Συνέντευξη στον Θάνο Ι. Ξυδόπουλο
Ένα βασικό ερώτημα που ταλανίζει τους επαγγελματίες υγείας, αλλά και τους ασθενείς είναι ποιες Ανεπιθύμητες Ενέργειες (ΑΕ) πρέπει να αναφέρουμε. Η αρχική απάντηση στο ερώτημα είναι, ιδανικά, όλες.
Δυστυχώς όμως, παρά την σημασία της αναφοράς των ΑΕ, παρατηρείται παγκοσμίως το φαινόμενο της υπο-αναφοράς (underreporting).
Η επισκέπτρια υγείας κ. Αθανασία Παππά σε συνέντευξη της στο zougla.gr υποστηρίζει τα εξής: «Πολύ μικρό ποσοστό των ανεπιθύμητες ενέργειες καταγράφεται επίσημα και δηλώνεται στις αρμόδιες αρχές, υπολογίζεται ότι λιγότερο από το 10% των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών αναφέρονται παγκοσμίως!
Οι λόγοι για τους οποίους παρατηρείται υποαναφορά είναι ποικίλοι. Οι βασικότεροι είναι: 1) η υποκειμενική ανασφάλεια για το αν οι ανεπιθύμητε ενέργειες ‘αξίζουν’ να αναφερθούν, αν το εκδηλωθέν επεισόδιο οφείλεται στο συγκεκριμένο φάρμακο, 2) η έλλειψη χρόνου, 3) η έλλειψη κινήτρων, 4) ο φόβος ανακάλυψης κάποιου προσωπικού λάθους εκ μέρους του επαγγελματία υγείας, 5) ο φόβος ‘έκθεσης’ στην εταιρεία, 6) ο φόβος ‘έκθεσης’ στον ασθενή, 7) η εσφαλμένη εντύπωση ότι οι αναφορές δεν αξιοποιούνται από τις αρχές, 8) η έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης».
Όπως τονίζει η ίδια σε έρευνα που διεξήχθη από την Ελληνική Εταιρία Αντιρευματικού Αγώνα σε συνεργασία με το Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, σε 305 ασθενείς μέσης ηλικίας 49,6 ετών εκ των οποίων το 14,8% ήταν άνδρες και το 85,2% γυναίκες, έδειξε ότι μόλις το 20% ήξερε τι είναι η κίτρινη κάρτα, ένα 39% ενημερώθηκε από τον ιατρό του, το 32% από το internet ενώ ένα 19% από φίλους.
Στην ερώτηση πόσο σημαντική κρίθηκε η ανεπιθύμητη ενέργεια, ένα ποσοστό 26,6% χρειάστηκε πρόσθετη ιατρική περίθαλψη, το 58% αναγκάστηκε να διακόψει την θεραπεία του, ενώ το 13,5% έπρεπε να εισαχθεί στο νοσοκομείο.
Από τους 152 ασθενείς που ανέφεραν ότι είχαν μια σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια από την θεραπεία τους, μόλις το 21% το ανέφερε, στέλνοντας κίτρινη κάρτα στον ΕΟΦ ενώ το 92,3 δεν είχε συμπληρώσει ποτέ κίτρινη κάρτα.
Η κ. Αθανασία Παππά μέσα από το zougla gr καλεί την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου υγείας να πάρει άμεσες πρωτοβουλίες, ώστε να τρέξουν πανελλαδικές καμπάνιες ενημέρωσης για την Φαρμακοεπαγρύπνηση, η οποία είναι το κλειδί για την ασφάλεια του ασθενή. Είναι συνείδηση και ευθύνη του επαγγελματία υγείας να ενημερωθεί και να συνεισφέρει με τα μέσα που διαθέτει στην ανίχνευση, καταγραφή και κοινοποίηση των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων και των φαρμάκων, προασπίζοντας την υγεία του ασθενή του, αλλά και της Δημόσιας Υγείας γενικότερα.
Τι είναι η φαρμακοεπαγρύπνηση
Φαρμακοεπαγρύπνηση ονομάζεται η επιστημονική οργανωμένη δραστηριότητα που κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει ως αντικείμενο την ανίχνευση, την αξιολόγηση, την κατανόηση και την πρόληψη των ανεπιθύμητων δράσεων των φαρμάκων και κάθε άλλου προβλήματος σχετικού με τα φαρμακευτικά προϊόντα. Αποτελεί λοιπόν ένα σύνολο δράσεων οι οποίες συμβάλλουν στην ασφαλέστερη χρήση φαρμάκων και την προάσπιση της δημόσιας υγείας.
Η αναφορά των ανεπιθύμητων ενεργειών αποτελεί την βασικότερη οδό για την ασφαλέστερη χρήση των φαρμάκων και είναι ο πυλώνας του συστήματος φαρμακοεπαγρύπνησης. Ο αρμόδιος φορέας για το σύστημα φαρμακοεπαγρύπνησης στην Ελλάδα είναι ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και πιο συγκεκριμένα το τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών της Διεύθυνσης Φαρμακευτικών Μελετών και Έρευνας.
Το τμήμα ανεπιθύμητων ενεργειών διαχειρίζεται την Εθνική Βάση Φαρμακοεπαγρύπνησης στην οποία καταγράφονται οι αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών από ασθενείς και επαγγελματίες υγείας. Το μέσο αναφοράς των ανεπιθύμητων ενεργειών είναι η Κίτρινη Κάρτα του ΕΟΦ.
Η κίτρινη κάρτα μπορεί να υποβληθεί στον ΕΟΦ είτε ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας https://kitrinikarta.eof.gr, είτε σε έντυπη μορφή με αποστολή ατελώς μέσω ταχυδρομείου, είτε μέσω ΦΑΞ. Είναι σημαντικό να επαναληφθεί ότι την Κίτρινη Κάρτα μπορούν να συμπληρώσουν και να υποβάλλουν οι ίδιοι οι ασθενείς, αλλά και συγγενείς ή φροντιστές τους, οι θεράποντες ιατροί, οι φαρμακοποιοί, άλλοι επαγγελματίες υγείας και βεβαίως οι φαρμακευτικές εταιρίες που κατέχουν την άδεια κυκλοφορίας του προϊόντος.
