Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι αποκαλύψεις για το Project Pegasus θέτουν επείγοντα ερωτήματα σχετικά με την ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας παρακολούθησης και την έλλειψη διασφαλίσεων για τους πολίτες του κόσμου.
Σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία της σύγχρονης κατασκοπείας, βλέπουμε τα πρόσωπα των θυμάτων στοχοθετημένης κυβερνοεπιτήρησης. Πρόκειται για ένα τεράστιο σκάνδαλο – ένας παγκόσμιος ιστός παρακολούθησης του οποίου το πεδίο εφαρμογής είναι χωρίς προηγούμενο.
Η επίθεση είναι αόρατη. Μόλις «μολυνθεί», το τηλέφωνό σας γίνεται ο χειρότερος εχθρός σας. Μέσα από την τσέπη σας, προδίδει άμεσα τα μυστικά σας και παραδίδει τις προσωπικές σας συνομιλίες, τις προσωπικές σας φωτογραφίες, σχεδόν τα πάντα που σας αφορούν. Αυτή η επιτήρηση έχει δραματικές – και σε ορισμένες περιπτώσεις – ακόμη και απειλητικές για τη ζωή, συνέπειες για τους απλούς ανθρώπους των οποίων οι αριθμοί εμφανίζονται στη λίστα παρακολούθησης, λόγω της εργασίας τους που αφορά την αποκάλυψη των αδικημάτων των κυβερνώντων ή την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των συμπολιτών τους.
Όλα αυτά τα άτομα επιλέχθηκαν για (πιθανή) παρακολούθηση από κυβερνήσεις μέσω της χρήσης του ίδιου εργαλείου spyware, το Pegasus, το οποίο πωλείται από τον Όμιλο NSO.
Η αποστολή της κοινοπραξίας Forbidden Stories είναι να συνεχίσει – συνεργατικά – τη δουλειά απειλούμενων, φυλακισμένων ή δολοφονημένων δημοσιογράφων. Σε ό,τι αφορά το project Pegasus, διερεύνησε αυτήν τη νέα απειλή κατά της ελευθερίας του Τύπου για πολλούς μήνες, συνεργαζόμενη με περισσότερους από 80 δημοσιογράφους από 16 οργανισμούς μέσων ενημέρωσης.
Η έρευνα ξεκίνησε με μια τεράστια διαρροή εγγράφων στην οποία είχε πρόσβαση η Forbidden Stories και η Διεθνής Αμνηστία. Σε αυτήν τη λίστα, με περισσότερους από 50.000 αριθμούς τηλεφώνου που εντοπίστηκαν για πιθανή παρακολούθηση από πελάτες του Ομίλου NSO, βρέθηκαν ακόμη και τα ονόματα ορισμένων από τους δημοσιογράφους με τους οποίους η Forbidden Stories είχε συνεργαστεί σε προηγούμενες έρευνες.
Όμως, το μέγεθος αυτού του σκανδάλου θα μπορούσε να αποκαλυφθεί μόνο από δημοσιογράφους που συνεργάζονται, σε παγκόσμια βάση. Με την κοινή χρήση της πρόσβασης σε αυτά τα δεδομένα με άλλους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης, η Forbidden Stories, κατάφερε να αναπτύξει πρόσθετες πηγές, να συλλέξει εκατοντάδες έγγραφα και να συγκεντρώσει τα σκληρά αποδεικτικά στοιχεία μιας συσκευής παρακολούθησης που έχει εφαρμοστεί ενάντια σε ομάδες της κοινωνίας των πολιτών έξω από κάθε νομικό περιορισμό.
Μεταξύ εκείνων των οποίων οι αριθμοί τηλεφώνου εμφανίζονται στα δεδομένα είναι: υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικοί αντίπαλοι, δικηγόροι, διπλωμάτες και αρχηγοί κρατών και περισσότεροι από 180 δημοσιογράφοι από δεκάδες χώρες. Μερικοί είναι τοπικοί δημοσιογράφοι, άλλοι διάσημοι τηλεοπτικοί παρουσιαστές. Πολλοί διερευνούν τη διαφθορά και τα πολιτικά σκάνδαλα που απειλούν τα υψηλότερα επίπεδα εξουσίας. Οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν ήδη λογοκρισία και εκφοβισμό. Αλλά λίγοι από αυτούς θα μπορούσαν να φανταστούν ότι είχαν επιλεγεί από τις κυβερνήσεις τους για πιθανή στόχευση από μια τόσο αόρατη και επεμβατική μορφή παρακολούθησης.
Ο κατάλογος των δημοσιογράφων που στοχεύονται από τη χρήση του Pegasus είναι μακρύς: ο βραβευμένος δημοσιογράφος του Αζερμπαϊτζάν Khadija Ismayilova, ο δημοσιογράφος Szabolcs Panyi από το Direkt36, ένα ουγγρικό ερευνητικό ενημερωτικό μέσο, ο ανεξάρτητος μαροκινός δημοσιογράφος Hicham Mansouri, ο διευθυντής του γαλλικού ερευνητικού ιστότοπου Mediapart, Edwy Plenel και οι ιδρυτές των ανεξάρτητων ινδικών μέσων ενημέρωσης Wire, ένας από τους λίγους ειδησεογραφικούς οργανισμούς στη χώρα που δεν βασίζεται σε χρήματα από ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Για τους κυβερνητικούς πελάτες του Ομίλου NSO, το Pegasus είναι το τέλειο όπλο για να «σκοτώσει τις δημοσιογραφικές έρευνες». Η επεμβατική παρακολούθηση δημοσιογράφων και ακτιβιστών δεν είναι απλώς μια επίθεση στα άτομα που αφορά. Είναι ένας τρόπος να στερήσει εκατομμύρια πολίτες από ανεξάρτητες πληροφορίες για τις δικές τους κυβερνήσεις. Όταν υποκλέπτουν ένα τηλέφωνο δημοσιογράφου, μπορούν να εξαγάγουν τις πιο ευαίσθητες πληροφορίες το οποίο κατέχει. Πάνω σε τι εργάστηκε αυτός ο δημοσιογράφος; Ποιες είναι οι πηγές τους; Πού κρύβουν τα έγγραφά τους; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι τους; Ποιες προσωπικές πληροφορίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους για εκβιασμό και δυσφήμιση;
Οι δημοσιογράφοι πιστεύουν, εδώ και πολύ καιρό, ότι οι νέες τεχνολογίες – ο τομέας των κρυπτογραφημένων επικοινωνιών στις οποίες βασίζονται – είναι σύμμαχοί τους, κρίσιμα αναχώματα κατά της λογοκρισίας. Με την ύπαρξη εργαλείων επιτήρησης στον κυβερνοχώρο τόσο εξελιγμένα όσο το Pegasus, έχουν βρεθεί βάναυσα αντιμέτωποι με το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες απειλές κρύβονται στα μέρη που κάποτε θεωρούσαν τα ασφαλέστερα. Το έργο Pegasus θέτει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας παρακολούθησης και την έλλειψη παγκόσμιων διασφαλίσεων για τους καθημερινούς πολίτες.
Όταν μια απειλή τόσο μεγάλη όσο αυτή προκύπτει, θέτοντας σε κίνδυνο θεμελιώδη δικαιώματα όπως το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου, οι δημοσιογράφοι πρέπει να ενωθούν. Εάν ένας δημοσιογράφος απειληθεί ή σκοτωθεί, ένας άλλος μπορεί να αναλάβει και να διασφαλίσει ότι η έρευνά του δεν θα φιμωθεί. Πριν από σαράντα πέντε χρόνια, ξεκίνησε το πρώτο συνεργατικό πρόγραμμα δημοσιογραφίας μετά τη δολοφονία του Don Bolles, δημοσιογράφου στο Φοίνιξ της Αριζόνα. Το 2018, η Forbidden Stories συντόνισε το έργο Daphne μετά την δολοφονία της Daphne Caruana Galizia στη Μάλτα. Συνέχισε να επιδιώκει την ολοκλήρωση του έργου δημοσιογράφων που δολοφονήθηκαν για τη δουλειά τους – είτε διερευνούσαν περιβαλλοντικά σκάνδαλα είτε παρακολουθούσαν μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών – μαζί με δεκάδες ειδησεογραφικούς οργανισμούς.
Η συνεργασία δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο είναι αναμφίβολα μια από τις καλύτερες άμυνες ενάντια σε αυτές τις βίαιες επιθέσεις κατά της παγκόσμιας δημοκρατίας.
Πηγή: The Guardian
