Από τον Πρόλογο στο «ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, Μπροστά στο αυταρχικό “θεραπευτικό” κράτος»
(εκδόσεις Ιανός, Θεσσαλονίκη, 1989)
«Ο κρατικός καπιταλισμός είναι το σημερινό αυταρχικό κράτος… οι κοινωνικές λειτουργίες των καπιταλιστών εκτελούνται τώρα από μισθωτούς δημόσιους υπαλλήλους… ο τέλειος κρατισμός ή σοσιαλισμός είναι η πιο συνεπής μορφή αυταρχικού κράτους… οι δυνατότητες σήμερα δεν είναι παρά απελπιστικές.»
M. Horkheimer, Το Αυταρχικό κράτος
Η ολοκληρωτική χειραγώγηση της ανθρώπινης βούλησης και ο συνακόλουθος οριστικός θρίαμβος της κρατικής εξουσίας, δεν αποτελεί μιά μακρινή αποκρουστική προοπτική, αλλά την (υπό διαμόρφωση) οδυνηρή πραγματικότητα μιάς ιστορίας που τείνει στην αυτοαναίρεσή της.
Από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί αυτή η πορεία. ο άνθρωπος, απογυμνωμένος από την ιστορική του διάσταση, θα «υφίσταται» σαν ένα απλό ανιστορικό είδος πλάι στα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου.
Το πρόβλημα για την εξουσία ήταν πάντοτε «η κατασκευή ενός πράγματος που δεν υπάρχει, ενός ανθρώπινου είδους το οποίο θα μοιάζει με τα άλλα ζωικά είδη και του οποίου η μόνη ελευθερία θα συνίστατο στη διατήρηση του είδους». (Η. Arendt)
Κι όπως σηματοδοτείται από τις εξελίξεις, ο άνθρωπος θα υποστεί σύντομα την οριστική «λύση» αυτού του προβλήματος, με την αμετάκλητη απώλεια του δικαιώματός του να νοηματοδοτεί την κοινωνία, την ιστορία και τη ζωή του.
Προς την κατεύθυνση αυτή, έχουν ήδη γίνει τα πιο αποφασιστικά βήματα, με τη διαμόρφωση ενός νέου τύπου ανθρώπου ο οποίος εσωτερικεύοντας την καθολική κυριαρχία της μισθωτής δουλείας ως μιά αδήριτη «αναγκαιότητα» που υπερβαίνει τη θέλησή του, παραιτείται από το δικαίωμά του να δημιουργεί τον κόσμο, την ιστορία και τον εαυτό του, και έτσι μετασχηματίζεται από ενεργός κινητήρια δύναμη της ιστορίας σε παθητικό ενεργούμενό της.
«Αυτός ο τύπος ανθρώπου έχει υλοποιηθεί ιστορικά: Είναι ο άνθρωπος της σύγχρονης εποχής είναι ο άνθρωπος της μάζας, ο ικανοποιημένος με την ευτελή του μόρφωση, τις ασήμαντες αρετές του, την ευτυχία που του προκαλεί η μέτρια τοξικομανία του… Είναι ένας άνθρωπος αδύναμος, αφοπλισμένος, ευνουχισμένος, απομονωμένος. Είναι ο άνθρωπος της ψυχρής τεχνολογίας και των κομματιασμένων συναισθημάτων. Είναι ο άνθρωπος που έχει εξοριστεί μέσα στον εαυτό του. Σχιζοειδικός έξω απ’ τους τοίχους του ψυχιατρείου, Σχιζοφρενικός μέσα σ’ αυτούς…»[1]
Στον ιστορικό ορίζοντα του ανθρώπου προβάλλει ήδη το φάσμα της ψυχιατρικής στρατοπεδικής κοινωνίας που το πειραματικό της μοντέλο έχει δοκιμαστεί μαζικά με «επιτυχία» στα εργαστήρια της «ολοκληρωτικής κυριαρχίας» της Εξουσιαστικής Διεθνούς:
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε όλη την έκταση του πλανήτη, οι στρατοπεδικές κοινωνίες της Ανατολής και τα στρατοκρατικά καθεστώτα της Δύσης, αποτελούν το σημερινό εξουσιαστικό προείκασμα του αποτρόπαιου κοντινού μέλλοντος της ανθρώπινης κοινωνίας που θα συντίθεται από μια ομοιογενή μάζα ανιστορικών ανθρωποειδών, προγραμματισμένων να μην παρεκκλίνουν ποτέ από τον «κανόνα». ένα άθυρμα από ιδεώδεις μέσους «πολίτες» για τους οποίους δεν έχει καμιά σημασία εάν φορούν την ομοιόμορφη στολή των φυλακισμένων ή εάν βολεύονται με ένα συμβατικό ζουρλομανδύα.
Με όλο και πιο γοργούς ρυθμούς, η κτηνωδία της οργανωμένης «νόμιμης» βίας αποβάλλει την πολιτική και υιοθετεί μια «θεραπευτική» ιδεολογία. O πολιτικός ολοκληρωτισμός υποκαθίσταται βαθμιαία από έναν «θεραπευτικό» ολοκληρωτισμό, μέσα από τον οποίο προβάλλει το αποκρουστικό πρόσωπο μιάς «ποιοτικής» αναπαλαίωσης της εξουσίας:
«Ο φασισμός που θα έλθει δεν θα λέγεται πια φασισμός».[2] Θα ονομάζεται Ολοκληρωτικό Θεραπευτικό Κράτος.
[1] R. Jaccard: Η εξορία μέσα μας, (Αθήνα, Χατζηνικολή, 1981), σ. 11.
[2]Γ. Λυκιαρδόπουλος: Η έσχατη στράτευση (Αθήνα, Υψιλον, 1985), σ. 66.
