Αν υπάρχει ένα μάθημα που θα ήθελα να κρατήσει κάποιος για μια υγιή και ισορροπημένη ψυχική υγεία είναι αυτό: πάνω και πέρα από όλα, να επιδιώκεις την αυθεντικότητα. Συχνά, ερμηνεύουμε την αυθεντικότητα με το να είσαι απλά ο εαυτός σου. Στην πραγματικότητα, είναι κάτι πολύ βαθύτερο. Η αυθεντικότητα σημαίνει να χτίζεις μια ζωή που να είναι σε απόλυτη αρμονία με την προσωπικότητά σου, με τα θέλω και τα όνειρά σου. Να βρίσκεσαι σε καταστάσεις που σου ταιριάζουν και σε κάνουν να ανθίζεις.
Η εμπειρία μου έχει δείξει πως μια μόνο αλλαγή στις συνθήκες της ζωής κάποιου μπορεί να βελτιώσει θεαματικά ή να επιβαρύνει σημαντικά την ψυχική του υγεία. Κι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ίσως παραδείγματα είναι η εργασία.
Ας πάρω τον εαυτό μου ως παράδειγμα. Από πολύ μικρή γνώριζα ότι δεν είμαι άνθρωπος που μπορεί να αντέξει τη ρουτίνα. Δεν με γεμίζει να κάνω το ίδιο πράγμα κάθε μέρα, ούτε να κάθομαι ώρες σε ένα γραφείο μπροστά σε χαρτιά, αριθμούς και διοικητικές λεπτομέρειες. Η προσωπικότητά μου ανθίζει σε ένα περιβάλλον δημιουργικό, γεμάτο αλλαγές και ανθρώπινη επαφή. Γι’ αυτό και διάλεξα έναν τρόπο ζωής και μια καριέρα που ταιριάζουν με αυτό που είμαι εγώ: συναντώ διαφορετικούς ανθρώπους, διδάσκω, δίνω ομιλίες, δημιουργώ. Κανένα μου πρωινό στη δουλειά δεν μοιάζει με το προηγούμενο – και αυτό είναι που με κρατά στα πόδια μου.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι δεν χρειάζομαι «παυσίπονα» για να αντέξω την καθημερινότητα. Δεν καταφεύγω σε υπερβολές, δεν βυθίζομαι σε κατάθλιψη ή άγχος. Ζω με τρόπο που είναι συμβατός με το ποια είμαι. Το έχω ζήσει και το αντίθετο: όταν βρέθηκα σε δουλειές που δεν μου ταίριαζαν, η ψυχική αλλά και η σωματική μου υγεία κλονίστηκε.
Εδώ βρίσκεται το ουσιαστικό μήνυμα: πρέπει να διαλέγουμε μια ζωή που είναι συμβατή με το ποιοι είμαστε. Αυτό είναι αυθεντικότητα.
Βέβαια, για πολλούς ανθρώπους, αυτό δεν είναι εύκολο. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να ζήσουμε αυθεντικά δεν είναι ότι είμαστε «αδύναμοι» ή «ελαττωματικοί». Είναι ότι από πολύ μικροί κουβαλάμε τις φωνές και τις προσδοκίες των γονιών μας. Οπωσδήποτε, οι περισσότεροι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, αλλά η αγάπη τους συνοδεύεται συχνά από φόβο. Φόβο μήπως το παιδί τους δυσκολευτεί οικονομικά, μήπως πονέσει, μήπως «αποτύχει». Έτσι, προσπαθούν να τα σπρώξουν σε κατευθύνσεις που θεωρούν «σίγουρες» – επαγγέλματα με κύρος, με καλές απολαβές, με κοινωνική αποδοχή.
Μόνο που η «ασφάλεια» αυτή μπορεί να γίνει παγίδα. Γιατί καμία δουλειά, όσο προσοδοφόρα κι αν είναι, δεν μπορεί να προστατεύσει την ψυχική υγεία ενός ανθρώπου που ζει σε αναντιστοιχία με τον εαυτό του. Αν ένα παιδί αναγκαστεί να ζήσει ένα όνειρο που δεν είναι δικό του, αργά ή γρήγορα θα πληρώσει το τίμημα σε θλίψη, άγχος και αποξένωση.
Αντίθετα, όταν κάποιος ακολουθεί αυτό που αγαπά, συμβαίνει κάτι απρόσμενο – εργάζεται με περισσότερη ενέργεια, μαθαίνει γρηγορότερα, γίνεται καλύτερος. Η αγάπη του για αυτό που κάνει του δίνει συγκέντρωση, αντοχή, δημιουργικότητα. Και τελικά, συχνά, καταλήγει να έχει και οικονομική επιτυχία – όχι επειδή την κυνήγησε, αλλά επειδή την «γέννησε» η αφοσίωσή του στο πάθος του.
Άρα το δίλημμα είναι πλαστό: δεν χρειάζεται να επιλέξεις ανάμεσα στην ευτυχία και στην επιτυχία. Γιατί στην πραγματικότητα, η αυθεντικότητα είναι το μονοπάτι που οδηγεί και στα δύο.
Η αυθεντικότητα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη. Και είναι ο μόνος σίγουρος δρόμος προς μια ζωή γεμάτη υγεία, χαρά και νόημα.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
MSc Psychology (c.) (Brunel University of London)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
