Πώς οι πάμπλουτοι του πλανήτη δεκαπλασίασαν την περιουσία τους

Τι κι αν ο κορωνοϊός έπληξε με πρωτοφανή τρόπο τις οικονομίες όλων των χωρών και κατακρήμνισε το εισόδημα του μέσου πολίτη; Οι 50 πλουσιότερες οικογένειες στις ΗΠΑ, που κατέχουν ήδη περιουσίες πολλών δισεκατομμυρίων, κατόρθωσαν να ξεπεράσουν όλες τις κρίσεις, από το 1983 μέχρι και σήμερα, και έχουν καταφέρει αυτές τις τελευταίες δεκαετίες να δεκαπλασιάσουν τις περιουσίες τους (κατά 1007% για την ακρίβεια)! Παράλληλα, με νόμιμους ή νομότυπους τρόπους, κατορθώνουν να γλιτώνουν δισεκατομμύρια από φόρους, μεταφέροντας το βάρος βέβαια στον μέσο πολίτη, που πληρώνει ό,τι αναλογεί στην περιουσία του μέχρι και το τελευταίο σεντ…

Οικογένειες όπως οι Johnson, Rockefeller και Marriott, σύμφωνα με ανάλυση από το έγκυρο Institute for Policy Studies, δεν τα έχουν καταφέρει μόνο χάρη στους καλούς οικονομικούς δείκτες των εταιρειών τους και στην αύξηση του τζίρου. Αυτές οι δυναστείες συστηματικά φοροδιαφεύγουν ώστε να επιτύχουν τα υπερκέρδη. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας δε, οι περιουσίες τους με κάποιον τρόπο αυξήθηκαν και πάλι! Συγκεκριμένα ο πλούτος τους από τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι τον Απρίλιο του 2021 αυξήθηκε κατά 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Παράλληλα, το Ινστιτούτο αναλύει τις τεράστιες αρνητικές συνέπειες που έχει αυτή η υπερσυσσώρευση πλούτου στα χέρια των λίγων, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Για παράδειγμα, αυτές οι δυναστείες αποκτούν τεράστια πολιτική και «φιλανθρωπική» ισχύ, ώστε να προωθούν τις δικές τους ατζέντες… Επίσης οι οικογένειες αυτές καταφέρνουν να εμποδίσουν τις αυξήσεις φόρων των πλουσίων, δίνουν ελάχιστα σε φιλανθρωπίες, δημιουργούν λόμπι συμφερόντων και αξιοποιούν τα χρήματά τους για να προωθούν «υπόγεια» περαιτέρω τα συμφέροντά τους.

Ο Chuck Collins, συγγραφέας της σχετικής έκθεσης, τονίζει: «Το θέμα δεν είναι ότι αυτές οι οικογένειες παραμένουν ζάμπλουτες, αλλά ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνεται ο πλούτος τους από γενιά σε γενιά. Αυτό δείχνει ότι έχουν βρει τρόπους να κρύβουν ή να ξεπλένουν τα χρήματα».

Πώς τα καταφέρνουν; Συνήθως… νόμιμα, εκμεταλλευόμενοι τρύπες στο φορολογικό σύστημα, που τους επιτρέπουν να πληρώνουν ελάχιστα -ή και καθόλου- σε φόρους. Από την εποχή του προέδρου Ρίγκαν, οι πλουσιότεροι πληρώνουν αναλογικά πολύ λιγότερα από όσο έκαναν ιστορικά. Ένας τρόπος είναι η κατοχή του κεφαλαίου και η συγκέντρωση τόκου από αυτό.

Έτσι, ποιος πληρώνει για το κράτος και τις κοινωνικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ; Μα φυσικά οι χαμηλότερες τάξεις…

Χαρακτηριστική είναι η νοοτροπία μιας απογόνου του Disney, της Abigali, η οποία έγραψε στα 21 της χρόνια: «Χρησιμοποίησε οποιοδήποτε εργαλείο έχεις εντός των ορίων του νόμου ώστε να κρατήσεις όσα περισσότερα χρήματα μπορείς μακριά από τα χέρια της κυβέρνησης και των γραφειοκρατών, οι οποίοι άλλωστε θα τα χρησιμοποιήσουν λάθος»…(Με απλά λόγια, αυτό λέγεται φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή)…

Κάποια από τα μέτρα που προτείνονται στην έκθεση είναι η επιβολή ειδικού φόρου μεγάλου πλούτου, ειδικού φόρου για την ανακούφιση των πληγέντων από την πανδημία, μεγαλύτεροι φόροι ακίνητης περιουσίας και επιβολή μεγάλου φόρου κληρονομιάς. Προτείνεται δε και η ποινικοποίηση ορισμένων δραστηριοτήτων που προκαλούν αυτή τη φοροαποφυγή, νόμιμα μέχρι τώρα. 

Η έκθεση καταλήγει ως εξής: «Αν επιλέξουμε να ακολουθήσουμε το ίδιο μονοπάτι, οι οικογένειες με τον τεράστιο πλούτο που έχουν κληρονομήσει θα αποκτούν όλο και περισσότερο έλεγχο στα δημόσια πράγματα. Ωστόσο μπορούμε να κινηθούμε σε διαφορετική κατεύθυνση. Να εφαρμόσουμε νέες οικονομικές πολιτικές που θα ενδυναμώνουν την κοινωνία στο σύνολό της και θα διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες και αξιοπρέπεια για όλους, όχι μόνο για τους λίγους»…

Οι αποκαλύψεις της ProPublica για την απίστευτη φοροαποφυγή των πλουσίων

Η ProPublica απέκτησε πρόσβαση στα φορολογικά στοιχεία των πιο πλούσιων επιχειρήσεων και τα πορίσματα που παρουσιάζει έχουν τεράστιο ενδιαφέρον και φυσικά καταδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη να υπάρξουν γενναίες φορολογικές μεταρρυθμίσεις στις ΗΠΑ. 

Τα στοιχεία δείχνουν το αμελητέο -σε ορισμένες περιπτώσεις μηδενικό- ποσό που πληρώνουν σε φόρους δισεκατομμυριούχοι όπως οι Jeff Bezon, Elon Musk και Warren Buffett.

Σύμφωνα με το Forbes, οι 25 πλουσιότεροι άνθρωποι αύξησαν τις περιουσίες τους κατά 401 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε 5 χρόνια, από το 2014 έως το 2018. Πόσο φόρο πλήρωσαν; Μόλις 13,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Δηλαδή το 3,4%. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Warren Buffett, ο οποίος αύξησε την περιουσία του κατά 24,3 δισεκατομμύρια δολάρια και πλήρωσε φόρο μόλις 23,7 εκατομμύρια. Δηλαδή το 0,1%. Αντίστοιχα είναι τα ποσά και για τον Jeff Bezos. 

Ο μέσος Αμερικανός είδε επίσης αύξηση της περιουσίας του το ίδιο διάστημα, κυρίως λόγω της αύξησης της τιμής των ακινήτων. Η περιουσία του, λοιπόν, αυξήθηκε κατά 65.000 δολάρια την ίδια πενταετία, μόνο που ο φόρος που πλήρωσε για το ίδιο διάστημα ήταν… σχεδόν αυτό το ποσό, δηλαδή 62.000 δολάρια! Κι αυτό διότι φυσικά ο μέσος Αμερικανός ζει με το εισόδημά του, το οποίο φορολογείται…

Ή αλλιώς, η περιουσία των 25 πλουσιότερων Αμερικανών το 2018 ανερχόταν στο 1,1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Αυτό αντιστοιχεί στο συνολικό εισόδημα 14,3 εκατομμυρίων μέσων Αμερικανών. Οι πρώτοι πλήρωσαν φόρο 1,9 δισεκατομμύρια για τα κέρδη τους. Αντίστοιχα, αυτοί οι 14,3 εκατομμύρια Αμερικανοί πλήρωσαν 143 δισεκατομμύρια για το ίδιο ποσό!

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του Jeff Bezos. Το 2007 δεν πλήρωσε τίποτα σε φόρους. Αυτό το… επίτευγμα το κατάφερε και το 2011. Η αποτίμηση της περιουσίας του τότε ήταν στα 18 δισεκατομμύρια. Κι επειδή δήλωσε ότι οι απώλειές του από τις επενδύσεις υπερέβαιναν το εισόδημά του, το κράτος τού παρείχε και… εισόδημα 4.000 δολαρίων για τα παιδιά του!

Το 2018, δε, ο Elon Mask, ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, επίσης πλήρωσε… μηδέν σε φόρους. Το ίδιο και για τον Michael Bloomberg. Μάλιστα ο George Soros το καταφέρνει αυτό επί τρεις συνεχόμενες χρονιές.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου κατορθώνουν να πληρώσουν ελάχιστα χρήματα ή και καθόλου και μάλιστα απολύτως νόμιμα.

Πώς γίνεται αυτό;

-Με τη διατήρηση του κεφαλαίου, είτε σε ακίνητη περιουσία είτε σε μετοχές. Τα κέρδη από αυτές τις αξίες δεν φορολογούνται, εκτός αν πουληθούν.

-Με τις φιλανθρωπικές δωρεές, με τις οποίες επιτυγχάνουν μεγάλες φοροαπαλλαγές. 

-Με τη λήψη μεγάλων δανείων, τα οποία φυσικά είναι αφορολόγητα. Ο κάτοχος του δανείου πληρώνει μονοψήφιο επιτόκιο και κερδίζει όλο τον φόρο, αφού το σύστημα δεν το θεωρεί εισόδημα.

-Δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς.

Η ProPublica ζήτησε από τους ανθρώπους αυτούς να σχολιάσουν την έρευνά τους. Εκπρόσωπος του George Soros είπε ότι ο επιχειρηματίας έχασε χρήματα σε επενδύσεις το διάστημα 2016-2018, άρα δεν οφείλει φόρους. Αρνήθηκε δε να απαντήσει αναλυτικά. Το ίδιο και ο Elon Musk, ο οποίος αρκέστηκε να απαντήσει με ένα… ερωτηματικό (?).

Τι μπορεί να αλλάξει; Η κυβέρνηση του Μπάιντεν κινείται δειλά προς αυτή την κατεύθυνση με την αύξηση της φορολογίας για όσους δηλώνουν εισόδημα πάνω από 400.000 δολάρια από το 37% στο… 39,6% και με πρόβλεψη για αύξηση των εταιρικών φόρων. Ελάχιστη διαφορά μπορούν να επιφέρουν αυτά τα μέτρα.

Το άρθρο του της ProPublica κλείνει με το μυστικό που ξέρουν όλοι οι δισεκατομμυριούχοι και το οποίο αποκαλύφθηκε με τη δήλωση του Warren Buffett το 2011: «Έχει ξεκινήσει ένας πόλεμος των τάξεων, ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία 20 χρόνια. Η τάξη μου κερδίζει». 

Διαβάστε τη μελέτη αναλυτικά εδώ.

Επιμέλεια: Σωτήρης Σκουλούδης