Ήταν 15 Δεκεμβρίου 1995…
Έπειτα από πέντε χρόνια δικαστικών αγώνων, ο Βέλγος Ζαν Μαρκ Μποσμάν, με τους δύο νεαρούς δικηγόρους του, κέρδισαν μια δίκη στο ευρωπαϊκό δικαστήριο του Λουξεμβούργου, αλλάζοντας για πάντα το ποδόσφαιρο.
Αναλυμένη σε 350 παραγράφους και άρθρα, είναι μία από τις πληρέστερες και πλέον τεκμηριωμένες δικονομικά υποθέσεις.
Τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025 συμπληρώνονται τριάντα χρόνια από τη μεγαλύτερη επανάσταση που γνώρισε ποτέ στους κανόνες του το ποδόσφαιρο.
«Ένας εξαιρετικός αντίκτυπος», είπε ο Ζαν-Μαρκ Μποσμάν στην γαλλική ιστοσελίδα «franceinfo», σημειώνοντας μια έλλειψη σεβασμού από τον κόσμο του ποδοσφαίρου:
«Ο κόσμος του ποδοσφαίρου είναι τώρα μια γιγαντιαία ασημένια μπάλα. Χωρίς την απόφαση Μποσμάν, το Παγκόσμιο Κύπελλο συλλόγων δεν θα υπήρχε. Τα τηλεοπτικά δικαιώματα δεν θα είχαν φτάσει σε τέτοια ποσά. Με αυτήν την απόφαση τον Δεκέμβριο του 1995, ήμουν λίγο σαν Άγιος Βασίλης για τους παίκτες, για τους συλλόγους και τη FIFA.
Πάντως, καμία ομοσπονδία δεν με κάλεσε ποτέ, ούτε η δική μου, ούτε η FIFA. Τελικά, η απόφαση Μποσμάν ήταν μια τεράστια τούρτα που έφτιαξα. Όλοι τη μοιράστηκαν και δεν πήρα ούτε το κερασάκι.
Τώρα, είμαι προς τα 62 μου χρόνια, είμαι σχεδόν ένας γέρος, βλέπετε. Το δέχομαι με ηρεμία και φιλοσοφική άποψη. Αυτή είναι η ζωή και οι δουλειές».
Ο Ζαν Μαρκ Μποσμάν τονίζει ότι τον απασχολούν κυρίως τα διοικητικά εμπόδια για την πλήρη αναγνώριση του καθεστώτος αναπηρίας του μετά από ένα ατύχημα που εξακολουθεί να του προκαλεί πόνο στον αυχένα. Κοιτάζοντας πίσω, θα το έκανε ξανά;
«Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, θα έλεγα όχι. Γιατί η υπόλοιπη ζωή μου δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα».
Κατάθλιψη, αλκοολισμός, οικογενειακά προβλήματα… Μια περίοδος στην οποία δεν θέλει πλέον να ασχολείται:
«Όλοι έχουν περιόδους αμφιβολίας και δυσκολίας. Μέχρι τώρα, μόνο οι αρνητικές στιγμές έχουν επισημανθεί αντί να εξηγούνται οι προοπτικές που έχει ανοίξει ο αγώνας μου».
Ο Βέλγος πρώην ποδοσφαιριστής μόλις έγραψε ένα βιβλίο για να μοιραστεί την ιστορία του με τις νέες γενιές:
«Τριάντα χρόνια αργότερα, οι νεότεροι ποδοσφαιριστές δεν ξέρουν γιατί μπορούν να ταξιδεύουν τόσο ελεύθερα. Στην εποχή μου, λίγοι Γάλλοι παίκτες πήγαιναν στο εξωτερικό. Το ίδιο ίσχυε και για τους Βέλγους, τους Ιταλούς, τους Άγγλους παίκτες… Σήμερα, όταν κοιτάς τις περισσότερες εθνικές ομάδες, πολύ λίγες έχουν παίκτες που παίζουν στη χώρα τους» είπε.
«Με τον παλιό κανόνα των τριών ξένων παικτών, ένας παίκτης όπως ο Κιλιάν Εμπαπέ δεν θα είχε πάει στη Ρεάλ Μαδρίτης τόσο εύκολα. Θα έπρεπε να κάνουν αλλαγές στην ομάδα τους πριν τον αποκτήσουν», πρόσθεσε και συνέχισε:
«Στις αρχές Δεκεμβρίου, με προσκάλεσε σε ένα τουρνουά padel ένας πρώην παίκτης, ο Φρεντερίκ Πικιονέ. Αρκετοί πρώην αστέρες ήταν εκεί, όπως ο Ρομπέρ Πιρές, ο Πατρίκ Βιεϊρά, ο Σιλβέν Βιλτόρ. Όλοι αυτοί οι παίκτες ήρθαν αυθόρμητα σε μένα και μου είπαν: “Σε ευχαριστώ, Ζαν Μαρκ, για όσα έχεις κάνει για εμάς. Χάρη σε εσένα, τα πράγματα έχουν αλλάξει.”Υπάρχει ένας άλλος, του οποίου το όνομα δεν θα αναφέρω, που με χτύπησε στον ώμο και μου είπε: “Και σε ευχαριστώ για τα χρήματα που μας έκανες να κερδίσουμε”».
Στο πλαίσιο της κυκλοφορίας του βιβλίου, έχει ξεκινήσει μια έκκληση προς τους φορείς του ποδοσφαίρου να υποστηρίξουν οικονομικά τον άνθρωπο που άλλαξε οριστικά τα οικονομικά αυτού του αθλήματος, ο οποίος ζει μακριά από το ποδόσφαιρο και τις επιχειρήσεις του, αναζητώντας την αναγνώριση που δεν έχει λάβει ποτέ.
Σε άλλη συνέντευξή του στην γαλλική εφημερίδα «L’ Equipe», τόνισε, μεταξύ άλλων: «Για όλους όσους ωφελήθηκαν, τους συλλόγους, τους παίκτες, τη FIFA, την UEFA, αυτή η απόφαση ήταν θεόσταλτη. Εκτός από εμένα».
Τι είναι ο Νόμος Μποσμαν
Ο Νόμος Μποσμαν (Bosman ruling) είναι μια ιστορική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 1995 που επέτρεψε στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές να μεταγράφονται ελεύθερα εντός της Ε.Ε. μετά τη λήξη του συμβολαίου τους, καταργώντας τα όρια ξένων παικτών, και ουσιαστικά άλλαξε δραστικά το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, ενισχύοντας την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων (ποδοσφαιριστών) και φέρνοντας επανάσταση στις μεταγραφές και την ελεύθερη αγορά παικτών.
Σταδιακά, η έννοια του κοινοτικού παίκτη διευρύνθηκε και δεν αφορούσε μόνο στους ποδοσφαιριστές πολίτες των χωρών-μελών της Ε.Ε. αλλά σε όλους τους Ευρωπαίους ποδοσφαιριστές. Η εφαρμογή του κανονισμού Μποσμάν έφερε πολλές αλλαγές στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Το θετικό του ήταν ότι η σχέση σωματείου – παίκτη έγινε πιο ξεκάθαρη και ρυθμίζεται αποκλειστικά από το συμβόλαιο ομάδας (εργοδότη) – ποδοσφαιριστή (εργαζόμενου). Οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές απελευθερώθηκαν από την αυθαιρεσία των σωματείων, τα οποία πολλές φορές δεν επέτρεπαν τη μεταγραφή τους ζητώντας υπέρογκα ποσά από άλλα σωματεία, ενώ δεν πρόσφεραν αντίστοιχα ποσά για την ανανέωση του συμβολαίου του παίκτη.
Το αρνητικό του κανονισμού Μποσμάν είναι ότι πληθώρα ποδοσφαιριστών με κοινοτικό διαβατήριο μεταγράφηκαν ακόμα και σε ημιεπαγγελματικά σωματεία Β΄ και Γ΄ κατηγορίας άλλων χωρών, αλλοιώνοντας την φυσιογνωμία των τοπικών πρωταθλημάτων και εμποδίζοντας την εξέλιξη των αυτοχθόνων ταλέντων. Όπως είναι φυσικό αυτό είχε επιπτώσεις στις εθνικές ομάδες των χωρών μελών της Ε.Ε.
