Βίντεο – φωτογραφίες: Χάρης Γκίκας
Επιμέλεια κειμένου: Αδάμ Αλεξόπουλος
Το εφιαλτικό σοκ στις παγκόσμιες αγορές που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση του 1973, μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ στη Μέση Ανατολή, φέρνει στις μνήμες η αλματώδης αύξηση των τιμών στα καύσιμα που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Την ώρα που οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αρνούνται να συνεργαστούν και δεν δέχονται να συζητήσουν με τις ΗΠΑ για την αύξηση της ημερήσιας παραγωγής μαύρου χρυσού, οι δυτικές οικονομίες πιέζονται ασφυκτικά από το ενεργειακό κόστος, που είναι πλέον αβάστακτο για τον μέσο Ευρωπαίο καταναλωτή.
Τίποτε προς το παρόν δεν δείχνει πως στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει εκτόνωση της πίεσης στις διεθνείς αγορές ενέργειας. Το αντίθετο. Όσο δεν ηρεμούν τα ανοικτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή κυρίως, π.χ. στην Υεμένη, και στην Αφρική (Βόρεια και Υποσαχάρια), οι προοπτικές αύξησης της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου ώστε να πέσουν οι τιμές είναι ελάχιστες.
Η σημερινή εικόνα στις τιμές των καυσίμων
Πριν από λίγες ημέρες οι τιμές των καυσίμων ήταν σε υψηλά επίπεδα, όμως δεν είχαν «σπάσει» ούτε σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές το φράγμα των 2 ευρώ. Τώρα όμως ελάχιστα είναι τα πρατήρια που διαθέτουν καύσιμα κάτω από τα 2 ευρώ. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, αυτό συμβαίνει γιατί δεν εφοδιάζονται όλα τα πρατήρια με τον ίδιο ρυθμό. Πάντως, οι προβλέψεις που κάνουν για το επόμενο διάστημα είναι δυσοίωνες.
Μεγάλες αυξήσεις παρατηρούνται και στο πετρέλαιο κίνησης και στο πετρέλαιο θέρμανσης, που αναμένεται να συμπαρασύρουν και την εφοδιαστική αλυσίδα, μιας και το κόστος των αυξήσεων αναμένεται να μετακυλιστεί στα προϊόντα. Το πετρέλαιο κίνησης αυτή τη στιγμή κυμαίνεται στο 1,80 με 1,90 ευρώ ανά λίτρο, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης σκαρφάλωσε στο 1,60 το λίτρο.
Ωστόσο, ούτε οι τιμές του LPG έμειναν ανεπηρέαστες. Το LPG στα πρατήρια υγρών καυσίμων διατίθεται προς 1,05 ευρώ, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνά και το 1,15 ευρώ.
Η «Ζούγκλα», θέλοντας να πιάσει την τάση της αγοράς, επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Γιώργο Ασμάτογλου. Ο κ. Ασμάτογλου περιέγραψε τη χαοτική κατάσταση που επικρατεί στην αγορά καυσίμων. Μίλησε για το τι να περιμένουμε τις επόμενες ημέρες, αλλά και για τα σχόλια των οδηγών. Αναφέρθηκε και στην κυκλοφορία των οχημάτων το τριήμερο, ενώ δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι, εάν αυξηθούν περισσότερο οι τιμές, ενδέχεται να δούμε λουκέτα σε πρατήρια υγρών καυσίμων.
Παρακολουθήστε τι δήλωσε στη «Ζούγκλα» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Γιώργος Ασμάτογλου:
Τι είπαν οδηγοί στον φακό της «Ζούγκλας»:
Το brent στα 131 δολάρια το βαρέλι
Το πετρέλαιο συνεχίζει το ανοδικό του ράλι, στα 127 δολάρια το βαρέλι, καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε την Τρίτη ότι οι ΗΠΑ θα απαγορεύσουν τις εισαγωγές ρωσικού αργού, κλιμακώνοντας τις προσπάθειες να παρακωλύουν την οικονομία της χώρας, πιέζοντας ταυτόχρονα ακόμη περισσότερο τις αγορές ενέργειας.
Το West Texas Intermediate παράδοσης Απριλίου αυξάνεται 2,4%, στα 126,72 δολάρια το βαρέλι στη Νέα Υόρκη, και το Brent παράδοσης Μαΐου ενισχύεται 2,8%, στα 131,54 δολάρια το βαρέλι.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στη Νέα Υόρκη έχουν εκτοξευθεί περισσότερο από 35% από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες, και διαμορφώθηκαν την Τρίτη στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε, επίσης, ότι θα καταργήσει σταδιακά τις εισαγωγές αργού από τη Ρωσία μέχρι το τέλος του έτους, ενώ οι Shell Plc και BP Plc σταματούν νέες αγορές, ωστόσο άλλα ευρωπαϊκά κράτη είναι απρόθυμα να δεσμευτούν σε μια παρόμοια δράση.
Η εισβολή έχει ταράξει τις αγορές εμπορευμάτων από μέταλλα μέχρι και σιτηρά, και έχει πυροδοτήσει ανησυχίες ότι η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς ένα σοκ, τη στιγμή που οι χώρες ανακάμπτουν από την πανδημία του κορωνοϊού.
Οι τράπεζες και οι traders προβλέπουν ακόμη υψηλότερες τιμές αργού και οι ήδη σφιχτές αγορές ενέργειας πιέζονται.
Η Ρωσία είναι βασικό μέρος της συμμαχίας OPEC+ και μεγάλος παραγωγός αργού και πετρελαϊκών προϊόντων όπως το diesel. Οι αυξανόμενες κυρώσεις στη χώρα δημιουργούν φόβους για την προμήθεια, με τις τιμές των καυσίμων να ακολουθούν στα ύψη το πετρέλαιο.
Οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία αποτελούσαν πέρυσι το 3% των αποστολών αργού που έφτασαν στις ΗΠΑ. Όταν συμπεριληφθούν και άλλα πετρελαϊκά προϊόντα, η Ρωσία αντιστοιχεί στο 8% περίπου των εισαγωγών πετρελαίου.
«Η Ευρώπη δεν ακολουθεί το παράδειγμα των ΗΠΑ, πολύ απλά επειδή δεν μπορεί ακόμη. Αυτό ανακουφίζει κάποια ένταση στις αγορές πετρελαίου. Το αργό πετρέλαιο brent πιθανότατα θα παγιωθεί μεταξύ 120-130 δολαρίων το βαρέλι αυτή την εβδομάδα εάν τα πράγματα παραμείνουν ως έχουν», αναφέρει αναλυτής της Oanda Asia Pacific.
Επιστολή από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη
Την ίδια στιγμή, επιστολή στην οποία περιλαμβάνονται έξι σημεία για την αντιμετώπιση των αυξήσεων στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, που έχουν βάλει «φωτιά» σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σας γράφω αυτή την επιστολή σχετικά με την αυξανόμενη οικονομική απειλή που αφορά τη χονδρική αγορά φυσικού αερίου, την οποία πιστεύω πως θα πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να αντιμετωπίσουμε, ώστε να αποτρέψουμε να επιφέρει επιπλέον κόστος στις ζωές των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών-μελών και στην επιτυχή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».
Το σχέδιο έξι σημείων
Ο κ. Μητσοτάκης προτείνει ένα σχέδιο έξι σημείων. «Κάθε στοιχείο του σχεδίου έχει στόχο να αντιμετωπίσει την υφιστάμενη κλιμάκωση που παρατηρείται στη χονδρική αγορά του φυσικού αερίου.
– Πλαφόν τιμών: Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, το οποίο θα έχει σημείο αναφοράς την ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν από την κρίση.
– Ημερήσιο όριο τιμών ως προστατευτικό μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, για παράδειγμα της τάξεως του +/- 10%.
– Καθορισμός τιμών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία.
– Πλαφόν στο κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα της τάξεως του 5%, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής από τους ρυθμιστές της αγοράς και το Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας (LCOE) στις μονάδες παραγωγής.
– Εμπόριο με φυσική παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί η επιλογή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.
– Ενίσχυση ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου συνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ/ΕΕ/Ασίας. Για παράδειγμα, ενισχύοντας τη συνεργασία με την Κίνα όσον αφορά τα φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), με πιθανό πλαφόν στο κόστος μεταφοράς για να εξουδετερωθούν κίνητρα κερδοσκοπίας».
