Συνέντευξη του Χριστόδουλου Στεφανάδη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Οι ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις μπορούν να απολαύσουν με ασφάλεια το καλοκαίρι ακολουθώντας μερικές βασικές αρχές και τις συστάσεις του θεράποντος ιατρού τους. Ο καθηγητής Καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης, μιλώντας στο zougla.gr, επισημαίνει τι πρέπει να προσέχουν οι καρδιοπαθείς το καλοκαίρι και τις βασικές οδηγίες ανάλογα με την πάθησή τους.
Κύριε καθηγητά, η λειτουργία της καρδιάς επιβαρύνεται το καλοκαίρι;
Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει ένα πολύπλοκο σύστημα θερμορρύθμισης προκειμένου να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος, ανεξάρτητα από τις μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει σε ακραίες μεταβολές της θερμοκρασίας. Το σύστημα αυτό της θερμορρύθμισης περιλαμβάνει το καρδιαγγειακό σύστημα, το δέρμα, τις αναπνευστικές οδούς και, βέβαια, όλες τις διαδικασίες του μεταβολισμού της ενέργειας που σχετίζονται και με ορμονικούς παράγοντες. Η συμμετοχή του καρδιαγγειακού συστήματος στη θερμορρύθμιση είναι πολύ σημαντική.
Η φυσιολογική καρδιά έχει μεγάλες δυνατότητες προσαρμογής, αυξάνοντας το καλοκαίρι, με την αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, την καρδιακή συχνότητα και την καρδιακή παροχή. Με τον τρόπο αυτόν, και με τη διαστολή των περιφερικών αρτηριών που συμβαίνει στη ζέστη, μπορεί να διοχετεύει περισσότερο αίμα στην περιφέρεια του σώματος και στο δέρμα από όπου απάγεται η θερμότητα μέσω κυρίως του ιδρώτα. Οι ιδρωτοποιοί αδένες που υπάρχουν στο δέρμα (πάνω από 5.000.000) επιτελούν αυτό το έργο.
Η καρδιά όμως που πάσχει από διάφορες παθήσεις έχει λιγότερες δυνατότητες να συμβάλει στον μηχανισμό αυτόν. Δηλαδή να αυξήσει την καρδιακή παροχή, αυξάνοντας την καρδιακή συχνότητα και την ικανότητα να αυξάνει τη δύναμη της συστολής. Και ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση, μπορεί να προκύψουν σοβαρά προβλήματα για την υγεία το καλοκαίρι εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Ποιες είναι οι συστάσεις για τους καρδιοπαθείς όταν κάνει πολλή ζέστη;
Στις γενικές οδηγίες για τους καρδιοπαθείς περιλαμβάνονται η αποφυγή μεγάλων γευμάτων με αυξημένη περιεκτικότητα σε λίπη. Επίσης, πρέπει να αποφεύγονται τα οινοπνευματώδη ποτά. Αντιθέτως, να καταναλώνονται μικρά, συχνά και ελαφρά γεύματα και άφθονο δροσερό νερό ή φυσικοί χυμοί. Η πρόσληψη υγρών, πάντως, πρέπει να γίνεται με φειδώ από τους ασθενείς με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια, οι οποίοι δεν πρέπει να τα υπερκαταναλώνουν διότι υπάρχει κίνδυνος συσσώρευσής τους στους πνεύμονες – και αν συμβεί αυτό κινδυνεύουν να εκδηλώσουν δύσπνοια, ακόμα και πνευμονικό οίδημα. Απαραίτητο είναι, ακόμα, να αποφεύγεται η σωματική καταπόνηση στην έντονη ζέστη. Προσοχή και στο ντύσιμο: Συνιστώνται ελαφρά, ανοικτόχρωμα ρούχα και καπέλο.
Σχετικά με το μπάνιο στη θάλασσα για τα άτομα που έχουν καρδιαγγειακό πρόβλημα, η θερμοκρασία του νερού συνιστάται να είναι πάνω από 25 βαθμούς. H επαφή με το νερό να γίνεται σταδιακά και να έχουν περάσει πάνω από τρεις ώρες από το τελευταίο (ελαφρό) γεύμα. Η ένταση της κολύμβησης πρέπει να είναι ήπια.
Συμπτώματα που θα οδηγήσουν έναν καρδιολογικό ασθενή άμεσα στον γιατρό του σε υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι είναι: δύσπνοια, πόνος στο στήθος, ζάλη, λιποθυμία.
Ποιες είναι οι ειδικότερες επισημάνσεις σε ασθενείς με διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις;
Για αυτούς που έχουν στεφανιαία νόσο, ανάλογα με το πρόβλημα, θα πρέπει να αξιολογούνται από τον γιατρό τους και να γίνονται ανάλογες παρεμβάσεις και τροποποιήσεις της φαρμακευτικής και της γενικότερης αγωγής. Η αύξηση του καρδιακού έργου σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει επίταση της ισχαιμίας του ήδη ισχαιμικού μυοκαρδίου, με σοβαρές επιπτώσεις σε ορισμένες επιπτώσεις.
Για όσους έχουν αρτηριακή υπέρταση, το καλοκαίρι, κυρίως με την αγγειοδιαστολή που προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας αλλά και την έντονη εφίδρωση, η αρτηριακή πίεση ελαττώνεται σε κάποιον βαθμό (περίπου 4 mmHg η συστολική πίεση και 2 mmHg η διαστολική). Στους ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση θα πρέπει να τροποποιείται η θεραπευτική αγωγή, ιδιαίτερα όταν αυτή περιλαμβάνει αγγειοδιασταλτικές ουσίες και διουρητικά, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος υπέρμετρης ελάττωσης της πίεσης και ενεργοποίησης μηχανισμών που θα επηρεάσουν την καρδιακή λειτουργία.
Όταν υπάρχουν αρρυθμίες, ανάλογα με την αρρυθμία θα πρέπει να λαμβάνονται και μέτρα, που εξαρτώνται από τη σοβαρότητά τους και από το εάν αυτή αποτελεί εκδήλωση άλλης σοβαρής καρδιοπάθειας, όπως στεφανιαίας νόσου ή βαλβιδοπάθειας. Ο θεράπων ιατρός θα δώσει τις ανάλογες οδηγίες και θα ρυθμίσει τη φαρμακευτική αγωγή.
Σχετικά με τις βαλβιδοπάθειες, η επιτρεπόμενη δραστηριότητα το καλοκαίρι ενός ασθενούς με βαλβιδική πάθηση εξαρτάται από το μέγεθος του προβλήματος και κατά πόσον έχει επηρεαστεί η καρδιακή λειτουργία. Κριτήριο είναι εάν ο ασθενής έχει κάποιου βαθμού καρδιακή ανεπάρκεια ή έχει εκδηλώσει κάποια αρρυθμία. Και οι δύο αυτές καταστάσεις συνοδεύουν συχνά τις βαλβιδικές παθήσεις της καρδιάς. Ο γιατρός θα δώσει τις οδηγίες τροποποιώντας ενδεχομένως τη φαρμακευτική αγωγή. Σε ασθενείς που λόγω βαλβιδοπαθειών λαμβάνουν κουμαρινικά αντιπηκτικά ιδιαίτερη σημασία έχει η παρακολούθηση των εξετάσεων πηκτικότητας του αίματος. Ο λόγος είναι η εποχική μεταβολή της διατροφής και η κατανάλωση διαφορετικής φύσεως φρούτων και λαχανικών σε σύγκριση με τον χειμώνα.
Τέλος, στην περίπτωση της καρδιακής ανεπάρκειας, οι οδηγίες ποικίλλουν ανάλογα με το λειτουργικό στάδιο. Όπως προαναφέρθηκε, το καλοκαίρι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών παρατηρείται αγγειοδιαστολή και αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Η βασική θεραπευτική αγωγή σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια περιλαμβάνει διουρητικά και αγγειοδιασταλτικά φάρμακα. Είναι, επομένως, απαραίτητο να γίνεται αναπροσαρμογή της δοσολογίας των φαρμάκων αυτών από τον θεράποντα ιατρό.
