Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός
Κακουργηματικές διώξεις, με επιβαρυντικές διατάξεις του νόμου 1608/50 περί καταχραστών του Δημοσίου, ασκήθηκαν από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών για την υπόθεση των «χρυσών» σηράγγων στην περιοχή Λιανοκλάδι – Δομοκός που είχε αποκαλύψει η zougla.gr.
Ύστερα από ποινική προκαταρκτική εξέταση ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, κ. Αριστείδης Κορέας, άσκησε διώξεις εναντίον του πρώην και του νυν προέδρου της ΕΡΓΟΣΕ, εναντίον ενός στελέχους της ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. αλλά και του νομικού εκπροσώπου της εταιρείας.
Οι δύο πρώτοι κατηγορούνται για το αδίκημα της απιστίας στην υπηρεσία με ιδιαίτερα τεχνάσματα καθώς και για ελάττωση της περιουσίας της ΕΡΓΟΣΕ. Το στέλεχος της αναδόχου εταιρείας κατηγορείται για άμεση συνέργεια και ο νομικός εκπρόσωπος της ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. για ηθική αυτουργία στις ανωτέρω πράξεις.
Οι κατηγορούμενοι αναμένεται να παραπεμφθούν για απολογία σε ειδικό ανακριτή.
Από τη διερεύνηση της υπόθεσης αλλά και από το πόρισμα που συνετάχθη κατόπιν εντολής του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, κ. Λέανδρου Ρακιντζή καταγράφηκε ένα απίστευτο οικονομικό πάρτι, το οποίο στήθηκε μεταξύ στελεχών της ΕΡΓΟΣΕ αλλά και της αναδόχου εταιρείας.
Από τον έλεγχο των επιθεωρητών προκύπτει ιδιαίτερα υψηλή ζημία, καθώς απεδείχθη ότι διανοίχθηκαν τούνελ, τα οποία παραμένουν ημιτελή και «αχρηστευμένα», πραγματοποιήθηκαν υπερπιστοποιήσεις και εκταμιεύσεις εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΡΓΟΣΕ στην ΑΚΤΩΡ για εργασίες που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν γίνει, αλλά και αποζημιώσεις που έλαβε η ανάδοχος εταιρεία, παρά το γεγονός ότι δεν τις δικαιούνταν.
Είναι ενδεικτικό ότι η υπόθεση για πολλά χρόνια παρέμενε «εκκρεμής» στα συρτάρια των υπευθύνων της ΕΡΓΟΣΕ, καθώς, παρά τις καταγγελίες του μελετητικού γραφείου που επέβλεπε το έργο, ουδείς ενδιαφερόταν. Μία ημέρα μετά την αποκάλυψη της zougla.gr και συγκεκριμένα στις 26 Οκτωβρίου του 2012 άπαντες αφυπνίστηκαν. Συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Έργων ΙΙ της ΕΡΓΟΣΕ, με κατεπείγον έγγραφο που απεστάλη στη Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υποθέσεων και το οποίο κοινοποιείται στις αρμόδιες διευθύνσεις αλλά και στην ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε., ζητεί από την ανάδοχο εταιρεία να επιστρέψει το ποσό των 10.917.573 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται ο Φ.Π.Α..
«Ό,τι πει ο εργολάβος»
Από το υλικό της δικογραφίας προέκυψε σημαντική ζημία εις βάρος της περιουσίας της ΕΡΓΟΣΕ. Ωστόσο, επιτομή της οικονομικής κακοτεχνίας που σημειώθηκε, σύμφωνα με το πόρισμα, υπήρξε το βοηθητικό τούνελ της Μοσχοκαριάς, το οποίο υποτίθεται ότι θα εξυπηρετούσε στην επιτάχυνση των εργασιών. Η συγκεκριμένη σήραγγα παραμένει, σήμερα, ημιτελής και χαρακτηρίζεται ως «βοηθητικό μνημείο κακοδιαχείρισης». Ζημίωσε, δε, το ελληνικό Δημόσιο κατά 1,5 εκατ. ευρώ.
Η έρευνα αποκάλυψε παράλληλα και σωρεία υπερπιστοποιήσεων, καθώς η θυγατρική του ΟΣΕ κατέβαλε στην ΑΚΤΩΡ εκατομμύρια ευρώ για εργασίες οι οποίες μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν γίνει, ωστόσο με έναν «μαγικό» τρόπο είχαν βεβαιωθεί και μετρηθεί! Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελούν τα όσα συνέβησαν με τον 22ο λογαριασμό, συνολικού ποσού 79.332.652 ευρώ. Όπως αναφέρεται στο πόρισμα, πιστοποιήθηκαν και εργασίες που δεν διέθεταν σχετική συμβατική νομιμοποίηση, καθώς και άλλες ανεκτέλεστες εργασίες, με την ανάδοχο εταιρεία να λαμβάνει 31,5 εκατ. ευρώ για έργα τα οποία έως εκείνη την ώρα δεν είχαν πραγματοποιηθεί. Τα έργα εν τέλει και κατόπιν των καταγγελιών που έγιναν εκτελέστηκαν, ωστόσο και πάλι ο ανάδοχος έλαβε 1,5 εκατ. ευρώ επιπλέον!
Παράλληλα, η ΕΡΓΟΣΕ εμφανίζεται να πλήρωσε 2,2 εκατ. ευρώ στην ΑΚΤΩΡ για την ασφαλή διάνοιξη σηράγγων σε ευαίσθητες περιοχές. Το παράδοξο της υπόθεσης; Το συγκεκριμένο ποσό δεν έπρεπε να δοθεί, καθώς από τη σύμβαση προβλεπόταν ότι ο ανάδοχος δεν θα πληρωνόταν, εάν προχωρούσε σε επιπλέον έργα, λόγω των δυσχερειών που αντιμετώπιζε.
Πέραν των προαναφερθέντων, από τον έλεγχο των επιθεωρητών προέκυψε ότι ΕΡΓΟΣΕ και ΑΚΤΩΡ επέλεξαν τις πλέον οικονομικά ασύμφορες μεθόδους προκειμένου να «τρέξουν» το έργο. Με το πρόσχημα της ελαχιστοποίησης του χρόνου διάνοιξης των σηράγγων και την ολοκλήρωση του έργου εντός 48 μηνών, επελέγη η διάνοιξη και δύο βοηθητικών σηράγγων πλευρικής προσβολής, μίας νοτιότερα (της Μοσχοκαριάς) και μίας βορειότερα (του Αγ. Στεφάνου). Τα… σχέδια επί χάρτου θα έτεμναν κάθετα το ζεύγος των κυρίων σηράγγων και θα δημιουργούσαν έτσι τέσσερα πρόσθετα μέτωπα διάνοιξης. Βέβαια, εκείνο της Μοσχοκαριάς δεν «βοήθησε» ποτέ.
Το μυστικό, όμως, κρύβεται αλλού. Με τον συγκεκριμένο προγραμματισμό, τα τέσσερα αρχικά μέτωπα αυξήθηκαν σε 12. Το χειρότερο; Σύμφωνα με τους ελεγκτές, υπήρχαν εννέα εναλλακτικά και πιο οικονομικά προγράμματα, τα οποία ωστόσο -περιέργως- δεν προτιμήθηκαν.
Κώφευαν οι υπηρεσίες στις καταγγελίες των συμβούλων
Το σκάνδαλο των «χρυσών» σηράγγων δεν θα είχε αποκαλυφθεί, εάν τα μελετητικά γραφεία που είχαν αναλάβει την επίβλεψη του έργου (Μάλιου Α.Ε.-Intecsa-Inarsa S.Α.) δεν προσέφευγαν με καταγγελίες-φωτιά, στις 21 Μαρτίου του 2011, στον τότε υπουργό Υποδομών κ. Ρέππα αλλά και στον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, κ. Λέανδρο Ρακιντζή.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ούτε η φυσική ούτε η πολιτική ηγεσία της ΕΡΓΟΣΕ είχαν ενδιαφερθεί για τις αναφορές που κατέγραφαν σημεία και τέρατα.
Το έργο της μεγάλης σήραγγας του όρους Όθρυς ανετέθη στην ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. τον Απρίλιο του 2007 με την υπ’ αριθ. 407/07 σύμβαση. Είχε προϋπολογισμό 324 εκατ. ευρώ και, με την έκπτωση 35%, η δαπάνη κατασκευής προσδιορίσθηκε στα 210 εκατ. ευρώ. Στη σύμβαση ορίστηκε η 24η Απριλίου του 2011 ως προθεσμία περαίωσης του έργου και η 21η Αυγούστου του 2012 ως η οριακή προθεσμία.
Έως ότου φθάσουμε στον Μάρτιο του 2011, οπότε και ο σύμβουλος του έργου υποβάλλει πολυσέλιδη αναφορά στον τότε υπουργό Μεταφορών αλλά και στο Δ.Σ. και τη Διεύθυνση Μελετών Προτύπων και Κανονισμών της ΕΡΓΟΣΕ, με την οποία ανέφερε ότι διαπίστωσε, ως προς τα υπόγεια έργα σηράγγων, πληθώρα αντισυμβατικών ενεργειών και παραλείψεων τόσο εκ μέρους της ΑΚΤΩΡ όσο και από την πλευρά των αρμόδιων υπηρεσιών επίβλεψης και εποπτείας της ΕΡΓΟΣΕ, οι ατασθαλίες «σκεπάζονταν» από μια ιδιότυπη ομερτά.
Είναι ενδεικτικό ότι, μέχρι να κινηθεί το υπουργείο και να ανατεθεί η υπόθεση τόσο στις εισαγγελικές Αρχές όσο και στον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, δεν είχε κουνηθεί… φύλλο.
Έως τότε, βέβαια, τα γραφεία των συμβούλων είχαν επανειλημμένως καταγγείλει υπερπιστοποιήσεις (δηλαδή πιστοποιήσεις εργασιών που δεν είχαν γίνει) ύψους 20 εκατ. ευρώ, προπιστοποιήσεις (δηλαδή πιστοποιήσεις εργασιών που είχαν γίνει χωρίς να είναι συμβατικά ώριμες να πιστοποιηθούν) ύψους 17 εκατ. ευρώ, παραβίαση Αποκλειστικών Τμηματικών Προθεσμιών από 3 έως 20 μήνες, παραβίαση κανόνων σύνταξης του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος και πολλά ακόμη.
