Οι άνθρωποι της διοίκησης του ερασιτεχνικού σωματείου «Χαραυγιακός», κάπου στην Ηλιούπολη, συζητούσαν σε έκτακτη συνεδρίαση με αποκλειστικό θέμα το πώς θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν μερικά χιλιόδραχμα για να τακτοποιήσουν χρέη του συλλόγου σε «φως νερό και ενοίκιο» της υποτυπώδους λέσχης που καθυστερούσαν κάτι μήνες, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Ο πρόεδρος σήκωσε το ακουστικό και ξαφνικά η μίζερη καμαρούλα των συνέδρων φώτισε τα πρόσωπα όλων, αφού ο ηγέτης, κλείνοντας με την παλάμη του το μικρόφωνο είπε: «Κύριοι τηλεφωνούν από τον Παναθηναϊκό». Πράγματι, ήταν η γραμματέας του Απόστολου Νικολαϊδη, που είχε μεταφέρει στο αυτί του επί λέξει: «Κύριε πρόεδρε, ο Παναθηναϊκός θέλει από εσάς τον ποδοσφαιριστή (ανέφερε το όνομα του μικρού) διότι ενδιαφέρει τον προπονητή μας». Για να συμπληρώσει κάπως ειρωνικά: «Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτή η προτίμηση σε νεαρό παίκτη σας, σας τιμά, αφού ο Παναθηναϊκός, ως κορυφαίος σύλλογος, σας προσφέρει την φιλία του».
Ωστόσο, ο φουκαράς ο πρόεδρος του μικρού σωματείου της Ηλιούπολης, οπλισμένος με θάρρος, είχε έτοιμη την απάντηση:
«Σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον, πράγματι μας τιμά. Πέστε μου, πότε θέλει η διοίκησή σας, να μιλήσουμε για τις λεπτομέρειες της μεταγραφής, δηλαδή τα οικονομικά ανταλλάγματα, το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας κλπ.»
Η γραμματέας, σαν έτοιμη από καιρό και σίγουρα με σχετική πείρα των περιπτώσεων, επανήλθε:
«Προφανώς δεν έγινα κατανοητή. Ο κύριος Απόστολος Νικολαίδης, ο πρόεδρός μας, θέλει μέχρι αύριο το απόγευμα να του έχει φτάσει στο γραφείο του το δελτίο του παίκτη και η ελευθέρας του. Την διεύθυνση προφανώς την γνωρίζετε. Λεωφόρος Αλεξάνδρας, γήπεδο ΠΑΟ, είσοδος από την οδό Τσόχα».
Εκεί έληξε το τηλεφώνημα και άρχισε το βρισίδι σε βάρος του κορυφαίου συλλόγου της πρωτεύουσας και του προέδρου του, αφού γνώριζαν πολύ καλά ότι παρά τις αντιρρήσεις τους, η μεταγραφή θα γινόταν με αντίτιμο την …δωρεάν φιλία του «μεγάλου».
Αυτά -λίγο πολύ- γίνονταν σε κάθε ποδοσφαιρική περιφέρεια της χώρας μέχρι πρόσφατα, δηλαδή ως τα τέλη του εικοστού αιώνα, που οι «μεγάλοι» του ποδοσφαίρου ήταν τα αφεντικά και οι «μικροί» επωμίζονταν τον…εθιμικό ρόλο να δέχονται «γονατιστοί» την μοίρα τους, άντε να απλώνουν το χέρι σαν απογοητευμένοι επαίτες, μήπως και του δοθεί το «κάτι τις», με βάση την καλή διάθεση (αν διέθετε) του ενδιαφερόμενου.
Πλήθος είναι οι περιπτώσεις ταλαντούχων νεαρών ποδοσφαιριστών, που από τα σωματεία της γειτονιάς τους, εκλάπησαν με διάφορα κόλπα από συλλόγους – αφεντικά. Στη Θεσσαλονίκη, ο ΠΑΟΚ κατάφερε να στοιχειοθετήσει την εποχή που θα του επέτρεπε να χτίσει πανίσχυρη ομάδα -και να ανταγωνιστεί εκείνες της Αθήνας και του Πειραιά- όταν ΛΕΗΛΑΤΗΣΕ τον Απόλλωνα Καλαμαριάς παίρνοντας τους περισσότερους ταλαντούχους ποδοσφαιριστές του. Δηλαδή, πήρε με διάφορα κόλπα τα παιδιά των προσφύγων του Πόντου, που είχαν φτάσει -με τα πογκρόμ των νεότουρκων- στην Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας τον συνοικισμό της Καλαμαριάς.
Ο Παναθηναϊκός ήταν ανίκανος να αναδείξει μετά τον πόλεμο ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, όμως το αστέρι του, το ανακάλυψε στη συνοικιακή ερασιτεχνική ομάδα με το όνομα «Αμυνα» Αμπελοκήπων. Ο Αντώνης Μαντζαβελάκης, ένας πανέξυπνος (για την ακρίβεια πανούργος) παράγοντας, πήρε, προς τα τέλη της δεκαετίας του ’50, τον νεαρό Μίμη Δομάζο, με αντάλλαγμα -όπως δήλωσε μετά από χρόνια ο σπουδαίος αυτός ποδοσφαιριστής- ένα κοστούμι και μια πορτοκαλάδα»! Όσο για την «‘Αμυνα», ποιος ξέρει αν υπάρχει σήμερα στον ποδοσφαιρικό χάρτη της πρωτεύουσας. Το πιθανότερο είναι να έχει «κατεβάσει ρολά» -μια και οι αλάνες τσιμεντώθηκαν προκειμένου να υψωθούν πολυκατοικίες- κάτι που συνέβη, άλλωστε, με πλήθος ιστορικών σωματείων (‘Ικαρος, Σαφράμπολη κ.ά.)
Στον Πειραιά, την μερίδα του «λέοντος» της εκμετάλλευσης την έχει κατοχυρώσει ιστορικά ο Ολυμπιακός, αρχίζοντας το απαράδεκτο (όσον αφορά τον τρόπο) σαφάρι του να προσθέτει στις τάξεις του ό,τι πολύτιμο φαινόταν στις Ακαδημίες των μικρών και φτωχών σωματείων της περιοχής. Μάλιστα, προπολεμικά ξεκίνησε η ιστορία αυτή, με την περίπτωση του κορυφαίου ταλέντου της δεκαετίας του 1930 Γιάννη Βάζου. Η ιστορία του Βάζου έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Γεννήθηκε το 1914 στη Σμύρνη και το ΄22 με την καταστροφή, βρέθηκε με τους γονείς του στον Πειραιά, στον συνοικισμό της Δραπετσώνας, εκεί όπου χιλιάδες πρόσφυγες έστησαν την γνωστή παραγκούπολη με αίμα, δάκρυ και ελπίδα για το μέλλον. Ο νεαρός Βάζος, ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο 15χρονος στο ερασιτεχνικό σωματείο της γειτονιάς του «Απόλλων», το 1929.
Ήταν τόσο λαμπερό το ταλέντο του που σύντομα φώτισε τα «καμάκια» που είχε βγάλει στο μεϊντάνι η διοίκηση του Ολυμπιακού ψάχνοντας ταλέντα. Ο νεαρός, αποφασίστηκε να ενταχθεί στο δυναμικό του Ολυμπιακού και το 1931, με κάποιο νομικό κόλπο -αφού το δελτίο ήταν σε ισχύ στον Απόλλωνα- έφτασε στο Πασαλιμάνι μέσω της…ΑΕΚ Δραπετσώνας, ενός συλλόγου οι άνθρωποι του οποίου προσφέρθηκαν να αναλάβουν τον ρόλο της «κεκόπορτας», πήραν τον παίκτη από την ομάδα του και στην συνέχεια τον έδωσαν στον «Θρύλο». Δηλαδή η περίπτωση του Γιάννη Βάζου παρουσιάζει την μεγαλύτερη ατασθαλία μεταγραφικής διαδικασίας. Ξεκίνησε στον Απόλλωνα Δραπετσώνας, έπαιξε δύο χρόνια. Πήγε μετά στην γειτονική ΑΕΚ, όπου δεν έπαιξε ποτέ και αμέσως εντάχτηκε στον Ολυμπιακό για να αγωνιστεί τα επόμενα 18 χρόνια (1931-1947), όπου πραγματοποίησε 148 συμμετοχές και πέτυχε -ως κεντρικός μεσοκυνηγός- 170 γκολ! Ο Βάζος πήρε από την πρώτη στιγμή την θέση του Γιώργου Ανδριανόπουλου, ο οποίος σταμάτησε το 1931 για να σπουδάσει και να ακολουθήσει την καριέρα πολιτικού.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο σπουδαίος αυτός ποδοσφαιριστής μπορούσε ένα παραμείνει στο σωματείο που τον ανέδειξε, αυτό ήταν αδύνατο και άδικο να συμβεί. Όμως, μπορεί ο έντιμος παρατηρητής να σχολιάσει με θλίψη τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε ο «μεγάλος σύλλογος» προκειμένου να τον αποκτήσει. Η δύναμη του ισχυρού, αχρήστεψε το δίκαιο του…δικαιούχου, κάτι που θεωρείτο τότε -και για αρκετές δεκαετίες που ακολούθησαν- φυσιολογικό, λογικό και ενθαρρυντικό, αφού θα δινόταν πρώτης τάξεως ευκαιρία σε ταλαντούχο μαχητή να αναδείξει την αξία του και να προσφέρει πολλά στο ελληνικό ποδόσφαιρο.
Αυτά -ευτυχώς- σήμερα έχουν τελειώσει. Και υποτυπώδεις -έστω- οικονομικές συμφωνίες προκύπτουν, και ανταλλάγματα παίρνουν οι «μικροί» σύλλογοι και… τροφεία δίνονται στην περίπτωση που ο νεαρός μικρού συλλόγου αναδειχτεί και δημιουργήσει σημαντική καριέρα με μεταγραφή σε πλούσια ομάδα του εξωτερικού. Χαρακτηριστική περίπτωση των ημερών μας, αποτελεί αυτή του διεθνή σέντερ μπακ Κωνσταντίνου Μαυροπάνου. Με την μεταγραφή του στην αγγλική Γουέστ Χαμ, χρήματα θα δοθούν ως «τροφεία» τόσο στον ΠΑΣ Γιάννενα όσο και στον Απόλλωνα Σμύρνης, δηλαδή δυο ιστορική αθλητικά σωματεία που σήμερα φυτοζωούν από οικονομική άποψη…
Όσο υπάρχουν, λοιπόν, οι συνοικιακές – επαρχιακές μικρές κυψέλες ποδοσφαίρου, το άθλημα μπορεί να αισιοδοξεί για το μέλλον. Η ΑΕΚ δεν θα μπορούσε ποτέ να αναδείξει τον σπουδαίο Σωκράτη Παπασταθόπουλο, αν δεν τον είχε ετοιμάσει ο Ατρόμητος Πεταλιδίου στην Μεσσηνία. ΄Οπως και τον Νίκο Λυμπερόπουλο ο Παναθηναϊκός, αν η μικρή πλην τίμια και ιστορική «Εράνη» Φιλιατρών δεν είχε φροντίσει να του «μάθει» τα πρώτα του ποδοσφαιρικά «γράμματα».
Θα κλείσω επιστρέφοντας στην Δραπετσώνα, εκεί όπου ζει και αναπνέει (κυριολεκτικά αναπνέει, μετά την εξαφάνιση της δηλητηριώδους εταιρίας Λιπασμάτων του Μποδοσάκη) η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική Ακαδημία του περιφερειακού Πειραιά, ο ΑΣ Ποντίων, ένα σωματείο με αφετηρία το 1928 που επιμένει να αναδεικνύει ταλέντα τόσο στο ανδρικό όσο και στο γυναικείο ποδόσφαιρο. Μιλάμε για εκατοντάδες νέα παιδιά που γεμίσουν το γηπεδάκι της περιοχής «Γιάννης Βάζος» και προσπαθούν με θάρρος και ελπίδα να αναδειχτούν ώστε να μπορέσουν να στοιχειοθετήσουν καριέρα σε επαγγελματικά σωματεία. Η διοίκηση του ΑΣ Ποντίων, με επιμονή αλλά με ελάχιστα μέσα προσπαθεί για το καλύτερο δυνατό. Και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό να βλέπεις παιδούλες 13, 14, 15 ετών να προσπαθούν στις προπονήσεις και στα «μικρά» πρωταθλήματα της ΕΠΣΠ, και να οραματίζονται ότι κάποτε μπορεί να φτάσουν και να επαναλάβουν τα κόλπα του Ντέϊβιντ Μπέκαμ, την τεχνική του Μίμη Δομάζου, του Γιάννη Βάζου, του μάγου Ηλία Υφαντή και το μπρίο του ομορφόπαιδου Γιώργου Δεληκάρη. Να θυμίσω ότι ο σπουδαίος αυτός εξτρέμ (και όχι μπαλαντέρ, που τον είχαν «βαφτίσει» ανόητα μερικοί δημοσιογράφοι…) στον «άσημο» Αργοναύτη αναδείχτηκε, πριν οι «ερυθρές δαγκάνες» τον αρπάξουν από την σκιερή Καλλίπολη και τον φέρουν στο… φωτεινό Πασαλιμάνι!
