισαγόμενα ζώα από το Νότο , γίνεται ευθανασία στα παλαιότερα που μένουν κλεισμένα χρόνια…”.

Λέει σε κάποιο σημείο ότι : “Τα εισαγόμενα ξένα ζώα είναι ευκολότερο να χρησιμοποιηθούν σε εργαστήρια. Εξάλλου, σύμφωνα με την πολιτική της Ε.Ε., για τη χρήση χημικών στα επόμενα χρόνια, χρειάζονται περισσότερα από 450.000 ζώα στις δοκιμές τοξικότητας” (10ετές πρόγραμμα REACH, επιδοτούμενο από την Ε.Ε., για διενέργεια τοξικολογικών μελετών όλων των χημικών ουσιών που κυκλοφορούν και θα κυκλοφορήσουν).

Κατηγορηματικός ήταν και ο Ιταλός ευρωβουλευτής Sergio Berlato, που έκανε πριν λίγους μήνες ερώτηση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το παράνομο εμπόριο αδέσποτων ζώων στην Ευρώπη. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι αδέσποτοι σκύλοι γίνονται εμπορεύσιμα προϊόντα και πωλούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες από αυτοαποκαλούμενες ζωοφιλικές οργανώσεις και ιδιοκτήτες καταφυγίων σκύλων.

Τα περισσότερα καταλήγουν συνήθως σε Ελβετία και Γερμανία, όπου το κόστος που καλούνται να πληρώσουν οι άνθρωποι που τα “υιοθετούν”, έχει ως αποτέλεσμα να κερδίζουν αυτοί που διακινούν το παράνομο εμπόριο. Τονίζει δε ο ιταλός Ευρωβουλευτής ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, όπου αδέσποτοι σκύλοι εξαφανίστηκαν από τα καταφύγια για υιοθεσίες στο εξωτερικό, όσοι ζήτησαν να μάθουν ποιοί υιοθέτησαν τα ζώα και πού κατέληξαν, απειλήθηκαν ή δέχθηκαν επιθέσεις από τους ιδιοκτήτες των καταφυγίων. Αναφέρει δε και πώληση αδέσποτων σκύλων σε εργαστήρια πειραμάτων.

Είναι γνωστό το πρόβλημα της Ελλάδας με την πληθώρα αδέσποτων οικόσιτων ζώων – σκύλων και γατών – λόγω της δικής μας αμέλειας, της κρατικής αναλγησίας σε προσπάθειες μέριμνας και εντατικής ενημέρωσης των πολιτών για το σεβασμό στα δικαιώματα των ζώων, λόγω του τραγικού ελλείμματος παιδείας των Ελλήνων για τις ελεγχόμενες γεννήσεις και τις στειρώσεις, λόγω των μη αυστηρών ποινικών κυρώσεων σε θέματα ηλεκτρονικής σήμανσης ζώων, εγκατάλειψής τους και κακοποίησής τους. Τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, κυρίως οι σκύλοι, ενοχλούν, φοβίζουν, προκαλούν πανικό και, δυστυχώς, πολλές φορές δηλητηριάζονται και κακοποιούνται.

Τα ζωοφιλικά σωματεία έχουν κάνει τεράστιες προσπάθειες για να αντιμετωπίσουν την υπερπληθώρα αδέσποτων, αλλά δεν μερίμνησαν και αυτά, ως τώρα, για την ενημέρωση των συμπολιτών τους. Τελευταία έχουν όντως ξεκινήσει κάποιες κινητοποιήσεις, ενώ ασκούν και έντονες πιέσεις στο κράτος για να αναλάβει τις ευθύνες του.

Οι αρμόδιοι Δήμοι και Νομαρχίες , στην πλειονότητα τους, δεν έκαναν τη δουλειά τους με την ενημέρωση, περισυλλογή, στείρωση και σωστή μέριμνα αδέσποτων. Κάποιοι ασυνείδητοι πολίτες εγκαταλείπουν ζώα στο δρόμο που τους “επιβαρύνουν” ή αφήνουν κουτάβια ανεπιθύμητα. Με λίγα λόγια, “δεν λειτούργησε καλά το σύστημα” ελέγχου των αδέσποτων και οι ευθύνες ανήκουν σε όλους μας.

Είναι σαφές και αυτονόητο ότι όλοι επικροτούμε τις μεγάλες προσπάθειες ζωόφιλων για υιοθεσίες αδέσποτων ζώων. Η εύρεση σπιτιών σε αδέσποτα ζώα θα ήταν καλό να γίνονται πρώτα στη γειτονιά μας, στην πόλη μας, στην ίδια τη χώρα μας. Δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό, καθώς απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο.
Γίνεται δε δυσκολότερο, όταν ενίοτε οι αποστολές των κατοικίδιων σε άλλες βορειότερες χώρες γίνονται αυτοσκοπός.

Είναι άλλο να βρεθεί κάποιο σπίτι ή ενδιαφερόμενος ευρωπαϊκής χώρας για συγκεκριμένα αδέσποτα και άλλο να φυγαδεύονται κρυφά και μαζικά τα ζώα μέσω πλοίων, φορτηγών ή αεροπλάνων. Ουδείς κρατικός ή άλλος επίσημος φορέας ελέγχει τον αριθμό των ζώων που φεύγουν, τον τόπο κατάληξής τους και τις οικονομικές συναλλαγές. Οι αδέσποτοι σκύλοι δεν πάνε απευθείας από εδώ σε σπίτια της Ευρώπης για υιοθεσία , όπως ισχυρίζονταν μέχρι πρότινος, αλλά παραμένουν για λίγο σε συνεργαζόμενες ανάδοχες οικογένειες και αναρτώνται σε αγγελίες στο διαδίκτυο με τιμή πώλησης από 250 έως και 400 ευρώ.

Πιθανότατα, ελάχιστα ζώα να είναι τυχερά και να έχουν τη δυνατότητα καλής διαβίωσης. Τα χιλιάδες σκυλιά που έχουν φύγει από τη χώρα μας , είναι προφανές ότι δεν έχουν όλα υιοθετηθεί. Οι υπεύθυνοι της Βόρειας Ευρώπης μιλούν για υπερπροσφορά σκύλων που δεν καλύπτει τη ζήτηση, οπότε τα ζώα μένουν στα αζήτητα και μπαίνουν επ’ αόριστον σε κλουβιά. Για πόσο άραγε;

Επομένως , η τιμή πώλησης κάθε σκύλου στις αγγελίες τι νόημα έχει για τους Έλληνες ζωόφιλους που αποστέλλουν ζώα, καθώς και για εκείνους που τα παραλαμβάνουν; Αν έχουν καλυφθεί τα έξοδα, λογικό δεν είναι να υπάρχει κέρδος;

Εύλογο ερώτημα που προκύπτει: Ποιοι έχουν το δικαίωμα της ανεξέλεγκτης εμπορικής εκμετάλλευσης των αδέσποτων ζώων στην Ελλάδα; Ποιος δίνει το δικαίωμα στις Αρχές της Γερμανίας, της Αυστρίας ή της Ελβετίας να δυσανασχετούν με τα εισαγόμενα από την Ελλάδα κατοικίδια; Παραθέτουμε ενδεικτικά κάποιες αγγελίες πώλησης ή έστω… προώθησης για υιοθεσία σκύλων από την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες.

Πρόκειται για χιλιάδες ζώα αναρτημένα στο διαδίκτυο, τα οποία έχουν ταξιδέψει μαζικά, με άθλιες, άδικες γι’ αυτά συνθήκες, “για μια θέση στον… ήλιο” της Βόρειας Ευρώπης , ήτοι για ένα σπίτι. Ερωτούμε όλους όσοι αποστέλλον κατά εκατοντάδες τα αδέσποτα στο εξωτερικό: “Δεν είναι σαν να μπαίνουν στον κλήρο…, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλα ζώα από άλλες χώρες και μάλιστα με προορισμό βόρειες χώρες που δηλώνουν ότι ασφυκτιούν από αδέσποτα στα καταφύγια τους; Τελικά είναι λύση αυτή για να μειώσουμε τα αδέσποτα μας;”.

Δεν είναι καλές οι συνθήκες. Άλλα είναι τυχερά και τα φροντίζουν οι ζωόφιλοι, άλλα είναι άτυχα, άλλα ζουν ελάχιστα από τις κακουχίες των δρόμων, άλλα κακοποιούνται… Η όχι επιλεγμένη προσεκτικά, αλλά μαζική ανεξέλεγκτη διοχέτευση τους σε ένα ευρωπαϊκό διαδικτυακό ή άλλο εμπόριο σκύλων, με άγνωστη τύχη, δεν συνιστά λύση. Αντίθετα αδικεί και εμάς ως ζωόφιλους και αυτά τα ζωντανά, που τουλάχιστον θα ήταν ελεύθερα στη μοίρα τους. Δεν ερωτώνται για το ταξίδι αυτό…