Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε την Τετάρτη, 16 Μαρτίου, με 41 ψήφους υπέρ, καμία κατά και 4 αποχές, η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών τονίζει τη σημασία του δικαιώματος επισκευής των συσκευών. Συγκεκριμένα, ότι το αποτελεσματικό δικαίωμα επισκευής θα πρέπει να αντιμετωπίζει πτυχές του κύκλου ζωής ενός προϊόντος και να λαμβάνει υπόψη τον σχεδιασμό του προϊόντος, καθώς και βασικές δεοντολογικές αρχές παραγωγής, την τυποποίηση, την πληροφοριακή επισήμανση σχετικά με την επισκευασιμότητα και την αναμενόμενη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος, μαζί με τις εγγυήσεις για τον καταναλωτή.
Καταθέτοντας το ψήφισμα εκ μέρους της επιτροπής, η πρόεδρος Anna Cavazzini ανέφερε ότι: «Η επισκευή σπασμένων ή κατεστραμμένων προϊόντων σημαίνει εξοικονόμηση χρημάτων, εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, κάτι που είναι πιο ουσιαστικό από ποτέ για τη δημιουργία μιας ανθεκτικής ενιαίας αγοράς. Η επισκευή των προϊόντων δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να σταματήσουν να πετούν τις συσκευές και να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη στροφή προς μια κυκλική οικονομία. Η ΕΕ πρέπει να εκπληρώσει το δικαίωμα επισκευής. Σήμερα, η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς ορίζει σαφώς τις προσδοκίες της για την επικείμενη πρωτοβουλία της Επιτροπής».
Εξασφάλιση πρόσβασης σε υπηρεσίες επισκευής
Οι ευρωβουλευτές αναφέρουν στο κείμενό τους ότι το «δικαίωμα επισκευής» θα πρέπει να παρέχει στη βιομηχανία επισκευών, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων επισκευαστών, και στους καταναλωτές δωρεάν πρόσβαση σε πληροφορίες για την επισκευή και συντήρηση.
Όσον αφορά στις ψηφιακές συσκευές, οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι «οι ενημερώσεις λογισμικού πρέπει να διατίθενται στο ελάχιστο χρονικό διάστημα» και οι καταναλωτές να ενημερώνονται πλήρως κατά τη στιγμή της αγοράς σχετικά με τη διαθεσιμότητα των ενημερώσεων. Αυτά δεν πρέπει να οδηγούν σε μειωμένη απόδοση, όπως έχουμε δει ξανά να συμβαίνει, για παράδειγμα, σε smartphones.
Πρακτικές που περιορίζουν αδικαιολόγητα το δικαίωμα επισκευής ή οδηγούν σε απαξίωση θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές» και θα συμπεριλαμβάνονται στη μαύρη λίστα στη νομοθεσία της ΕΕ.
Κίνητρα για τους καταναλωτές να επιλέξουν την επισκευή από την αντικατάσταση
Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, απαιτούνται επίσης μέτρα για να παρακινηθούν οι καταναλωτές να επιλέξουν την επισκευή αντί για την αντικατάσταση. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την υποχρεωτική παροχή προϊόντος αντικατάστασης κατά τη διάρκεια μιας επισκευής για ορισμένες κατηγορίες, την επέκταση των εγγυήσεων και τη χορήγηση bonus για τους καταναλωτές που επιλέγουν να επισκευάσουν.
Άλλες προτάσεις περιλαμβάνουν τα εξής: προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό προϊόντων που να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και να επισκευάζονται με ασφάλεια και τα μέρη τους να αφαιρούνται εύκολα, όπως για παράδειγμα τις μπαταρίες των κινητών, εναρμονισμένοι κανόνες για την ενημέρωση των καταναλωτών στο σημείο πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των «βαθμών επισκευής», της εκτιμώμενης διάρκειας ζωής, των ανταλλακτικών, των υπηρεσιών επισκευής, καθώς και της διαθεσιμότητας ενημερώσεων λογισμικού, αλλά και έναν πιθανό μηχανισμό ευθύνης από κοινού για τον κατασκευαστή και τον πωλητή. Παράλληλα, προτάθηκε και η εισαγωγή προϋποθέσεων για την ανθεκτικότητα και την επισκευή.
Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 79% των πολιτών της ΕΕ πιστεύει ότι θα πρέπει να ζητηθεί από τους κατασκευαστές να διευκολύνουν την επισκευή ψηφιακών συσκευών ή την αντικατάσταση των μεμονωμένων εξαρτημάτων τους και το 77% προτιμά να επισκευάσει τις συσκευές του, παρά να τις αντικαταστήσει.
Επιμέλεια: Παύλος Κρούστης
