Για τους περισσότερους γείτονες της Ρωσίας, η διαμάχη μεταξύ της Μόσχας και του Κίεβου δίνει πολλές ευκαιρίες. Ο χρόνος θα δείξει πώς ακριβώς θα τις χρησιμοποιήσουν. Ωστόσο, όλοι τους θα πρέπει να έχουν κατά νου το σενάριο μίας κλιμάκωσης σε επίπεδο στρατιωτικής συμπλοκής ανάμεσα στη Ρωσία και το ΝΑΤΟ. Τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να αναιρέσει πολλά από τα οφέλη που θα συζητηθούν παρακάτω.
Η στρατιωτική συμπλοκή μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχει οδηγήσει σε ένα –άνευ προηγουμένου- ταρακούνημα της παγκόσμιας τάξης η οποία έχει επικρατήσει εδώ και 30 χρόνια. Έχει προκαλέσει γιγάντιες απώλειες και ρίσκα και για τις δύο χώρες. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αυτές οι εχθροπραξίες να συρθούν. Προφανώς, τα μέρη προετοιμάζονται για μία νέα αποφασιστική μάχη. Η έκβασή της δεν είναι προκαθορισμένη και είναι πολύ νωρίς να συνοψίσουμε τα αποτελέσματα. Παρόλα αυτά, μπορούμε ήδη να μιλήσουμε για κάποιες συνέπειες για τις ξένες χώρες. Έχουμε ήδη δώσει τέτοιους υπολογισμούς για σημαντικούς παίκτες —τις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Κίνα και τη Ιαπωνία. Και τώρα ας υπογραμμίσουμε τις πιθανές τροχιές για κάποιες χώρες της Ευρασίας, οι οποίες βρίσκονται πολύ κοντά στα σύνορα της Ρωσίας.
Η Τουρκία εμφανίζεται να είναι πολύ ωφελημένη από τη διαμάχη. Η Άγκυρα κάνει πολύ επιδέξιες κινήσεις. επωφελούμενη από όλους. Η τουρκική διπλωματία αντιτίθεται στη Ρωσική στρατιωτική επιχείρηση, καταδικάζει τις ενέργειες της Ρωσίας και δείχνει αλληλεγγύη με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ. Σε σχέση με τις ΗΠΑ και τους άλλους συμμάχους, η θέση της χώρας έχει ισχυροποιηθεί. Πριν την έναρξη της επιχείρησης ,ένα πλήθος δύσκολων στιγμών έριξε φως στην Τουρκία. Υπήρξαν οι Ρωσικές αγορές όπλων, οι σχετικές με αυτές κυρώσεις των ΗΠΑ, οι εντάσεις με την ΕΕ για την εκμετάλλευση της Ανατολικής Μεσογείου, και μία επιφυλακτική στάση απέναντι στο ρόλο της Τουρκίας στη Συρία και τη Λιβύη, και διεκδικήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτό το φόντο των γεγονότων στην Ουκρανία, όλες αυτές οι ανησυχίες παραγκωνίστηκαν. Η Άγκυρα ενεργά προμηθεύει την Ουκρανία με όπλα, συμπεριλαμβανομένων των Bayraktar UAVs. Ο ρόλος τους δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τόσο εξέχων όπως στη διαμάχη στο Karabakh , όμως για την Τουρκική στρατιωτική βιομηχανία, αυτή η μάχη επεκτείνει την αγορά και τις ευκαιρίες να δείξουν τον εξοπλισμό εν δράση.
Την ίδια στιγμή η Άγκυρα διατηρεί εποικοδομητικές σχέσεις με τη Μόσχα. Ο Recep Tayyip Erdogan έχει αρνηθεί να επιβάλλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας.Οι Τουρκικές εταιρίες προετοιμάζονται να καταλάβουν ολόκληρες θέσεις αγοράς μετά την απόσυρση των Δυτικών εταιριών από τη Ρωσική αγορά. Δημιουργούνται εταιρίες οι οποίες επικεντρώνονται άμεσα στην αλληλεπίδραση με τον Βόρειο γείτονα. Η Τουρκία γίνεται ένας μοναδικός κόμβος . Ο ρόλος της σαν οικονομικού μεσολαβητή στις σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης γίνεται ολοένα και πιο ισχυρός. Ο ρόλος του διαμεσολαβητή υπόσχεται τεράστια κέρδη. Φυσικά, κάποιες από τις συναλλαγές θα είναι ασαφείς στη φύση τους και θα προκαλέσουν δυσαρέσκεια μεταξύ των συμμάχων. Όμως, αυτό είναι απίθανο να μειώσει τις ορέξεις των επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει επιδείξει ευελιξία στις οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα. Οι βασικές συνθήκες και προϋποθέσεις για επιτυχημένο εμπόριο έχουν δημιουργηθεί. Η Τουρκία δέχεται τις κάρτες Mir (τη Ρωσική εκδοχή των καρτών Visa
ή MasterCard). Το πιο πιθανό είναι ότι οι διμερείς οικονομικές συναλλαγές και το εμπόριο δεν θα αποτελέσουν πρόβλημα. Συγχρόνως, η Άγκυρα προσπαθεί να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή στην επίλυση της διαμάχης. Μέχρι τώρα, αυτές οι προσπάθειες είναι άκαρπες. Όμως ούτε ένας δυτικός παίκτης -παρά το γεγονός ότι κάποιοι εμφανίζονται ουδέτεροι (Ελβετία, Φινλανδία, Σουηδία)- δε μπορεί να αναλάβει σήμερα αυτό το ρόλο. Είναι απίθανο οι μετά Σοβιέτ χώρες να το αναλάβουν. Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, έχει επαρκές πολιτικό βάρος, είναι μέλος της Δυτικής κοινότητας ασφάλειας, και επιπλέον παίζει έναν ανεξάρτητο ρόλο. Η Ουκρανική κρίση έχει ισχυροποιήσει το στάτους της Άγκυρας.
Το Αζερμπαιτζάν είναι άλλος ένας παίκτης που κερδίζει. Το Μπακού διατηρεί σχέσεις συνεργασίας με τη Μόσχα, όμως δεν έχει πάρα πολλές υποχρεώσεις. Η υφιστάμενη κρίση έχει αυξήσει κατά πολύ τη ζήτηση για πετρέλαιο από το Αζερμπαιτζάν. Η χώρα θα λάβει σημαντικό εισόδημα. Την ίδια στιγμή, παραμένει συνέταιρος των ΗΠΑ, του ΗΒ της ΕΕ και άλλων δυτικών παικτών. Η Ουκρανική κρίση θα μπορούσε επίσης να στρέψει την προσοχή της Ρωσίας μακριά από το θέμα του Karabakh. Το Αζερμπαιτζάν είναι απίθανο να καταχραστεί αυτήν την αλλαγή, όμως και το Μπακού και η Άγκυρα ελέγχουν πολύ στενά την κατάσταση.
Και η Αρμενία επίσης θα επωφεληθεί από αυτήν τη διαμάχη. Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι κινούνται προς τη Γερεβάν. Μιλάμε, εκτός των άλλων, για ενεργούς και φιλόδοξους παθιασμένους επιχειρηματίες που εργάζονται στον τομέα της πληροφορικής. Η Αρμενία έχει γίνει ένας βολικός κόμβος για αυτούς, προσφέροντας άνετο πολιτιστικό περιβάλλον ,την πιθανότητα βίζας μακράς διαρκείας, σχετικά βολικές διαδικασίες για την απόκτηση άδειας παραμονής, και την διαθεσιμότητα οικονομικών υπηρεσιών. Η Γερεβάν έχει γίνει ιδανική λύση για μικρούς και μικρομεσαίους επιχειρηματίες που εργάζονται για την εξαγωγή των πνευματικών τους υπηρεσιών. Η χώρα λαμβάνει εισροή ανθρωπίνου κεφαλαίου, και μαζί με αυτό ένα πιθανό οικονομικό αποτέλεσμα. Συγχρόνως, η Αρμενία παραμένει μία ευάλωτη χώρα. Η εκτεταμένη διεθνής αναταραχή και η διακύμανση των τιμών των αγαθών δεν είναι προς το συμφέρον της.
Μέρος της μεταναστευτικής ροής από τη Ρωσία έχει επίσης μετακινηθεί στη Γεωργία. Η Τιφλίδα έχει διαχωρίσει τη θέση της από τις κυρώσεις του πολέμου, μη θέλοντας να υποστεί τις ζημίες στη Ρωσική αγορά. Η χώρα παραμένει προσανατολισμένη στη Δύση, όμως ξεκάθαρα δεν επιθυμεί να χειροτερεύσει τις σχέσεις της με τη Μόσχα. Το κύριο συμφέρον της Γεωργίας είναι να αποτρέψει νέο άνοιγμα των εδαφικών διενέξεων εν μέσω των εξελίξεων στην Ουκρανία. Η ισορροπία των απωλειών και των κερδών για την Γεωργία δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη.
Το Καζακστάν παίζει επίσης το ρόλο του σημαντικού κόμβου για τις Ρωσικές εταιρίες. Εδώ, επίσης, είναι πιθανή μία σημαντική εισροή ανθρωπίνου κεφαλαίου από τη Ρωσία. Το Καζακστάν είναι μία μεγάλη αγορά. Έχουν γίνει πολλά εδώ για την ανάπτυξη της οικονομικής δομής, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης του Διεθνούς Οικονομικού κέντρου Αστάνα (Astana International Financial Centre). Τα σύνορα του με την Ρωσική Ομοσπονδία έχουν μεγάλο μήκος, γεγονός που δημιουργεί ευκαιρίες για την επαναεξαγωγή των προϊόντων προς τη Ρωσία. Οι αρχές της χώρας έχουν δηλώσει ότι δεν θα παρακάμψουν τις κυρώσεις της Δύσης. Αλλά κάλλιστα θα καλύψουν τα κενά στην αγορά από τις Δυτικές εταιρίες λόγω των εταιρικών μποϊκοτάζ. Άφθονες ευκαιρίες παραμένουν για την παροχή των προϊόντων τους στη Ρωσία μέσω του Καζακστάν χωρίς να παραβιάζεται το καθεστώς κυρώσεων. Η επιδέξια εφαρμογή τους θα ωφελήσει τη χώρα. Όπως το Αζερμπαιτζάν, το Καζακστάν ωφελείται από το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος.
Η Αρμενία, η Γεωργία και το Καζακστάν μπορούν να θεωρηθούν οι κύριες ευνοημένες χώρες από τη μετανάστευση από τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, το ερώτημα της σταθερότητας μίας τέτοιας ροής παραμένει ανοικτό. Η Ρωσική κυβέρνηση έχει στείλει δύο σημαντικά μηνύματα .Το πρώτο είναι ότι η χώρα δεν σκοπεύει να μεταμορφωθεί σε καταπιεστικό κράτος με κινητοποίηση και ελεγχόμενη οικονομία , στην οποία δεν θα υπάρχει χώρος για την αγορά. Το δεύτερο μήνυμα έχει να κάνει με τη δημιουργία συνθηκών για φιλελευθεροποίηση της αγοράς. Μετά το σοκ των πρώτων ημερών της διένεξης, τέτοια μηνύματα θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν μία αντίστροφη ροή ανθρωπίνου κεφαλαίου πίσω στη Ρωσία. Η πρόσβαση σε οικονομικές υπηρεσίες για διεθνείς συναλλαγές παραμένει πρόκληση. Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου αυτό το πρόβλημα θα λυθεί. Έχοντας χτίσει “εναλλασσόμενους διαδρόμους” σε γειτονικές χώρες, οι επιχειρήσεις μπορούν να επιστρέψουν στη Ρωσία.
Το Τουρκμενιστάν είναι πιθανό να ευνοηθεί από τις αυξανόμενες τιμές του αερίου. Αντίθετα, η Κιργισία και το Τατζικιστάν ίσως χάσουν εξαιτίας της μείωσης στην εισροή εμβασμάτων από τη Ρωσία λόγω της συγκοπής της αγοράς. Το Ουζμπεκιστάν είναι πιο σταθερό υπό αυτή την έννοια λόγω της μεγαλύτερης κλίμακας της οικονομίας του.
Η Δημοκρατία της Λευκορωσίας θα υποστεί τον αντίκτυπο των κυρώσεων της Δύσης. Εν μέρει, θα αντισταθμιστούν από τους βαθείς εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, όμως –εξαιτίας της συγκοπής της Ρωσικής αγοράς- το αποτέλεσμα μιας τέτοιας συνεργασίας θα είναι λιγότερο επικερδές από το αναμενόμενο. Επιπλέον, η δομή των σχέσεων ανάμεσα στη Δημοκρατία της Λευκορωσίας και στην ΕΕ διαφέρει από παρόμοιες σχέσεις με τη Ρωσία.
Η Δημοκρατία της Μολδαβίας είναι ο “χαμένος” αυτής της κρίσης. Η χώρα έχει υποδεχτεί μεγάλο αριθμό προσφύγων από την Ουκρανία. Οι Βρυξέλλες θα παράσχουν οικονομική βοήθεια στη Μολδαβία για να δουλέψει με τους πρόσφυγες. Όμως το κοινωνικό βάρος στην οικονομία μπορεί ακόμη να είναι σημαντικό. Επιπροσθέτως, η Μολδαβία αντιμετωπίζει σημαντική αύξηση στις τιμές καυσίμων, η οποία αναπόφευκτα θα επηρεάσει την οικονομική ανάπτυξη.
Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούν δύο άλλες γειτονικές χώρες, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα. Η Τεχεράνη έχει ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιριών. Ο κίνδυνος έλλειψης πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά ίσως αναγκάσει τις ΗΠΑ να δείξουν σχετική ανοχή στο καθεστώς κυρώσεων. Το Ιράν ίσως κρατήσει σκληρή στάση και μετά μειώσει τις απαιτήσεις του με σκοπό να επιτύχει συμβιβασμό που θα είναι αποδεκτός από την Ουάσιγκτον. Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο πολύ οι ΗΠΑ θα μετριάσουν την πίεση που ασκούν στο Ιράν. Ωστόσο, το γεγονός μίας τέτοιας πιθανότητας είναι αδιαμφισβήτητο. Όσο για τη Βόρεια Κορέα, επωφελείται τουλάχιστον από το γεγονός ότι οι απώλειες μεταφέρονται από τους σημαντικούς της αντιπάλους —τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία τη Νότια Κορέα και άλλες χώρες. Οι απώλειές τους δεν είναι ολέθριες, και δεν μετατρέπονται αυτόματα σε μερίσματα για την Πιονγκγιάνγκ. Όμως η Δύση εμφανίζεται τώρα ως πιο επικίνδυνος αντίπαλος ,η οποία έχει μετατραπεί στον κύριο “παγκόσμιο κακό” καλύπτοντας τον DPRK με την τεράστια σκιά της. Είναι πιθανό ότι -αναφορικά με τη Ρωσία- η Βόρεια Κορέα θα προσπαθήσει να επιτύχει πλεονεκτήματα τακτικής. Για παράδειγμα, η Δυτική πίεση ίσως ενθαρρύνει τη Μόσχα να κάνει τα στραβά μάτια στις παροχές πετρελαίου στο γείτονά της, στην απασχόληση εργατών από την Κορέα, στην εισροή ξένου συναλλάγματος, στην πρόσβαση σε κατασκευασμένα αγαθά και ούτω καθεξής. Η Ρωσία είναι απίθανο να αναμιχθεί πλήρως σε μία τέτοια συνεργασία. Εν τούτοις, είναι συνεργός των περιοριστικών μέτρων από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το πρόγραμμα πυρηνικών πυραύλων της Πιονγκγιάνγκ. Παρόλα αυτά συγκεκριμένη ανοχή στη Ρωσική πολιτική είναι πιθανή. Το ίδιο πιθανότατα θα συμβεί και με την πολιτική της Κίνας.
Για τους περισσότερους γείτονες της Ρωσίας, η διαμάχη μεταξύ της Μόσχας και του Κίεβου δίνει πολλές ευκαιρίες. Ο χρόνος θα δείξει πώς ακριβώς θα τις χρησιμοποιήσουν. Ωστόσο, όλοι τους θα πρέπει να έχουν κατά νου το σενάριο μίας κλιμάκωσης σε επίπεδο στρατιωτικής συμπλοκής ανάμεσα στη Ρωσία και το ΝΑΤΟ. Τέτοια σύγκρουση θα μπορούσε να αναιρέσει πολλά από τα οφέλη που συζητήθηκαν παραπάνω.
