Του Κώστα Μπετινάκη
Στα συμπεράσματα από τις τουρκικές εκλογές της Κυριακής, κυριαρχεί ότι ουδεμία σημασία παίζει στο πολιτικό παιχνίδι της εξουσίας η ανθρώπινη ζωή.
Δεν υπάρχει ακριβής καταγραφή των θυμάτων της έξαρσης της βίας στο μεσοδιάστημα των δύο απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων από τις επιθέσεις που διέταξε το τουρκικό βαθύ κράτος, εναντίον δικαίων και αδίκων Κούρδων προκειμένου να επιτευχθεί ο τελικός στόχος: Μονοκομματική κυβέρνηση και αυξημένες προεδρικές εξουσίες στον Ερντογάν.
Στους πέντε προεκλογικούς μήνες που ήταν ουσιαστικά πολιτικής χρονοτριβής – για την δήθεν προσπάθεια σχηματισμού πολυκομματικής κυβέρνησης- που επιδέξια χειρίσθηκε ως μεταβατικός πρωθυπουργός ο Αχμέτ Νταβούτογλου, το βαθύ τουρκικό κράτος και τα Μέσα που το στηρίζουν, πρωτοστάτησαν σε αδίστακτες επιθέσεις τόσο εναντίον της αντιπολίτευσης όσο και όλων εκείνων των επικριτικών φωνών.
Επίσης δύο βομβιστικές επιθέσεις που αποδόθηκαν στο Ισλαμικό Χαλιφάτο, τον Ιούλιο και τον Οκτώβριο, είχαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν 130 άνθρωποι, αποκλειστικά Κούρδοι και αριστεροί.
Η Τουρκία όμως, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα τα οποία δεν αναμένεται να λυθούν ως δια μαγείας με την ισχυροποίηση των καθεστωτικών φιλοδοξιών του Ερντογάν.
Επειδή αν ο στόχος της αυτοδυναμίας του κόμματος Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης (ΑΚΡ) επιτεύχθηκε με την εκλογή 317 βουλευτών (στην Εθνοσυνέλευση των 550), για την συνταγματική μεταρρύθμιση προκειμένου να προωθηθεί η μετατροπή της προεδρευόμενης σε προεδρική Δημοκρατία απαιτούνται 330 βουλευτές.
Δημοψήφισμα για τις προεδρικές εξουσίες
Αλλά και αυτό το εμπόδιο προσπαθεί να παρακάμψει ο αδίστακτος πρόεδρος της Τουρκίας:
«Η Τουρκία μπορεί να διεξαγάγει δημοψήφισμα για να αλλάξει το Σύνταγμα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας σε Προεδρική (που ισχύει από το 1980) και οι συζητήσεις για το θέμα θα επισπευσθούν την επόμενη περίοδο», δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου.
Η δήλωση αυτή του Ιμπραχίμ Καλίν έγινε τρεις ημέρες αφού το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές.
Η φιλοδοξία του Ερντογάν για περισσότερες προεδρικές εξουσίες δεν επιτεύχθηκε από τον έλεγχο του κοινοβουλίου από το κόμμα που ίδρυσε, το AKP, αλλά θέλει να εκμεταλλευθεί την κυριαρχία αυτή ώστε με πλάγιο τρόπο να πετύχει τον αρχικό του στόχο.
«Ένα θέμα όπως το προεδρικό σύστημα δεν μπορεί να αποφασισθεί χωρίς το έθνος. Αν ο μηχανισμός απαιτεί δημοψήφισμα, τότε θα διεξαγάγουμε δημοψήφισμα» είπε στους δημοσιογράφους ο Καλίν, προσθέτοντας: «Η εκτελεστική προεδρία δεν είναι ένα θέμα του προσωπικού μέλλοντος του προέδρου μας. Ο οποίος έχει ήδη μπει στα ιστορικά βιβλία. Το βασικό κίνητρο είναι να κάνει το σύστημα στην Τουρκία όσο γίνεται πιο αποτελεσματικό».
Ο Καλίν άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έπειτα από τις εκλογές της Κυριακής, λέγοντας ότι η πολιτική της των «ανοικτών θυρών» στους πρόσφυγες από τη Συρία θα συνεχιστεί είτε λάβει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε όχι.
Η Τουρκία δέχεται πιέσεις από την ΕΕ, στην οποία φιλοδοξεί να ενταχθεί, να κάνει περισσότερα προκειμένου να κρατήσει τους πρόσφυγες στο έδαφός της και να βοηθήσει να αναχαιτιστεί η μεγαλύτερη μεταναστευτική ροή στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ΕΕ έχει προτείνει οικονομική βοήθεια και ταχύτερη ένταξη για την Τουρκία με την ελπίδα να εξασφαλίσει τη βοήθειά της.
Ο Καλίν είπε ακόμη πως η μάχη της Τουρκίας εναντίον των μαχητών του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και κατά του Ισλαμικού Κράτους θα συνεχιστεί «με αποφασιστικότητα». Ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας και της μεταναστευτικής κρίσης θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ομάδας των Είκοσι (G20) στην Τουρκία αργότερα αυτό τον μήνα, είπε.
Όλα τα τουρκικά κόμματα της αντιπολίτευσης είναι εναντίον του προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης. Συμφωνούν ωστόσο στην μεταρρύθμιση ορισμένων άρθρων του συντάγματος. Ως τώρα όλες οι προσπάθειες για προώθηση συνταγματικής μεταρρύθμισης έχουν αποτύχει.
Η επόμενη ημέρα
Αναμφισβήτητα ήταν πολυτάραχη η προεκλογική εκστρατεία στην Τουρκία, με τον Ερντογάν, παρ΄ όλο που το ισχύον Σύνταγμα να απαιτεί να παραμένει υπεράνω κομμάτων, αντί να δρα ως κομματάρχης του ΑΚΡ. Και σε κάθε ευκαιρία στους λόγους του ο Ερντογάν πρόβαλε το ερώτημα «Εγώ ή το Χάος».
Ο ηγέτης του κουρδικού κόμματος Selahattin Demirtas, είδε την δύναμη του κόμματός του να μειώνεται μεν (σε σύγκριση με το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου), αλλά να παραμένει στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, δήλωσε: «Δεν ήταν δίκαιες οι εκλογές. Αναγκαστήκαμε να αναστείλουμε όλες τις προεκλογικές συγκεντρώσεις για να προστατέψουμε τους ανθρώπους μας από τη σφαγή».
Ο Ερντογάν, δεν είχε κρύψει τις προθέσεις του για να είναι ο κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, παρά ο «πρόεδρος ολόκληρου του έθνους». Είναι ο πρόεδρος σε ένα τοπίο όπου οι πολιτικοί του αντίπαλοι φιμώνονται και τα επικριτικά Μέσα τίθενται υπό την κρατική κηδεμονία.
Εκείνο που γνωρίζει πολύ καλά ο Ερντογάν, είναι πως η Δύση τον χρειάζεται. Επειδή η Τουρκία αποτελεί κομβικό κράτος τόσο στον πόλεμο της Συρίας, όσο και στο προσφυγικό πρόβλημα της Ευρώπης. Και αυτό εκμεταλλεύεται στο έπακρο.
Έτσι οι Ευρωπαίοι ηγέτες μόνο σε ιδιωτικές τους συζητήσεις επικρίνουν τον Ερντογάν, για την πολιτική καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προωθεί στη χώρα του, με την χαλιναγώγηση της Δικαιοσύνης.
Αυτός ήταν και ο λόγος που καθυστέρησε η ΕΕ να δημοσιοποιήσει επικριτική έκθεση για αυτές τις παραβιάσεις προεκλογικά.
Η πρώτη προειδοποίηση στον «μετριοπαθή» ισλαμιστή πρόεδρο, μετεκλογικά, ήρθε από τον ηγέτη του κοσμικού Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ο Kemal Kilicdardoglu είπε: Το κόμμα που αναλαμβάνει την εξουσία πρέπει να σεβαστεί τις αρχές της που προβλέπονται από την ανωτερότητα του Νόμου».
Η δήλωση αυτή υποκρύπτει πως η κοσμική αντιπολίτευση υποπτεύεται πως το κυβερνών κόμμα θα προωθήσει νόμους για την εξασθένηση βασικών ελευθεριών και να αγκαλιάσει πιο σφικτά τα Μέσα.
