Άρθρο του Νίκου Μπαρμπούνη,
Υποψήφιου Δημάρχου Ηρακλείου Αττικής
Τα τελευταία χρόνια πολίτες και κοινωνίες παλεύουν καθημερινά να σταθούν στα πόδια τους. Οικονομική κρίση, ενεργειακή κρίση, ανεργία παράγοντες που δυσχεραίνουν την επιβίωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού.
Power pass, market pass, youth pass, energy pass και διαφόρων ειδών επιδόματα επιστρατεύονται από τον κρατικό μηχανισμό ως πολιτική ανακούφισης και ενίσχυσης των πιο ευάλωτων οικονομικά συμπολιτών μας. Δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι αυτού του τύπου οι οικονομικές επιταγές βοηθούν σε κάποιο βαθμό συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Ή τουλάχιστον δημιουργούν την ψευδαίσθηση της οικονομικής βοήθειας. Όλοι βέβαια γνωρίζουμε ότι αυτού του τύπου η βοήθεια έχει ημερομηνία λήξεως και κυρίως δεν εξαρτάται από τις πραγματικές οικονομικές μας ανάγκες. Τα δεκανίκια της επιδοματικής πολιτικής που χρησιμοποιούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις μπορούν μόνο πρόσκαιρα να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς σημαίνει επιδοματική πολιτική με οικονομικούς όρους. Η παγκόσμια οικονομία λοιπόν έχει υιοθετήσει δύο διαφορετικές σχολές οικονομικής ανάπτυξης και διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων. Βασική διαφορά αυτών των δύο οικονομικών μοντέλων είναι η παρέμβαση του κράτους στην ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Και τα δυο μοντέλα διαχείρισης έχουν ως απώτερο σκοπό την κοινωνική ευημερία ακολουθώντας, όμως, εκ διαμέτρου αντίθετους δρόμους.
Το ένα μοντέλο, στο οποίο συμμετέχει και η Ελλάδα, είναι της απόλυτης παρέμβασης και ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων με τον ορισμό του κατώτατου μισθού και της ελευθερίας στον εργοδότη να διαχειρίζεται τις εργασιακές σχέσεις, με όσο λιγότερους κανόνες μπορεί να υπάρχουν. Τώρα, όταν το κράτος διαπιστώσει αδυναμία των πολιτών να ανταπεξέλθουν σε ένα συγκεκριμένο βοιωτικό επίπεδο παρεμβαίνει με την παροχή επιδομάτων, τα γνωστά μας πια pass. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόσκαιρη ανακούφισή των πολιτών από τη μια, από την άλλη όμως οδηγεί σε αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων. Συνεπακόλουθο αυτής της παρέμβασης είναι οι πολίτες να αισθάνονται ότι η ποιότητα ζωής τους ή ακόμα χειρότερα η επιβίωσή τους εξαρτάται από το προσδοκώμενο επίδομα. Σε αυτό το σημείο ακριβώς έγκειται ο πλήρης κρατικός έλεγχος μιας και το επίδομα δεν δίδεται σε τακτικά διαστήματα και δεν είναι συγκεκριμένου ποσού, παρά ο χρόνος και το ύψος της χρηματοδότησης αποφασίζεται αποκλειστικά από το κράτος.
Το δεύτερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, που υιοθετήθηκε κυρίως από τις σκανδιναβικές χώρες, συνδέει την ανάπτυξη με την πλήρη απασχόληση και με αυτό τον τρόπο αποκτά τον έλεγχο του πληθωρισμού. Το βασικό σκεπτικό αυτού του μοντέλου είναι η αύξηση του βασικού μισθού και των κοινωνικών παροχών, έτσι ώστε να μην υπάρχει εργασιακή ανασφάλεια από την παρέμβαση του κράτους αλλά και να διασφαλίζεται η κοινωνική ευημερία. Ο εργαζόμενος απολαμβάνει υψηλούς μισθούς με αποτέλεσμα να εργάζεται καλύτερα και να καταναλώνει περισσότερο. Ο εργοδότης ωφελείται από την αυξημένη παραγωγή αλλά και την αυξημένη κατανάλωση των ίδιων ουσιαστικά των εργαζόμενών του.
Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Αποτελεί τελικά βοήθεια η επιδοματική πολιτική ή είναι ένα είδος ομηρίας για τις πιο ευάλωτες οικονομικές ομάδες των συμπολιτών μας; To pass or not to pass, κατά το σαιξπηρικό to be or not to be. Ιδού η απορία!
Η πολιτική των επιδομάτων είτε σε επίπεδο κεντρικού κράτους, είτε σε επίπεδο δήμων δεν αποτελεί παρά μόνο πρόσκαιρο μέτρο ανακούφισης. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Από την άλλη είναι πολύ δύσκολο κάποιος, ο οποίος είναι σε δεινή οικονομική κατάσταση, να έχει τη δυνατότητα να σκεφτεί μακροπρόθεσμα, όταν αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.
Είναι ευθύνη της πολιτείας, της αυτοδιοίκησης, όλων των φορέων του κράτους να δημιουργήσουν κατάλληλες εργασιακές συνθήκες, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε τοπικό, ώστε οι εργαζόμενοι να αμείβονται επαρκώς. Χρειάζονται κίνητρα για τους εργοδότες αλλά και αυστηρή επιτήρηση των συνθηκών εργασίας από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, ώστε οι εργοδότες να αναζητούν και να καλλιεργούν εργασιακές σχέσεις αποδοτικές, παραγωγικές και προσοδοφόρες εκατέρωθεν.
Εκεί φαίνονται τα ισχυρά θεμέλια και το πραγματικό κοινωνικό κράτος!
