Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Τον απόλυτο σεβασμό της κυριαρχίας, της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας της Σομαλίας ζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την αιφνιδιαστική απόφαση του Ισραήλ να αναγνωρίσει επίσημα την ανεξαρτησία της Σομαλιλάνδης. Η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι η θέση της ΕΕ ευθυγραμμίζεται πλήρως με το Σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας, καθώς και με τους καταστατικούς χάρτες των Ηνωμένων Εθνών και της Αφρικανικής Ένωσης.
Σε ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ανουάρ Ελ Ανουνί, υπογράμμισε ότι ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας της Σομαλίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στο Κέρας της Αφρικής, καλώντας παράλληλα σε εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στο Μογκαντίσου και των αρχών της Σομαλιλάνδης, προκειμένου να επιλυθούν οι μακροχρόνιες πολιτικές διαφορές.
Η αντίδραση της ΕΕ ήρθε στον απόηχο της απόφασης του Ισραήλ, το οποίο έγινε η πρώτη και μοναδική χώρα παγκοσμίως που αναγνωρίζει τη Σομαλιλάνδη ως ανεξάρτητο κράτος. Η περιοχή είχε αποσχιστεί μονομερώς από τη Σομαλία το 1991, εν μέσω της κατάρρευσης του καθεστώτος του Σιάντ Μπάρε και της γενικευμένης εμφύλιας σύγκρουσης, χωρίς ωστόσο να έχει εξασφαλίσει μέχρι σήμερα διεθνή αναγνώριση.
Η ισραηλινή κυβέρνηση παρουσίασε την απόφαση ως στρατηγική κίνηση με γεωπολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές προεκτάσεις, ανοίγοντας τον δρόμο για ανάπτυξη διπλωματικών σχέσεων και συνεργασιών σε τομείς όπως η ασφάλεια, η γεωργία και η καινοτομία. Από την πλευρά της, η ηγεσία της Σομαλιλάνδης χαρακτήρισε την αναγνώριση «ιστορικό ορόσημο» και δήλωσε έτοιμη να ενταχθεί σε ευρύτερα σχήματα περιφερειακής συνεργασίας.
Η αντίδραση της Σομαλίας ήταν άμεση και οξεία. Το Μογκαντίσου κατήγγειλε την ισραηλινή απόφαση ως ευθεία και σκόπιμη επίθεση στην εθνική του κυριαρχία, προαναγγέλλοντας την προσφυγή σε όλα τα διαθέσιμα διπλωματικά και νομικά μέσα για την ακύρωσή της. Παράλληλα, σειρά χωρών και διεθνών οργανισμών συντάχθηκαν με τη σομαλική θέση.
Η Αφρικανική Ένωση προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε αναγνώριση της Σομαλιλάνδης υπονομεύει τη σταθερότητα της ηπείρου και δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο αποσχιστικών κινημάτων. Αντίστοιχα, η Αίγυπτος, η Τουρκία, το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου και ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας καταδίκασαν την απόφαση, κάνοντας λόγο για παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες κρατούν αποστάσεις, με την Ουάσινγκτον να ξεκαθαρίζει ότι δεν προχωρά –τουλάχιστον προς το παρόν– σε αναγνώριση της Σομαλιλάνδης, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από μερίδα πολιτικών κύκλων.
Παρά τη διεθνή απομόνωση στο ζήτημα της αναγνώρισης, η Σομαλιλάνδη λειτουργεί εδώ και περισσότερες από τρεις δεκαετίες ως de facto αυτόνομη οντότητα, με δικούς της θεσμούς, νόμισμα, στρατό και αστυνομία, καθώς και υψηλότερα επίπεδα σταθερότητας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Σομαλία, η οποία συνεχίζει να δοκιμάζεται από πολιτική αστάθεια και τις επιθέσεις των ισλαμιστών ανταρτών Σεμπάμπ.
Η κίνηση του Ισραήλ, ωστόσο, αναμένεται να δοκιμάσει τις ισορροπίες στην Ανατολική Αφρική και να ανοίξει έναν νέο κύκλο γεωπολιτικών εντάσεων, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιχειρεί να ανακόψει κάθε εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ-ΜΠΕ
