Αυτή την εβδομάδα, έχουμε στρέψει την προσοχή μας σε μια έννοια που είναι και εμπνευσμένη και βαθιά ανθρώπινη: την αυτοπραγμάτωση. Πολλοί από εμάς ίσως έχουμε ακούσει για την πυραμίδα του Maslow, ένα από τα πιο γνωστά μοντέλα στην ψυχολογία. Ο AbrahamMaslow, ψυχολόγος και θεωρητικός της ανθρώπινης παρακίνησης, μας προσέφερε ένα από τα πιο απλά και σοφά διαγράμματα για να κατανοήσουμε τι πραγματικά σημαίνει να «προοδεύουμε»: την περίφημη πυραμίδα των αναγκών.Η πυραμίδα αυτή είναι μια ιεραρχία ανθρώπινων αναγκών που ξεκινά από το βασικό και καταλήγει στο υπαρξιακό. Στη βάση της βρίσκονται οι στοιχειώδεις ανάγκες: τροφή, ύπνος, νερό. Στη συνέχεια έρχονται οι ανάγκες για ασφάλεια, κοινωνική σύνδεση, αυτοεκτίμηση.Και μόνο όταν όλα αυτά είναι σε σχετική ισορροπία, μπορεί κάποιος να φτάσει στην κορυφή,εκεί ακριβώς όπου βρίσκεται η αυτοπραγμάτωση – τη βαθιά ανάγκη να εξελιχθεί, να δημιουργήσει, να είναι ο εαυτός του στο μέγιστο δυναμικό του.
Όμως για να φτάσεις στην κορυφή, θα πρέπει πρώτα ναξεκινήσεις από τη βάση.
Αν δεν έχουν καλυφθεί οι θεμελιώδεις σου ανάγκες – το φαγητό σου, η ξεκούραση, η ασφάλεια, η σύνδεση με άλλους ανθρώπους – τότε η επιδίωξη υψηλότερων στόχων δεν μπορεί να σταθεί.
Κι όμως, πολλοί από εμάς κυνηγάμε αυτή την κορυφή, χωρίς να έχουμε χτίσει σταθερά τη βάση. Θέλουμε να είμαστε εξαιρετικοί επαγγελματίες, δημιουργικοί άνθρωποι, χαρισματικοί ομιλητές, υποδειγματικοί γονείς, καλοί φίλοι. Αυτά είναι όλα υψηλού επιπέδου λειτουργίες. Και την ίδια στιγμή, δεν κοιμόμαστε αρκετά. Δεν τρεφόμαστε σωστά. Δεν ενυδατωνόμαστε. Δεν αφήνουμε χρόνο για ανθρώπινη επαφή. Και μετά αναρωτιόμαστε: «Γιατί νιώθω συνέχεια εξαντλημένος; Γιατί δεν μπορώ να συγκεντρωθώ; Γιατί δεν μπορώ να αντεπεξέλθω;»
Δεν είναι επειδή είσαι ανεπαρκής. Δεν είναι επειδή κάτι δεν πάει καλά με εσένα.
Είναι επειδή δεν έχεις φροντίσει τη βάση της δικής σου πυραμίδας. Είναι επειδή προσπαθείς να ανέβεις στην κορυφή με άδεια αποθέματα.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Θέλω να γίνω η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου: ως επαγγελματίας, δημιουργός, σύζυγος, φίλη, άνθρωπος. Όμως αν ξενυχτήσω, πιω περισσότερο απ’ όσο χρειάζομαι και ξυπνήσω εξαντλημένη, πώς θα φτάσω εκεί; Πώς θα λειτουργήσω με καθαρότητα, συνέπεια, έμπνευση; Δεν θα μπορέσω. Όχι γιατί μου λείπει η θέληση, αλλά γιατί δεν φρόντισα τα θεμέλια, το χαμηλότερο επίπεδο της πυραμίδας.
Η πιο παραγνωρισμένη αλήθεια είναι ότι η φροντίδα των βασικών αναγκών – ύπνος, σωστή τροφή, επαφή με ανθρώπους που μας κάνουν καλό, λίγη άσκηση, ένα ποτήρι νερό – δεν είναι πολυτέλεια, είναι ψυχολογική ανάγκη.
Η πυραμίδα του Maslow δεν είναι μια θεωρία για τα βιβλία. Είναι ένας χάρτης επιστροφής στον εαυτό μας. Αν δεν νιώθω ασφάλεια στο σώμα μου, πώς θα νιώσω έμπνευση στο μυαλό μου; Αν δεν ξεκουράζομαι, πώς θα είμαι δημιουργικός; Αν δεν έχω επαφή, πώς θα ανθίσει η εσωτερική μου ζωή;
Κάθε φορά που αμελούμε αυτά τα στοιχειώδη, χτίζουμε μια πυραμίδα χωρίς θεμέλια. Και όσο κι αν προσπαθούμε να «σκαρφαλώσουμε» προς την κορυφή, το οικοδόμημα δεν αντέχει.
Αντί, λοιπόν, να εστιάζουμε μόνο σε υψηλούς στόχους, ας ξεκινήσουμε με την πρόθεση να φροντίσουμε τον εαυτό μας – στα απλά, στα καθημερινά, στα απαραίτητα. Δεν είναι πολυτέλεια. Είναι προϋπόθεση.
Η αυτοπραγμάτωση δεν είναι κάτι μακρινό, για λίγους ή “φωτισμένους”. Είναι για όλους. Και ξεκινά εκεί που δεν το φανταζόμαστε: στο να κοιμηθούμε λίγο νωρίτερα, να φάμε λίγο καλύτερα, να πιούμε περισσότερο νερό, να τηλεφωνήσουμε σε έναν άνθρωπο που αγαπάμε.Γιατί η αυτοπραγμάτωση είναι μια καθημερινή πράξη φροντίδας, συνέπειας και πρόθεσης. Είναι να επιλέγεις, κάθε μέρα, να στηρίζεις τη βάση σου.Εκεί βρίσκεται ήδη η κορυφή.
Ακούστε το σχετικό ηχητικό:
ΙουλίαΚαζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (UniversityofSurrey, UK)
MSc Psychology (c.) (Brunel University of London)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
SolutionFocused Θεραπεύτρια (BRIEF)
