Καλή Εβδομάδα σε όλους τους αναγνώστες της στήλης «η Life Coach σας»! Αν υπάρχει μία ικανότητα που μπορεί να καθορίσει την επιτυχία σου – είτε επαγγελματικά, είτε στις σχέσεις σου, είτε γενικά στη ζωή – αυτή δεν είναι απαραίτητα ούτε η εξυπνάδα, ούτε το ταλέντο. Είναι η συναισθηματική νοημοσύνη. Κι όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν τι ακριβώς σημαίνει. Δεν την αναγνωρίζουν, δεν την δουλεύουν, δεν την καλλιεργούν.
Βλέπω συνεχώς ανθρώπους που πιστεύουν ότι τα προβλήματά τους προέρχονται απ’ έξω: «Ο σύντροφός μου δε με καταλαβαίνει», «Τα παιδιά μου δεν ακούνε», «Ο προϊστάμενός μου δεν συνεργάζεται». Κι όμως – πολλές φορές το πραγματικό εμπόδιο είναι εσωτερικό. Είναι το πώς νιώθουμε, το πώς αντιδρούμε, το πώς διαχειριζόμαστε τις δύσκολες στιγμές.
Η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι απλώς να «είσαι καλός άνθρωπος» ή να «μη θυμώνεις». Είναι δεξιότητα ζωής. Είναι η ικανότητα να καταλαβαίνεις τα συναισθήματά σου, να τα αναγνωρίζεις και να τα ρυθμίζεις – και την ίδια στιγμή, να αναγνωρίζεις τον αντίκτυπο που έχουν τα λόγια, οι πράξεις και η στάση σου στους άλλους.
Τα καλά νέα είναι ότι η συναισθηματική νοημοσύνη καλλιεργείται. Δεν είναι έμφυτη ή στατική. Είναι κάτι που μπορείς να δυναμώσεις, να χτίσεις και να αναπτύξεις – αν το επιλέξεις συνειδητά.
Σκέψου έναν πατέρα που έχει μόλις επιστρέψει από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά. Είναι κουρασμένος, πιεσμένος, και θέλει απλώς λίγη ησυχία. Μπαίνει στο σπίτι και βρίσκει το σαλόνι άνω-κάτω. Το παιδί του έχει απλώσει παιχνίδια παντού, και την ώρα που του ζητά να τα μαζέψει, το παιδί γκρινιάζει και πετάει τα τουβλάκια πιο μακριά.
Μια αντίδραση χωρίς συναισθηματική νοημοσύνη θα ήταν να φωνάξει, να απειλήσει ή να τιμωρήσει. Να ξεσπάσει όλο το άγχος και τη φόρτισή του πάνω στο παιδί. Αυτό όμως δεν θα ήταν δίκαιο – ούτε αποτελεσματικό.
Αυτός ο πατέρας όμως σταματά για ένα δευτερόλεπτο. Παίρνει μια ανάσα. Αναγνωρίζει την ένταση μέσα του. Δεν την αρνείται – αλλά δεν της επιτρέπει να τον κυριεύσει. Αντί να φωνάξει, γονατίζει στο ύψος του παιδιού και του λέει: «Καταλαβαίνω ότι δεν θέλεις να σταματήσεις το παιχνίδι. Κι εγώ όμως νιώθω πολύ κουρασμένος και θέλω λίγο ησυχία. Μπορούμε να τα μαζέψουμε μαζί και μετά να παίξουμε κάτι πιο ήρεμο σε λίγο;»
Αυτό είναι συναισθηματική νοημοσύνη. Είναι να βλέπεις πέρα από το πρώτο σου ένστικτο. Να καταλαβαίνεις τι νιώθεις – και να επιλέγεις πώς θα εκφράσεις αυτό το συναίσθημα με τρόπο που δεν πληγώνει, αλλά συνδέει. Που δεν διαλύει, αλλά ενώνει.
Οι άνθρωποι που έχουν υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι αυτοί που δεν θυμώνουν ποτέ. Είναι αυτοί που ξέρουν πώς να μην παρασύρονται. Είναι αυτοί που αντιδρούν με επίγνωση, όχι με παρόρμηση.
Αντίθετα, η χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη φαίνεται στους ανθρώπους που ξεσπούν με την παραμικρή διαφωνία, που δεν αντέχουν μια κριτική, που δεν μπορούν να ακούσουν μια διαφορετική άποψη χωρίς να αισθανθούν επίθεση.
Γι’ αυτό, αν θέλεις να έχεις αντίκτυπο, να εμπνέεις, να επικοινωνείς ουσιαστικά, τότε χρειάζεται να δυναμώσεις τη σχέση σου με τη συναισθηματική σου επίγνωση και ρύθμιση.
Κάθε φορά που νιώθεις να φουντώνεις, δοκίμασε να ρωτήσεις τον εαυτό σου:
• Έχει ο άλλος δικαίωμα να έχει τη γνώμη του;
• Με ωφελεί ή με πληγώνει αυτή η αντίδραση;
• Μπορώ να υπερασπιστώ τον εαυτό μου χωρίς να χάσω την ψυχραιμία μου;
Γιατί δεν είναι ότι δεν έχεις συναισθηματική νοημοσύνη.
Έχεις. Όλοι έχουμε.
Η διαφορά είναι ποιος επιλέγει να τη χρησιμοποιήσει.
Εσύ; Τη χρησιμοποιείς;
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
