Μετά από μία διάγνωση καρκίνου του μαστού, η γυναίκα θα χρειαστεί να επιλέξει, μαζί με τους γιατρούς της, τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν για τη θεραπεία της νόσου. Μία από τις πιο κρίσιμες ερωτήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη είναι αν θα κάνει μαστεκτομή ή θα διατηρήσει τον μαστό της με ογκεκτομή και ακτινοθεραπεία.
Απόλυτη προτεραιότητα είναι φυσικά η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είτε με μαστεκτομή είτε με χειρουργική τεχνική διατήρησης του μαστού.
Αποφεύγεται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο η μαστεκτομή
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ριζικές χειρουργικές τεχνικές (μαστεκτομή) χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.
Η τάση σε όλο τον κόσμο είναι να διατηρείται ο μαστός, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ζωή της γυναίκας ή να είναι χειρότερο το ογκολογικό αποτέλεσμα.
Κάθε περίπτωση καρκίνου του μαστού είναι διαφορετική
Η τελική επιλογή είναι απόλυτα εξατομικευμένη για την ασθενή, καθώς κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Με βάση τα χαρακτηριστικά του καρκίνου σας κι αν όντως έχετε την επιλογή να κάνετε ογκεκτομή και όχι μαστεκτομή, ο γιατρός σας θα σας εξηγήσει ποια μέθοδος είναι κατάλληλη για εσάς.
Τι είναι η ογκεκτομή;
Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια επιλέγεται η θεραπεία διατήρησης του μαστού.
Στην ογκεκτομή, δηλαδή την ευρεία τοπική εκτομή, αφαιρείται ο όγκος και φυσιολογικός ιστός γύρω από τον όγκο σε ένα ασφαλές όριο, τουλάχιστον 2 χιλιοστών. Έτσι διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα σε αυτή την περιοχή (επαρκές χειρουργικό όριο). Το επαρκές χειρουργικό όριο αποτελεί θέμα αντιπαράθεσης στην επιστημονική κοινότητα, αλλά τα δύο χιλιοστά απόσταση από τον όγκο, θεωρείται αποδεκτό όριο. Μετά την ογκεκτομή, γίνεται ακτινοθεραπεία.
Τι είναι η μαστεκτομή;
Στη μαστεκτομή γίνεται ολική αφαίρεση του μαστού ή και των δύο μαστών. Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, δεν χρειάζεται να γίνει μετά τη μαστεκτομή ακτινοθεραπεία.
Όποια μέθοδος κι αν επιλεγεί (ογκεκτομή και ακτινοθεραπεία ή μαστεκτομή), αφαιρείται ο φρουρός λεμφαδένας και γίνεται ταχεία βιοψία. Εφόσον το αποτέλεσμα της βιοψίας είναι θετικό για ύπαρξη καρκινικών κυττάρων στον φρουρό λεμφαδένα, σε πολλές περιπτώσεις γίνεται και λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης.
Μαστεκτομή ή ογκεκτομή;
Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως για τον καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο, δεν υπάρχει καμία διαφορά στην επιβίωση μεταξύ μαστεκτομής και ογκεκτομής με ακτινοβολία.
Κάθε γυναίκα όμως είναι διαφορετική περίπτωση και αποφασίζεται ποια επιλογή είναι κατάλληλη για τη συγκεκριμένη ασθενή. Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι απόλυτα εξατομικευμένη.
Θα πάρω μόνη μου την απόφαση για μαστεκτομή ή ογκεκτομή;
Οι περισσότερες γυναίκες θα προτιμούσαν να πάρει κάποιος άλλος την απόφαση κι όχι εκείνες, καθώς ανησυχούν για την πιθανότητα να κάνουν λάθος επιλογή.
Είναι φυσιολογικό να θέλετε να απομακρυνθεί κάθε καρκινικό κύτταρο από τον οργανισμό σας το συντομότερο δυνατό, με οποιοδήποτε τρόπο.
Την τελική απόφαση όμως για το αν θα κάνετε μαστεκτομή η ογκεκτομή και ακτινοθεραπεία θα την πάρετε εσείς, αφού προηγουένως έχετε ενημερωθεί λεπτομερώς από τον γιατρό σας για τον δικό σας καρκίνο του μαστού και τις επιλογές που έχετε για εξατομικευμένη θεραπεία.
Τι δείχνουν επιστημονικά στοιχεία
Έξι μελέτες έχουν συγκρίνει τη χειρουργική επέμβαση διατήρησης μαστού (ογκεκτομή) με τη μαστεκτομή. Σε καμία μελέτη οι ερευνητές δεν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν αυξημένα ποσοστά επιβίωσης σε μία από τις δύο μεθόδους.
Το Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου κατέληξε πριν από 35 χρόνια στο συμπέρασμα ότι η ογκεκτομή ήταν η βέλτιστη θεραπεία με βάση τις έξι τυχαιοποιημένες δοκιμές. Τότε άρχισε η τάση να αυξάνονται οι χειρουργικές επεμβάσεις διατήρησης του μαστού.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου, οι οποίες κάνουν ογκεκτομή και ακτινοθεραπεία έχουν τα ίδια ποσοστά επιβίωσης με τις γυναίκες που κάνουν μαστεκτομή.
Οι μελέτες δείχνουν πως δεν υπάρχει σωστή και λάθος επιλογή. Ο γιατρός σας λοιπόν, θα σας εξηγήσει τις επιλογές που είναι κατάλληλες για τη δική σας περίπτωση.
Η επιλογή είναι προσωπική και θα πρέπει να γίνει σε μία συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο στη ζωή της γυναίκας. Το τι αισθάνεστε, τι θέλετε, τι προτεραιότητες έχετε, παίζουν σημαντικό ρόλο στην απόφαση που θα πρέπει να πάρετε.
Μπορεί να επιλέξετε την ογκεκτομή για να διατηρήσετε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του μαστού σας. Μπορεί όμως να προτιμήσετε τη μαστεκτομή αν αυτό σας δημιουργεί μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν συνιστάται ογκεκτομή
Ο χειρουργός μαστού, γνωρίζοντας κάθε λεπτομέρεια για τον καρκίνο σας, θα σας ενημερώσει εάν έχετε επιλογή μεταξύ μαστεκτομής και ογκεκτομής με ακτινοθεραπεία.
Για ορισμένες γυναίκες μπορεί να μην υπάρχουν δύο επιλογές, καθώς ογκολογικά μπορεί η μόνη κατάλληλη χειρουργική επιλογή είναι η μαστεκτομή.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 25% των γυναικών θα χρειαστούν μαστεκτομή, αλλά για το υπόλοιπο 75% υπάρχει δυνατότητα επιλογής.
Το μέγεθος του όγκου σε σχέση με το μέγεθος του μαστού είναι συνήθως ο κύριος παράγοντας που εξετάζει ο χειρουργός μαστού για να προσδιορίσει εάν η ογκεκτομή είναι η κατάλληλη χειρουργική θεραπεία.
Το αν η ογκεκτομή είναι ασφαλής επιλογή, σχετίζεται με το ποσοστό ιστού που πρέπει να αφαιρεθεί από το μαστό σας προκειμένου να αφαιρεθεί ο καρκίνος με επαρκές χειρουργικό όριο, σε σύγκριση με το συνολικό μέγεθος του μαστού. Λαμβάνουμε πάντα υπόψη το ακριβές σημείο στο οποίο βρίσκεται ο όγκος.
Χημειοθεραπεία πριν την επέμβαση και συρρίκνωση του όγκου
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά εάν έχετε μεγάλο όγκο ή καρκίνο και στους λεμφαδένες, μπορεί να συνιστάται χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία πριν από την επέμβαση. Αυτό θα βοηθήσει να συρρικνωθεί ο όγκος πριν από τη χειρουργική επέμβαση καρκίνου του μαστού.
Η ογκοπλαστική δίνει τη δυνατότητα ανακατανομής της απώλειας όγκου από το μαστό κι έτσι μπορεί να γίνει ογκεκτομή και σε μεγαλύτερους όγκους. Ογκοπλαστική ονομάζονται οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη χειρουργική του μαστού με στόχο την πλήρη αφαίρεση της κακοήθειας και την ταυτόχρονη αποκατάσταση της παραμόρφωσης του μαστού, που προκαλείται από την επέμβαση, ώστε να υπάρχει και καλό αισθητικό αποτέλεσμα.
Πότε ενδείκνυται η μαστεκτομή
Η μαστεκτομή μπορεί να είναι η βέλτιστη χειρουργική επιλογή όταν:
- Υπάρχουν δύο ή περισσότεροι όγκοι (πολυκεντρικοί όγκοι) σε διαφορετικά τεταρτημόρια του μαστού, που δεν μπορούν να αφαιρεθούν με μία μόνο ευρεία εκτομή.
- Υπάρχει υπόνοια πολυεστιακότητας του όγκου.
- Ο όγκος είναι μεγάλος σε σχέση με το μέγεθος του μαστού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση (νεοεπικουρική θεραπεία) μπορεί να συρρικνώσει μεγάλους όγκους για να καταστεί δυνατή η διατήρηση του μαστού με ογκεκτομή.
Η επιλογή της θεραπείας είναι απόλυτα προσωποποιημένη. Μπορεί στη μαστογραφία να εμφανίζονται διάχυτες ανωμαλίες, όπως εκτεταμένες περιοχές ύποπτων ασβεστώσεων, οι οποίες μπορεί να σχετίζονται με ενδοπορικό καρκίνωµα in situ (DCIS) µια πρώιµη µορφή καρκίνου του µαστού και να απαιτείται μαστεκτομή.
Ένα επιθετικό, υψηλού βαθμού διηθητικό καρκίνωμα, που έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί επιτυχώς με χειρουργική επέμβαση διατήρησης του μαστού.
Μαστεκτομή λόγω γενετικής προδιάθεσης
Ορισμένες γυναίκες με γενετική προδιάθεση να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού, επιλέγουν την αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή (αφαίρεση και των δύο μαστών) ως προληπτικό μέτρο μετά την εμφάνιση καρκίνου στον έναν μαστό.
Σε γυναίκες με μεταλλάξεις BRCA1/BRCA2 ή κάποιες άλλες γονιδιακές μεταλλάξεις, οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού μπορεί να φθάσουν το 70-80%.
Έχοντας ήδη εμφανίσει καρκίνο του μαστού, οι πιθανότητες εμφάνισης άλλου πρωτοπαθούς καρκίνου του μαστού στον υπολειπόμενο ιστό του μαστού είναι υψηλές κι έτσι αρκετές γυναίκες επιλέγουν διπλή μαστεκτομή.
Μαστεκτομή λόγω αδυναμίας ακτινοθεραπείας
Μπορεί ο καρκίνος του μαστού να έχει τα χαρακτηριστικά για να γίνει μόνο ογκεκτομή, αλλά για συγκεκριμένους λόγους να μην μπορεί η γυναίκα να κάνει ακτινοθεραπεία. Τότε είναι απαραίτητη η μαστεκτομή.
Πότε δεν συνιστάται η ακτινοθεραπεία
Εγκυμοσύνη: στην εγκυμοσύνη η ακτινοβολία μπορεί να βλάψει το έμβρυο. Μπορεί όμως να γίνει μετά τον τοκετό.
Σκληρόδερμα ή συστηματικός λύκος (αυτοάνοσα νοσήματα): Ορισμένες σοβαρές ασθένειες του συνδετικού ιστού, όπως το σκληρόδερμα ή ο λύκος, μπορεί να κάνουν τη γυναίκα ιδιαίτερα ευαίσθητη στις παρενέργειες της ακτινοθεραπείας.
Προηγούμενη ακτινοθεραπεία στον ίδιο μαστό ή στην ίδια πλευρά του θώρακα. Γενικά, η ακτινοθεραπεία στο μαστό μπορεί να γίνει μόνο μία φορά, εκτός από πολύ σπάνιες περιπτώσεις.
Η ιατρική ομάδα που αναλαμβάνει μία ασθενή με καρκίνο του μαστού (ογκολόγος, χειρουργός μαστού) θα την ενημερώσει λεπτομερώς για τις επιλογές που υπάρχουν, με βάση το βέλτιστο δυνατό ογκολογικό αποτέλεσμα και θα την βοηθήσουν να πάρει την καλύτερη απόφαση για τη δική της περίπτωση.
