Σχίσμα στην Ορθοδοξία

Σε μείζονα κρίση με ιστορικές συνέπειες εξελίσσονται οι σχέσεις μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της ρωσικής εκκλησίας, μετά την απόφαση του Φαναρίου να στηρίξει και να νομιμοποιήσει το αυτοκέφαλο της ουκρανικής ορθόδοξης εκκλησίας. Το πατριαρχείο της Μόσχας, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου του, προχώρησε στη διακοπή κάθε σχέσης με το Φανάρι, υιοθετώντας στην ουσία σχισματική συμπεριφορά.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης αγκάλιασε εξαρχής το εγχείρημα της ανεξαρτητοποίησης της ουκρανικής ορθόδοξης εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας και την ανακήρυξη της σε αυτοκέφαλη ορθόδοξη εκκλησία υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η επέκταση αυτή της κυριαρχίας του Φαναρίου στο στρατηγικό αυτό μαλακό “υπογάστριο” της ρωσικής εκκλησίας που είναι η Ουκρανία, προκάλεσε όχι μόνο εκκλησιαστικές και θρησκευτικές αλλά και πολιτικές αντιδράσεις στο Κρεμλίνο. Είχε προηγηθεί μια μακρά περίοδος επιδείνωσης των σχέσεων Οικουμενικού Πατριαρχείου με τη Μόσχα, ήδη από την εποχή της ένταξης της ορθόδοξης εκκλησίας της Εσθονίας στους κόλπους του Φαναρίου.

Στη συνέχεια, η αυτοκέφαλος ορθόδοξη εκκλησία της Κύπρου κινητοποιήθηκε επίσης προκειμένου να περιορίσει την όλο και αυξανόμενη επιρροή της ρωσικής εκκλησίας στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κύπρου. Παράλληλα, ωστόσο, παρατηρήθηκε μια ενίσχυση της παρουσίας της ρωσικής ορθοδόξου εκκλησίας στην Πολιτεία του Άθω και μια αιφνιδιαστική-υπερβολική διόγκωση του αριθμού ρώσων μοναχών στο Άγιο Όρος.

Από την περασμένη άνοιξη ήρθαν στην επιφάνεια οι ομολογουμένως περίεργες σχέσεις μεταξύ ελληνικών Μητροπόλεων, ιδιαιτέρως στη βόρειο Ελλάδα και του ρωσικού παράγοντα, με κορύφωση την αποκάλυψη για τις ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ εκκλησιαστικών παραγόντων και ρωσικών παραθρησκευτικών οργανώσεων με τη διαμεσολάβηση ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων.

Οι ρωσικές αυτές παραθρησκευτικές οργανώσεις -με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο- συνδέονταν με το βαθύ Κράτος της Μόσχας και πιο συγκεκριμένα με άτομα που είχαν διατελέσει σε ηγετικές θέσεις στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που ώθησαν την ελληνική κυβέρνηση στο να αποφασίσει την απέλαση των δύο ρώσων διπλωματών.

Το Φανάρι και ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν υπέκυψαν στις ρωσικές πιέσεις και συνέχισαν να στηρίζουν την πορεία της ουκρανικής ορθοδόξου εκκλησίας προς την Αυτοκεφαλία. Οι τελικές αποφάσεις ελήφθησαν προ ημερών στο Φανάρι, με αποτέλεσμα την αντίδραση του ρωσικού πατριαρχείου και την απόφαση της Ιεράς Συνόδου στο να διακόψει κάθε σχέση με τον Οικουμενικό Θρόνο.

Οι ρωσικές αυτές παραθρησκευτικές οργανώσεις -με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο- συνδέονταν με το βαθύ Κράτος της Μόσχας και πιο συγκεκριμένα με άτομα που είχαν διατελέσει σε ηγετικές θέσεις στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίε

Βεβαίως η κίνηση αυτή του Φαναρίου ενισχύει την επιρροή του σε περίπου 30 εκατ. Ουκρανούς ορθοδόξους, ωστόστο τίθεται το θεμελιώδες ερώτημα για τον δρόμο που ακολουθεί συνολικά και στρατηγικά η καθ’ ημάς ανατολική εκκλησία χωρίς τη ρωσική εκκλησία που αποτελεί και το βασικό της μέγεθος, αφού το ρωσικό ποίμνιο αριθμεί πάνω από 200 εκατ. πιστούς.

Δεν θα πρέπει να λησμονεί κανείς, πάντως, το γεγονός, ότι η ρωσική εκκλησία ακόμη και από την περίοδο του Ιβάν του Τρομερού, κυρίως δε κατά τη Βασιλεία του Πέτρου του Μεγάλου, οραματιζόταν τη δημιουργία της Τρίτης λεγόμενης Ρώμης υπό τη σκέπη του πατριαρχείου Μόσχας.