Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι ασιατικές οικονομίες διερευνούν την αποδολαριοποίηση, εν μέσω γεωπολιτικών κινδύνων, σηματοδοτώντας μια νομισματική στροφή προς ένα πολυπολικό νομισματικό σύστημα.
Ένας αυξανόμενος αριθμός ασιατικών οικονομιών απομακρύνεται προσεκτικά από το αμερικανικό δολάριο, δημιουργώντας εναλλακτικές εμπορικές συμφωνίες και αυξάνοντας τις επενδύσεις τους σε περιουσιακά στοιχεία όπως ο χρυσός και τα ψηφιακά νομίσματα – μια τάση που σύμφωνα με τους αναλυτές σηματοδοτεί μια πιο μακροπρόθεσμη στροφή προς ένα πιο πολυπολικό νομισματικό σύστημα. Μια πρόσφατη μελέτη της πλατφόρμας συναλλάγματος Forex Complex έδειξε τρεις κύριους δείκτες αποδολαριοποίησης: μειωμένο μερίδιο δολαρίων ΗΠΑ στα εθνικά αποθέματα, αύξηση του μεριδίου χρυσού και αυξανόμενη χρήση εναλλακτικών νομισμάτων στο διμερές εμπόριο.
Η Σιγκαπούρη, η Ινδονησία και η Ιαπωνία κατατάχθηκαν μεταξύ των 10 κορυφαίων χωρών που σημειώνουν τη μεγαλύτερη πρόοδο σε αυτό το μέτωπο. «Τα ασιατικά κράτη επιδιώκουν όλο και περισσότερο να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο ΗΠΑ, ειδικά ως απάντηση σε κυρώσεις, δασμούς και αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους», δήλωσε ο Chris Lodge, αντιπρόεδρος της χρηματιστηριακής συναλλάγματος FXTM.
Ενώ το δολάριο συνεχίζει να κυριαρχεί στις παγκόσμιες αγορές – αντιπροσωπεύοντας σχεδόν τις μισές πληρωμές SWIFT και πάνω από το 80% των συναλλαγών συναλλάγματος, οι προσπάθειες διαφοροποίησης κερδίζουν έδαφος στη Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και μεταξύ των μελών της Brics, σύμφωνα με το Lodge. Στην Ασία, περισσότερες συναλλαγές πραγματοποιούνται σε κινεζικό γουάν, ακολουθούμενο από το ευρώ και το ντιρχάμ των Εμιράτων σε επιλεγμένες διμερείς συμφωνίες.
Ο Ben Charoenwong, αναπληρωτής καθηγητής οικονομικών στο INSEAD, είπε ότι η τάση αντανακλά διαρθρωτικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και την αυξανόμενη επιθυμία των κρατών να μειώσουν την εξάρτησή τους από τα εργαλεία οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον. «Η ασιατική αποδολαριοποίηση αντιπροσωπεύει μια σταδιακή στροφή προς ένα πολυπολικό νομισματικό σύστημα αντί για απλή υποκατάσταση νομίσματος», είπε ο Charoenwong.
«Αν και δεν υπάρχουν πολλές πραγματικές εναλλακτικές λύσεις έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι και οι δυσμενείς εμπορικές πολιτικές ωθούν τα κρατη να αναζητήσουν περιφερειακά πλαίσια όπως η Asean (Ένωση Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας) για να πραγματοποιήσουν τις συναλλαγές τους», πρόσθεσε.
Μια συμφωνία του 2023 της ASEAN είχε ως στόχο να δώσει προτεραιότητα στις συναλλαγές σε τοπικό νόμισμα για να μειώσει την ευπάθεια στις αλλαγές της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και στους εμπορικούς περιορισμούς. Από τότε, τα κράτη μέλη της Νοτιοανατολικής Ασίας άρχισαν να συμμετέχουν σε άμεσο εμπόριο με τη χρήση νομισμάτων όπως το ρινγκίτ της Μαλαισίας και το μπατ Ταϊλάνδης.
Η Ινδονησία διεξάγει περίπου το 15% του εμπορίου της με την Κίνα και την Ιαπωνία σε εναλλακτικά νομίσματα, χρησιμοποιώντας το γουάν για κινεζικές συναλλαγές και τη δική της τοπική ρουπία για τις ιαπωνικές συναλλαγές της. Η Ινδία έχει επίσης συνάψει εμπορικές συμφωνίες χρησιμοποιώντας το νόμισμά της ρουπία, με 18 χώρες. «Κάθε χώρα στην περιοχή της Ασίας ακολουθεί ξεχωριστές στρατηγικές για να μειώσει την εξάρτησή της από το δολάριο ΗΠΑ», είπε ο Charoenwong.
Αυτά περιλαμβάνουν την επιδίωξη ψηφιακών λύσεων όπως τα stablecoins, τα οποία είναι κρυπτονομίσματα συνδεδεμένα με την αξία των πραγματικών περιουσιακών στοιχείων όπως ο χρυσός ή τα ομόλογα, καθώς και τα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας ή οι ψηφιακές εκδόσεις του νομίσματος fiat μιας χώρας.
Τα ασιατικά κράτη θέλουν να μειώσουν το εμπορικό τους πλεόνασμα με τις ΗΠΑ και ανησυχούν για την χρήση του δολαρίου ως οπλου, ειδικά μετά τις πρόσφατες κυρώσεις της Ουάσιγκτον κατά της Ρωσίας και του Ιράν. Μετά την πανδημία του Covid-19, υπήρξε συγκέντρωση παγκόσμιου κεφαλαίου στις αμερικανικές αγορές, πχ μέσω της κατανομής μετοχών και πολλές ασιατικές χώρες επιδιώκουν τώρα να μειώσουν την εξάρτησή τους από τα χρηματοπιστωτικά συστήματα που εκφράζονται σε δολάρια. «Το γουάν της Κίνας έχει ωφεληθεί σημαντικά από την τάση», είπε ο Charoenwong.
Ο Cedomir Nestorovic, καθηγητής γεωπολιτικής στο ESSEC Business School Asia-Pacific της Σιγκαπούρης, δήλωσε ότι χώρες της ASEAN και η Κίνα σφυρηλατούν επίσης ισχυρότερους δεσμούς με τα κρατη της Μέσης Ανατολής εν μέσω μεγαλύτερης εμπορικής διαφοροποίησης.
Πάντως, ο καθηγητής φρονεί ότι ενώ η αποδολαριοποίηση είναι στο τραπέζι, μπορεί να μην είναι βιώσιμη άμεσα.
Τα εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία λάμπουν
Οι παγκόσμιες εντάσεις αυξάνουν την ελκυστικότητα εναλλακτικών περιουσιακών στοιχείων όπως ο χρυσός και το bitcoin, σε σύγκριση με το δολάριο ΗΠΑ. Θεωρούμενος από καιρό αξιόπιστο καταθετικό στοιχείο αξίας, χρυσός έχει προσελκύσει επενδυτές από τους εμπορικούς κόμβους της Ασίας, το Χονγκ Κονγκ και τη Σιγκαπούρη στο πολύτιμο μέταλλο του οποίου η τιμή έχει – ιστορικά – αντίστροφη σχέση με το δολάριο ΗΠΑ.
Ο χρυσός έχει κερδίσει 26% μέχρι στιγμής φέτος και έφτασε στο υψηλό ρεκόρ των 3.450 δολαρίων ΗΠΑ ανά ουγγιά στις 22 Απριλίου, λόγω των εμπορικών εντάσεων ΗΠΑ-Κίνας και της αστάθειας των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για τον χρυσό παραμένουν ανοδικές λόγω των προσδοκιών για ασθενέστερο δολάριο, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Οι κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ασίας, αγοράζουν χρυσό για να σταθεροποιήσουν τα νομίσματά τους αν και οι τιμές ρεκόρ προκάλεσαν πτώση στις αγορές τους το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Παρόμοιο μοτίβο έχουν ακολουθήσει και μεμονωμένοι επενδυτές στις αγορές τους.
«Το δολάριο ΗΠΑ ή μάλλον τα ομόλογα θεωρούνται κανονικά ως το παγκόσμιο αποθεματικό ενεργητικό. Αυτό άλλαξε τους τελευταίους μήνες με τις αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται και τον χρυσό και το bitcoin να υπεραποδίδουν», δήλωσε ο Saad Ahmed, επικεφαλής του κλάδου Ασίας-Ειρηνικού στο Gemini, μια παγκόσμια πλατφόρμα κρυπτονομισμάτων.
Οι τιμές των ομολόγων κινούνται αντιστρόφως απο τις αποδόσεις τους και ως εκ τούτου, οι αυξανόμενες αποδόσεις δείχνουν ότι οι επενδυτές πωλούν αυτό το περιουσιακό στοιχείο. Το Bitcoin έφτασε σε υψηλό ρεκόρ άνω των 111.000 δολαρίων ΗΠΑ στις 22 Μαΐου ακολουθώντας το ανοδικό κλίμα της αγοράς λόγω των υποστηρικτικών κανονισμών των ΗΠΑ.
«Το κρυπτονόμισμα ευνοείται από νεότερους και θεσμικούς επενδυτές, αναδεικνυόμενο ως συμπληρωματικό περιουσιακό στοιχείο παράλληλα με το χρυσό, ενώ πολλοί αυξάνουν επίσης τα στοιχήματά τους σε νομίσματα όπως το γουάν, το δολάριο Χονγκ Κονγκ και το ευρώ», είπε ο Ahmed. «Δεν είναι απαραίτητα μια απόρριψη του δολαρίου, αλλά μια αναγνώριση ότι είναι έξυπνο να διασπείρεις τον κίνδυνο», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με μια έκθεση Global State of Crypto αυτή την εβδομάδα, σημειώθηκε ετήσια αύξηση στην κατοχή κρυπτονομισμάτων το 2025, με τη Σιγκαπούρη να προηγείται με το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκτησίας στο 28%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσε το μεγαλύτερο άλμα από έτος σε έτος.
Ωστόσο, ο Charoenwong λέει ότι ο ρόλος των κρυπτονομισμάτων στην τάση αποδολαριοποίησης παραμένει εξειδικευμένος, με περιορισμένο μόνο αριθμό ασιατικών επιχειρήσεων να τα χρησιμοποιούν για συναλλαγές. «Τα ψηφιακά νομίσματα της Κεντρικής Τράπεζας αποδεικνύονται πιο σημαντικά από τα αποκεντρωμενα κρυπτονομίσματα για πραγματικές προσπάθειες αποδολαριοποίησης», κατέληξε.
Πηγή: South China Morning Post
