Το zougla.gr και η ιστοσελίδα Ahval δημοσιεύουν το πέμπτο άρθρο της δημοσιογραφικής έρευνας για τη διακίνηση μεταναστών και προσφύγων από την Τουρκία στην Ελλάδα.
Στο συγκεκριμένο ρεπορτάζ αναφέρεται ο τρόπος λειτουργίας των κυκλωμάτων που δρουν στη Σμύρνη και το Αϊβαλί.
Η Σμύρνη, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, έχει προσελκύσει στο πέρας της ιστορίας ανθρώπους διαφορετικής κουλτούρας στην πανέμορφη δυτική ακτή του Αιγαίου. Εβραίοι, Λεβαντίνοι, αλλά κυρίως οι Έλληνες, είναι αυτοί που άφησαν το στίγμα τους στην πόλη και στον πολιτισμό της. Η ισχυρή επιρροή των Χριστιανών στην πόλη από τις εποχές της οθωμανικής αυτοκρατορίας έχει οδηγήσει στην αποδοκιμασία προς τους φανατικούς Μουσουλμάνους, όμως και αυτοί αισθάνονται υπερήφανοι για την κοσμοπολίτικη ταυτότητά τους.
Μετά τη 16χρονη διακυβέρνηση του κόμματος με ισλαμικές καταβολές, Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), η πόλη αποτελεί ένα κοσμικό προπύργιο σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από την πόλωση ολοένα και περισσότερο. Αλλά η Σμύρνη φιλοξενεί και μια άλλη δημογραφική ομάδα που συνήθως δεν τραβάει την προσοχή των ανθρώπων: τους μετανάστες.
Και υπάρχει μια περιοχή της πόλης που έχει μετατραπεί σε συνώνυμο των μεταναστών. Το Basmane.
Η περιοχή Basmane, που αναπτύχθηκε γύρω από τον έναν από τους δύο σταθμούς του τρένου της πόλης στα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν κάποτε γνωστή για τα ξενοδοχεία πολυτελείας και για βίλες που φιλοξενούσαν μεγάλα ονόματα της εποχής, όπως τον ιδρυτή της τουρκικής δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ.
Τα παλιά κτήρια αποτελούν σήμερα το σπίτι για κάποιους από τους εκατομμύρια πρόσφυγες που έφτασαν στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Όταν κάναμε την έρευνά μας, τα 250 ξενοδοχεία της περιοχής φιλοξενούσαν περίπου 900 πρόσφυγες σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αλλά ο πραγματικός αριθμός μάλλον προσεγγίζει τους 2.000, ενώ στην περιοχή υπάρχουν μετανάστες 72 διαφορετικών εθνικοτήτων.
Η πλειοψηφία από αυτούς περιμένουν την ευκαιρία για να ξεκινήσουν το ταξίδι τους για τα ελληνικά νησιά ή την Ιταλία. Πολλοί, ωστόσο, έφτασαν στη Σμύρνη μετά από ένα μακρύ ταξίδι και πλέον δεν έχουν καθόλου χρήματα. Τα φτηνά ξενοδοχεία της Basmane αποτελούν την τελευταία διέξοδο για αυτούς.
Πολλοί από τους μετανάστες που καταλήγουν εδώ προέρχονται από αφρικανικές χώρες. Επίσης πολλοί παραμένουν για πολύ καιρό στην Τουρκία, και έχουν αφήσει το στίγμα τους στην πόλη, όπου ακόμα και επιχειρήσεις διαφημίζονται με φυλλάδια στη σομαλική, π.χ., γλώσσα.
Οι Αφρικανοί που παίζουν τάβλι στα καφέ αποτελούν κοινό θέαμα, όπως και οι Αφρικανές που περπατούν στην τοπική αγορά.
Ένας λαθροδιακινητής στη Basmane που φέρει το όνομα Hacı, είπε ότι σχεδόν όλοι οι ξένοι της περιοχής περιμένουν για να περάσουν στην Ελλάδα. Η σημασία του θαλάσσιου ταξιδιού για όσους διαμένουν στη γειτονιά είναι έκδηλη λόγω ενός αδιαμφισβήτητου γεγονότος – παντού πωλούνται σωσίβια, ορισμένα καινούργια στο κουτί τους, ενώ υπάρχουν κι άλλες φθηνότερες επιλογές που έχουν χρησιμοποιηθεί και επιδιορθωθεί, πριν πουληθούν ξανά. Ακόμα και στο κατάστημα πώλησης τσαγιών πωλούνται σωσίβια.
Η μεγαλύτερη ανησυχία του Haci, ωστόσο, δεν είναι η πώληση των σωσιβίων. Δουλεύει με μια ομάδα πέντε ατόμων, που μεταφέρουν τους μετανάστες με μηχανοκίνητες λέμβους, γιοτ ή ψαροκάικα, από το Karaburun, μια χερσόνησο έξω από τον κόλπο της Σμύρνης, προς τα ελληνικά νησιά της Χίου και της Σάμου. Το κόστος ανά μετανάστη είναι 800 δολάρια.
Ο Haci μας είπε ότι η ομάδα του ήταν μέρος ενός ευρύτερου μεγάλου δικτύου τοπικών λαθροδιακινητών που λειτουργεί σε όλο το μήκος των ακτών της Τουρκίας προς το Αιγαίο. Λειτουργώντας σε μια τόσο ευρείας έκτασης περιοχή, η ομάδα του μεταφέρει μερικές φορές μετανάστες ακόμα πιο νότια, στην Κω και στη Ρόδο, και οι επαφές τους μπορούν να τους μεταφέρουν ακόμα πιο μακριά.
«Μερικές φορές χρησιμοποιούμε γιοτ αξίας εκατομμυρίων δολαρίων, καταχωρημένα σε ονόματα επιχειρηματιών, για να γίνει η διακίνηση. Για 4.000 ευρώ θα μεταφέρουμε τους μετανάστες μέσα σε γιοτ, με επίσημα έγγραφα, στην Αθήνα. Αυτό το ονομάζουμε «VIP διαδρομή»«Μερικές φορές χρησιμοποιούμε γιοτ αξίας εκατομμυρίων δολαρίων, καταχωρημένα σε ονόματα επιχειρηματιών, για να γίνει η διακίνηση. Για 4.000 ευρώ θα μεταφέρουμε τους μετανάστες μέσα σε γιοτ, με επίσημα έγγραφα, στην Αθήνα. Αυτό το ονομάζουμε «VIP διαδρομή». Χρησιμοποιείται κυρίως από τους πλουσιότερους μετανάστες. Η μεγαλύτερη ζήτηση για αυτό προέρχεται από πλούσιους Ιρακινούς», λέει ο Haci.
Η οργάνωση όλων αυτών γίνεται από δίκτυα στην Κωνσταντινούπολη, λέει ο Haci, που αξιοποιεί πληροφορίες κι από άλλες πηγές. Πάντως οι τοπικοί λαθροδιακινητές είναι αυτοί που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους ελέγχους των αρχών ασφαλείας και τις περιπολίες του λιμενικού.
Τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας, λέει, ισχύουν εν μέρει ώστε να εντοπίζονται Γκιουλενιστές – οι οπαδοί του Ισλαμιστή ιμάμη που βρίσκεται στις ΗΠΑ και κατηγορείται για την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Χιλιάδες άνθρωποι που συνδέονται με την οργάνωση του Γκιουλέν έχουν συλληφθεί, ή απολυθεί από τις εργασίες τους. Ο αριθμός των ανθρώπων που επιδιώκουν να διαφύγουν από τη χώρα έχει αυξηθεί, έκτοτε.
«Είναι να σαν να έχουν επιστρατευθεί όλοι οι αστυνομικοί και οι λιμενικοί της χώρας, ώστε να συλλάβουν τους Γκιουλενιστές», λέει ο Haci.
Σε μια ακόμη σημαντική στάση στη διαδρομή των μεταναστών, το Αϊβαλί, λίγες ώρες βόρεια της Σμύρνης, ένας λαθροδιακινητής περιέγραψε πώς δύο συγγενείς του συνελήφθησαν αφού οργάνωσαν ένα ταξίδι με βάρκα η οποία βούλιαξε, παρασύροντας στον θάνατο τους επιβαίνοντες.
Τα άτομα που πνίγηκαν, είπε, ήταν καταδιωκόμενοι από το κράτος, καθώς είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης εις βάρος τους με την κατηγορία της σύνδεση με το κίνημα του Γκιουλέν.
Η περιοχή στο Αϊβαλί έχει προφανή πλεονεκτήματα για τους λαθροδιακινητές: το ελληνικό νησί της Λέσβου είναι τόσο κοντά, που φαίνεται από την ακτή, και υπάρχουν δεκάδες γρήγορες διαδρομές για την προσέγγισή του, περιλαμβανομένης και αυτής που ξεκινάει από το τουρκικό νησί του Cunda.
Αλλά η αστυνομική παρουσία στην περιοχή είναι μεγάλη, και οι λαθροδιακινητές θα πρέπει να λάβουν επιπλέον μέτρα προφύλαξης ώστε να αποφύγουν τη σύλληψη, παρακολουθώντας διαρκώς τις διαδρομές τους.
Η καλύτερη στιγμή για να γίνει το πέρασμα, μας λέει η πηγή μας, είναι το καλοκαίρι, όταν η κίνηση των πλοίων στην περιοχή είναι μεγάλη λόγω των τουριστών, γεγονός που προσφέρει ένα ποσοστό κάλυψης για το πέρασμα στη Λέσβο.
Εναλλακτικές διαδρομές προς τη Λέσβο ξεκινούν από πιο βόρεια, από την περιοχή του Çanakkale. Το μεγάλο δίκτυο πληροφοριοδοτών της αστυνομίας στην περιοχή αποθαρρύνει τους λαθροδιακινητές από το να μιλήσουν αναλυτικά στους δημοσιογράφους, αλλά οι ντόπιοι είπαν ότι η αναδυόμενη αυτή «βιομηχανία» έχει προσελκύσει ναυτικούς από τόσο μακριά όσο είναι η Αλβανία, η Σερβία, το Αζερμπαϊτζάν και η Ουκρανία, που επιζητούν να πλοηγήσουν τις βάρκες που μεταφέρουν τους μετανάστες.
Διαβάστε τα προηγούμενα ρεπορτάζ της Ahval:
