Του Δρα Βύρωνα Ματαράγκα, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μπαχτσέ-σεχίρ της Κωνσταντινούπολης
Την Κυριακή,31 Μαρτίου 2019, διεξήχθησαν οι εκλογές τοπικής αυτοδιοικήσεως στην Τουρκία, δηλαδή εξελέγησαν οι Δήμαρχοι και οι Κοινοτάρχες.
Πριν αναφερθώ στα αποτελέσματα αυτών των εκλογών και στο πολιτικό μήνυμα που εκπέμπουν, σκόπιμο είναι να υπενθυμίσω ότι η διοικητική διαίρεση του τουρκικού κράτους είναι η εξής:
Ο Νομός (İl ή Vilâyet) επικεφαλής του οποίου είναι ο Νομάρχης (Vali ή il Başkanı),
Η ελάσσων διοκητική περιοχή υποδιοίκηση του Νομού (İlçe) επικεφαλής της οποίας είναι ο Έπαρχος (Kaymakam),
Ο Δήμος ( Belediye) επικεφαλής του οποίου είναι ο Δήμαρχος (Belediye Başkanı),
3a. Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως ή Μητροπολιτικός Δήμος (Büyükşehir Belediyesi) επικεφαλής του οποίου είναι ο Δήμαρχος Μείζονος Πόλεως ή Μητροπολιτικού Δήμου (Büyükşehir Belediye Başkanı).
Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως ή Μητροπολιτικός Δήμος εισήχθη,ως νέος βαθμός τοπικής αυτοδιοικήσεως, με τον Νόμο 5216/10.7.2004. Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως ή Μητροπολιτικός Δήμος πρέπει να περικλείει τουλάχιστον τρεις (3) ελάσσονες διοικητικές περιοχές υποδιοικήσεις νομού ή τρεις (3) δήμους πρώτου βαθμού και ο πληθυσμός του να υπερβαίνει τους επτακόσιες πενήντα χιλιάδες (750.000) κατοίκους.
Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως Κωνσταντινουπόλεως περικλείει τριάντα-εννέα (39) δήμους πρώτου βαθμού.
Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως Αγκύρας περικλείει είκοσι-πέντε (25) δήμους πρώτου βαθμού.
Ο Δήμος Μείζονος Πόλεως Σμύρνης περικλείει τριάντα (30) δήμους πρώτου βαθμού κτλ.
Η καθιέρωση του Δήμου Μείζονος Πόλεως ή Μητροπολιτικού Δήμου έχει ως πηγήν εμπνεύσεως την διοικητική διαίρεση των τριών (3) μεγαλουπόλεων της Γαλλίας, των Παρισίων, της Λυών και της Μασσαλίας, οι οποίες έχουν διαιρεθεί αντιστοίχως σε είκοσι (20), εννέα (9) και δέκα-έξι (16) διαμερίσματα (arrondissements). Κάθε διαμέρισμα είναι συγκροτημένο σε δήμο με επικεφαλής τον δήμαρχό του, ο οποίος ασκεί τις κατά νόμον αρμοδιότητές του παράλληλα με τον Δήμαρχο Παρισίων,Λυών και Μασσαλίας αντίστοιχα.
Την στιγμή αυτή υπάρχουν τριάντα (30) <Μείζονες Πόλεις> με τον δικό τους Δήμο, δηλαδή τριάντα (30) Μητροπολιτικοί Δήμοι,που είναι οι εξής: 1.Αδάνων, 2. Άγκυρας,3.Αττάλειας, 4. Αϊδινίου,5. Μπαλήκεσιρ, 6. Προύσας, 7.Ντένιζλι, 8. Ντιγιάρ-μπακήρ, 9. Ερζερούμης, 10. Εσκί-σεχίρ (Δορύλαιον), 11. Γκαζί-αντέπ, 12. Χάταϊ (Αλεξανδρέττας), 13. Κωνσταντινούπολης, 14. Σμύρνης, 15. Καχραμάν-μαράς, 16.Καισάρειας της Καππαδοκίας,17. Κοτζά-ελί, 18. Ικονίου, 19. Μαλάτια, 20. Μαγνησίας, 21. Μάρντιν, 22. Μερσίνας,23.Μούγλα, 24.Όρντου, 25. Σαγγάριου, 26.Σαμψούντας, 27. Σανλή-ούρφα, 28.Τεκίρνταγ (Ραιδεστού), 29. Τραπεζούντας, και 30. Βαν.
Το χωριό (köy) και οι συνοικίες (mahalle) των πόλεων και των κωμοπόλεων επικεφαλής των οποίων είναι ο κοινοτάρχης (muhtar).( Περί αυτών βλ. Β.ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ, Η Τοπική Αυτοδοιήκηση στην Τουρκική Δημοκρατία και οι δημοτικές εκλογές του 2009, Επιθεώρηση Αποκέντρωσης, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Τεύχος 65,σελ. 80-89 και Τεύχος 66, σελ.29-44.
Οι εκλογές για την ανάδειξη των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, δηλαδή των Δημάρχων και των Κοινοταρχών, διεξάγονται ανά πενταετία. Ο Νομάρχης και ο Έπαρχος διορίζονται από την κυβέρνηση.
Ο Έπαρχος (Κaymakam) και η ελάσσων διοικητική περιοχή υποδιοίκηση του Νομού (İlçe) καθώς και ο Κοινοτάρχης/ Συνοικιάρχης (Muhtar) είναι διοικητικοί θεσμοί του Οθωμανικού κράτους.
Σε όλη την Τουρκία υπάρχουν ογδόντα- ένας (81) Νομοί και εννεακόσιες πενήντα επτά (957) ελάσσονες διοικητικές περιοχές υποδιοικήσεις νομού.
CHP Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα
AK Parti Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης
MHP Κόμμα Εθνικής Κίνησης,δηλαδή το Εθνικιστικό Κόμμα
HDP Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών
Bağımsız Ανεξάρτητοι
TKP Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας
Οι εκλογικές συμμαχίες
Οι εκλογικές συμμαχίες μεταξύ των κομμάτων, που συνήφθησαν το 2018, ενόψει της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, υπήρξαν προσδιοριστικής σημασίας!
Συγκεκριμένα πρόκειται για την Δημοκρατική Συμμαχία, (Cumhur İttifakı) η οποία συνήφθη μεταξύ του ΑΚΡ (Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) και του Εθνικιστικού Κόμματος (ΜΗΡ) στις 20 Φεβρουαρίου 2018 και την Εθνική Συμμαχία,(Millet İttifakı) η οποία συνήφθη μεταξύ των τεσσάρων (4) κομμάτων της Αντιπολίτευσης, και συγκεκριμένα του CHP ( του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος), του Καλού Κόμματος (İyi Parti), του Κόμματος της Ευδαιμονίας (Saadet Partisi) και του Δημοκρατικού Κόμματος (Demokrat Parti) στις 5 Μαϊου 2018.
Aξιολόγηση του εκλογικού αποτελέσματος
Αν και εκλογές τοπικής αυτοδιοικήσεως, στις οποίες η προσωπικότης και οι ικανότητες των υποψηφίων Δημάρχων θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη, οι ψηφοφόροι ψήφισαν με κριτήριο το κόμμα, το οποίο τους υπέδειξε! Δηλαδή,έρριξαν στην κάλπη την λεγόμενη ψήφο μομφής! Ακριβώς διότι, θέλησαν να στείλουν μήνυμα δυσαρέσκειας στην κυβέρνηση για την κακή οικονομική κατάσταση!
Το σύνθημα της Δημοκρατικής Συμμαχίας ήταν ότι, η υπερψήφιση των υποψηφίων της ήταν <θέμα επιβίωσης> της χώρας! Απ’ότι φάνηκε, το σύνθημα αυτό δεν βρήκε την αναμενόμενη απήχηση στον τουρκικό λαό.
Το σύνθημα της Εθνικής Συμμαχίας ήταν η <οικονομική κρίση>, η οποία αναμφιβόλως επηρέασε την ψήφο των τούρκων ψηφοφόρων.
Το Εθνικιστικό Κόμμα (ΜΗΡ) πήρε ψήφους από το ΑΚΡ. Στους Δήμους της Κασταμονής, Έρζιντζαν και Μπάϊμπουρτ, προπύργια του ΑΚΡ, εξελέγησαν οι υποψήφιοι του Εθνικιστκού Κόμματος (ΜΗΡ).
Συνάγεται ότι, στην εκλογή των υποψηφίων της Δημοκρατικής Συμμαχίας καθοριστική υπήρξε η ψήφος των οπαδών του Εθνικιστικού Κόμματος (ΜΗΡ).
Η απώλεια των Μητροπολιτικών Δήμων, δηλαδή των Δήμων της Μείζονος Πόλεως της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, τους οποίους επί ένα τέταρτο του αιώνα, ήλεγχε το ΑΚΡ, είναι μία σοβαρή πολιτική απώλεια και εκλογική ήττα για το κυβερνών κόμμα.
Όμως, από μία ψύχραιμη παρατήρηση του πολιτικού χάρτη της Τουρκίας συνάγεται ότι, παρά την αριθμητική μείωση των Δήμων- Μητροπολιτικών Δήμων,δηλαδή Δήμων των τριάντα (30) Μειζόνων Πόλεων της επικράτειας και Δήμων πρώτου βαθμού- που θα ελέγχονται από το ΑΚΡ, το κόμμα αυτό παραμένει η πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας.
Παρομοίως και η Δημοκρατική Συμμαχία με εκλογικό ποσοστό 53,3% παραμένει ο πρώτος πολιτικός συνασπισμός της χώρας.
Το ΑΚΡ εξακολουθεί να έχει ισχυρά ερείσματα στις θρησκευόμενες λαϊκές μάζες της ενδοχώρας της Ανατολίας. Είναι ιδιαίτερα ισχυρό στα παράλια του Εύξεινου Πόντου, όπου και το Εθνικιστικό Κόμμα απέκτησε ισχυρή παρουσία.
Το ΑΚΡ κατόρθωσε να διειδύσει και σε περιοχές με Κουρδικό πληθυσμό, όπως στους Νομούς Άγρη, Μπίτλις και Σήρνακ, παραδοσιακά προπύργια του HDP (Halkların Demokratik Partisi /Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών) θεωρούμενο ως το κόμμα των Κούρδων.
Έκπληξη αποτέλεσε το γεγονός ότι, οι υποψήφιοι της Εθνικής Συμμαχίας εξελέγησαν στους Δήμους Αρνταχάν και Άρτβιν (ανατολική Τουρκία) καθώς και στους Δήμους Μπόλου και Κήρσεχιρ, τους οποίους ήλεγχε το ΑΚΡ. Όμως, αυτή η εκλογική εισπήδηση του CHP στους δύο ακριτικούς νομούς της Ανατολίας, Αρνταχάν και Άρτβιν, παραδοσιακά προπύργια του ΑΚΡ, είναι μία σημαντική εκλογική επιτυχία.
Το CHP παραμένει παραδοσιακά σταθερό στα παράλια του Αιγαίου και στην Ανατολική Θράκη, περιοχές που, κατά κάποιο τρόπο,συνιστούν ένα πολτικό <άβατο> για το ΑΚΡ! Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, που είναι απόγονοι Τούρκων από Βαλκανικές χώρες- Βόρεια Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Βοσνία και Ρουμανία- είναι δυτικοστραφείς, οπαδοί του κοσμικού κράτους, εξ’ορισμού αντίθετοι προς την Θεοκρατία! Είναι δηλαδή,στην γραμμή του Κεμάλ Ατατούρκ, τον οποίο θεωρούν <δικό τους>, καθότι ήταν Βαλκάνιος Θεσσαλονικιός!
Το CHP κατόρθωσε να επανακτήσει την επιρροή του στα παράλια της Μεσογείου, επανακτώντας την πλειοψηφία των Δήμων των Νομών Αττάλειας και Αδάνων, όπου είχε κατορθώσει να διεισδύσει το ΑΚΡ.
Όμως, το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της Εθνικής Συμμαχίας μόνο σε είκοσι-δύο (22) Δήμους πρώτου βαθμού εξελέγησαν οι υποψήφιοι του Καλού Κόμματος,έλκει την προσοχή των παρατηρητών και δείχνει ότι η απήχηση του κόμματος της κας Μεράλ Άκσενερ στο εκλογικό σώμα της Τουρκίας είναι πολύ περιορισμένη!
Αναμφιβόλως το CHP σημείωσε μία αξιόλογη εκλογική επιτυχία με την αύξηση του αριθμού των Δήμων-Μητροπολιτικών Δήμων,δηλαδή Δήμων των τριάντα (30) Μειζόνων Πόλεων της επικράτειας και Δήμων πρώτου βαθμού- που θα ελέγχει. Οι απώλειες του ΑΚΡ αντιστοιχούν στην εκλογική επιτυχία του CHP. Όμως, το κόμμα αυτό απέχει πολύ από του να γίνει η πρώτη πολιτική δύναμη της Τουρκίας!
Το Κόμμα της Ευδαιμονίας μπόρεσε να εκλέξει μόνο οκτώ (8) Δημάρχους σε Δήμους πρώτου βαθμού.
Το εκτός Εθνικής Συμμαχίας Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (Demokratik Sol Parti / DSP),δηλαδή η τουρκική ΔΗΜΑΡ,πέτυχε την εκλογή τριών (3) Δημάρχων σε Δήμους πρώτου βαθμού.
Ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτη είναι η εκλογή Δημάρχου υποψηφίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας (ΤΚΡ) στην πόλη Τούντζελι με σημαντικό πληθυσμό Αλεβιτών.
Όσο δε για το HDP, έκανε βέβαια αισθητή την παρουσία του στους Νομούς της ανατολικής και νοτιο-ανατολικής Τουρκίας με Κουρδικό πληθυσμό,ειδικώτερα σε οκτώ (8) Νομούς, οι οποίοι είναι οι Νομοί Μάρντιν, Ντιγιάρ-μπακήρ, Μπάτμαν, Σίιρτ, Χακιάρι,Βαν,Ήγντηρ και Καρς. Αναμφιβόλως, το HDP είναι ένας υπολογίσιμος παράγον της πολιτικής ζωής της Τουρκίας και μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη ειρήνης στις νότιες και νοτιο-ανατολικές επαρχίες της χώρας.Στο επίκεντρο των συζητήσεων είναι οι σχέσεις του κόμματος αυτού με την τρομοκρατία και το ΡΚΚ, και ειδικώτερα εάν το κόμμα αυτό αποκηρύσσει την τρομοκατία ή θέλει να είναι η πολιτική πτέρυγα του ΡΚΚ.
Το εκλογικό θρίλερ στην Κωνσταντινούπολη
Η εκλογή στον Μητροπολιτικό Δήμο Κωνσταντινουπόλεως ή στον Δήμο της Μείζονος Πόλεως Κωνσταντινουπόλεως κατέληξε να είναι ένας αγώνας στήθος με στήθος μεταξύ του υποψήφιου του CHP κ. Εκρέμ Ιμάμογλου (Ekrem İmamoğlu) και του υποψήφιου του ΑΚΡ και πρώην Πρωθυπουργού κ. Μπιναλί Γηλντηρήμ (Binali Yıldırım).
Φαίνεται να προηγείται ο κ. Εκρέμ Ιμάμογλου με μικρή διαφορά ψήφων. Όμως, η Πολιτεία αρνείται να τον ανακηρύξει νικητή των εκλογών και να του επιδώσει το Πρακτικό της Εκλογής. Από το βράδυ των εκλογών, δηλαδή από το βράδυ της 31ης Μαρτίου, ζούμε ένα θρίλερ καταμέτρησης και ανακαταμέτρησης των ψηφοδελτίων με προφανή σκοπό την παρακώλυση της εκλογής του κ. Εκρέμ Ιμάμογλου.
Ακούεται ότι, το ΑΚΡ θα ζητήσει την επανακαταμέτρηση των ψηφοδελτίων όλων των εκλογικών τμημάτων της Μείζονος Πόλεως Κωνσταντινουπόλεως,δηλαδή της Κωνσταντινούπολης και όλων των προαστίων της, όπου ένδεκα (11) εκατομμύρια ψηφοφόροι ασκούν το εκλογικό δικαίωμά τους, ακόμα και την επανάληψη της εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη του Δημάρχου της Μείζονος Πόλεως Κωνσταντινουπόλεως ή του Μητροπολιτικού Δήμου αυτής.
Πολιτικές εκτιμήσεις
Η εκλογική επίδοση του CHP ενεθάρρυνε σημαντική μερίδα τούρκων πολιτών, κυρίως νέων, που επιθυμούν την πολιτική αλλαγή. Στο πρόσωπο του κ. Εκρέμ Ιμάμογλου βλέπουν τον νέο πολιτικό, που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την πολυπόθητη πολιτική αλλαγή!
Άλλωςτε και ο κ. Έρντογαν άρχισε την πολιτική σταδιοδρομία του ως Δήμαρχος Κωνσταντινούπολης το 1994.
Όμως, και εάν ακόμα ο κ. Εκρέμ Ιμάμογλου ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών, θα αποκτήσει το ανάστημα εκείνο, που θα τον επιτρέψει να αναμετρηθεί με τον κ. Έρντογαν ύστερα από τεσσεράμισυ (4,5) χρόνια;
O κ. Εκρέμ Ιμάμογλου είναι Κεμαλιστής, δηλαδή ο αντιπροσωπευτικός τύπος του Λευκού Τούρκου οπαδού του CHP. Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι λεγόμενοι Λευκοί Τούρκοι, δηλαδή οι δυτικοστραφείς Τούρκοι οπαδοί του Ατατούρκ,δηλαδή των όντως καινοτόμων μεταρρυθμίσεων του, δεν υπερβαίνουν το 25% της τουρκικής κοινωνίας.
Στις εκλογές του 2018 για την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Μουχαρρέμ Ιντζέ, υποψήφος του CHP και της Εθνικής Συμμαχίας,πήρε 32%! Αυτό το ποσοστό θεωρήθηκε υπέρβαση του ανωτάτου ορίου του CHP και ήταν πράγματι μία προσωπική επιτυχία του κ. Μουχαρρέμ Ιντζέ.
Συμπέρασμα
Το συμπέρασμα είναι ότι, πλην εκτροπής (πραξικόπημα) ή βίαιου γεγονότος (δολοφονία), -πράξεις καταδικαστέες και απορριπτέες- ο κ. Έρντογαν θα συνεχίσει να κυβερνά αυτή την χώρα!
Διαβάστε ακόμα:
