Επτά γείτονες από ένα χωριό της δυτικής Σενεγάλης επιβιβάστηκαν σε ένα αλιευτικό σκάφος γεμάτο μετανάστες λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 26ης Οκτωβρίου. Προορισμός τους, η Ευρώπη, 1.000 μίλια μακριά στον ανοιχτό ωκεανό.
Δύο από αυτούς είναι τώρα αγνοούμενοι, και θεωρούνται πιθανότατα νεκροί, καθώς το πλεούμενο που μετέφερε δεκάδες ανθρώπους ανατράπηκε έπειτα από σύγκρουση με ένα σκάφος της σενεγαλέζικης ακτοφυλακής.
Ένας μόλις που μπορεί να περπατήσει λόγω των τραυμάτων που υπέστη. Ένας άλλος στοιχειώνεται από την ανάμνηση να πιάνεται από ένα κομμάτι ξύλο ενώ άλλοι γύρω του σπαρταρούν και χάνονται στον σκοτεινό ωκεανό.
«Να βλέπεις ανθρώπους να πεθαίνουν μπροστά στα μάτια σου και να μην μπορείς να κάνεις τίποτα» λέει ο επιζών Σίντι Γκαγέ στο Reuters. Ακολουθεί σιωπή και ο Γκαγιέ χαμηλώνει το κεφάλι.
Ωθούμενοι από την οικονομική δυσπραγία στη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού που ανάγκασε χιλιάδες ανθρώπους να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή, περίπου 17.000 μετανάστες έφθασαν στα Κανάρια Νησιά φέτος, μια αύξηση 1.000% και πλέον σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με στοιχεία του ισπανικού Υπουργείου Εσωτερικών.
Η κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων μεταναστών στην αυτόνομη περιφέρεια της Ισπανίας ανοιχτά των ακτών της βορειοδυτικής Αφρικής προκαλεί ανησυχία στους παρατηρητές, που λένε πως χιλιάδες μπορεί να πεθαίνουν καθ΄ οδόν χωρίς να εντοπιστούν ποτέ.
Αντίθετα με αυτό που συμβαίνει στη μεσογειακή διαδρομή από τη Λιβύη προς τη νότια Ευρώπη, οι επιβαίνοντες στα ξύλινα αλιευτικά σκάφη στον ταραγμένο Ατλαντικό δεν έχουν δορυφορικά τηλέφωνα και δεν μπορούν να κάνουν κλήσεις έκτακτης ανάγκης.
Η Alarm Phone, μια τηλεφωνική γραμμή άμεσης σύνδεσης (hotline) για τους μετανάστες που κινδυνεύουν στη θάλασσα, ανέφερε πως οι πληροφορίες δείχνουν πως τουλάχιστον 400 άνθρωποι από τη Σενεγάλη έχουν χάσει τη ζωή τους μόνο από τις αρχές Οκτωβρίου.
«Αόρατα ναυάγια πρέπει να συμβαίνουν… λόγω της αδυναμίας των σκαφών να επικοινωνήσουν μόλις απομακρυνθούν από την ακτή» δήλωσε η Πάολα Αρένας από την Alarm Phone. Δεν υπάρχει ανταπόκριση στις κλήσεις κινητών τηλεφώνων για τουλάχιστον το 70% του 15ήμερου ταξιδιού, είπε.
Οι ισπανικές δυνάμεις ασφαλείας είπαν πως θα αναπτύξουν τουλάχιστον τρία σκάφη, ένα αεροπλάνο, ένα ελικόπτερο και ένα υποβρύχιο για να επιβραδύνουν τη ροή. Ωστόσο δεν είναι σαφές πώς η ανάπτυξη των μέσων αυτών μπορεί να περιορίσει δραστικά τις αναχωρήσεις από τη μακρά ακτογραμμή της Σενεγάλης, όπου χιλιάδες αλιευτικά ολόιδια το ένα με το άλλο διασχίζουν καθημερινά τα νερά – ή αν θα είναι αποτρεπτική για εκείνους που ψάχνουν απεγνωσμένα τρόπο να φύγουν.
Η υπουργός Εξωτερικών Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια αναμένεται στη Σενεγάλη στις 21 Νοεμβρίου για να συζητήσει το θέμα.
Συνολικά, 21 άνδρες αναχώρησαν από το χωριό Μέκε, στη βορειοδυτική Σενεγάλη, μαζί, πριν από την αυγή της 25ης Οκτωβρίου. Μόνο επτά κατάφεραν να επιβιβαστούν στο σκάφος, το οποίο έφυγε βιαστικά όταν άκουσε ότι η ακτοφυλακή βρισκόταν εκεί κοντά.
«Είχα πάντα ένα όνειρο να… δουλέψω στη Σενεγάλη, δημιουργώντας θέσεις εργασίας» δήλωσε ο Αμπντού Αζίζι, ένας 22χρονος καταστηματάρχης από το Μέκε, ο οποίος μάζεψε σιγά σιγά 700 δολάρια για το ταξίδι. «Μετά την COVID, όλα άλλαξαν. Όλα έγιναν πιο ακριβά» λέει.
Λίγο μετά την αναχώρησή του, η σενεγαλέζικη ακτοφυλακή διέταξε το αλιευτικό να σταματήσει, δήλωσαν τέσσερις επιζώντες, αλλά ο καπετάνιος ανέπτυξε ταχύτητα. Στη διάρκεια ενός κυνηγητού μίας ώρας, το περιπολικό σκάφος έκανε χρήση δακρυγόνων εναντίον των μεταναστών και πέρασε μπροστά από το αλιευτικό για να προκαλέσει κύματα ώστε να το αναγκάσει να επιβραδύνει.
Τελικά η ακτοφυλακή έσπρωξε με δύναμη το αλιευτικό, με αποτέλεσμα αυτό να ανατραπεί και περίπου 80 επιβαίνοντες να πέσουν στη θάλασσα, δήλωσαν επιζώντες. Όταν οι άνθρωποι άρχισαν να καλούν σε βοήθεια, η ακτοφυλακή περίμενε 15 λεπτά προτού περισυλλέξει κάποιον, είπαν.
«Ήμουν στο σημείο όπου μας χτύπησε το σκάφος και έπεσα στο νερό. Δεν ξέρω κολύμπι, δεν είχα καμία βοήθεια» είπε ο Μοχάμεντ Ντιόπ, 30 ετών. Τραυματισμένος, ο Ντιόπ, που περπατάει πλέον με πατερίτσες, περνά τις μέρες του σε ένα υπνοδωμάτιο χωρίς παράθυρα παρακολουθώντας βίντεο με μουσική και με τα φώτα σβηστά.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε στις 26 Οκτωβρίου, ο σενεγαλέζικος στρατός ανέφερε πως υπήρξε μια σύγκρουση και πως διέσωσε 39 ανθρώπους. Δεν ανέφερε πόσοι πνίγηκαν. Εκπρόσωπος του στρατού αρνήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις των μεταναστών χθες, Τετάρτη, είπε όμως ότι διεξάγεται έρευνα.
Εν τω μεταξύ, η ομάδα επέστρεψε στο Μέκε, έναν οικισμό με μονώροφα σπίτια και καταστήματα σε έναν σκονισμένο αυτοκινητόδρομο που περιβάλλεται από σαβάνα – το μέρος από το οποίο προσπάθησαν να δραπετεύσουν. Κάποιοι σχεδιάζουν ήδη να το επιχειρήσουν ξανά.
«Εξακολουθώ να θέλω να φύγω. Δεν φοβάμαι τον θάνατο» είπε ο Αζίζ.
